Ζητήματα ιστορικής και συγκριτικής κριτικής εγκληματολογίας (original) (raw)
Related papers
Η απαγόρευση της αναδρομικότητας στην ποινική δικονομία. Ιστορική, συγκριτική και δοματική έρευνα.
1997
Η διατριβή καλύπτει την προβληματική των χρονικών ορίων εφαρμογής των ποινικών δικονομικών. Αρχικά εκτίθεται το πλαίσιο ρύθμισης και λειτουργίας της ισχύος των νόμων προκειμένου αυτή να διακριθεί ακολούθως από την έννοια της εφαρμογής των νόμων. Ακολούθως τίθεται το ερώτημα: Ισχύει η συνταγματική απαγόρευση της αναδρομικότητας πλην του ουσιαστικού και στο δικονομικό ποινικό δίκαιο; Κατ’ αρχήν η αποτίμηση του συναφούς ιστορικοφιλοσοφικού υλικού αποδεικνύει τη στενή σύνδεση της απαγόρευσης της αναδρομικότητας με το γενικότερο κοινωνικό και πολιτικό ζητούμενο. Η μορφή που σε κάθε εποχή προσλαμβάνει η σχέση εξουσίας - ατόμου αποβαίνει καθοριστική για τη θέση χρονικών ορίων κατά τη νομοθέτηση και την εφαρμογή των ποινικών νόμων. Καταγράφεται το πλαίσιο θεσμικής ρύθμισης της αρχής της νομιμότητας της ποινικής καταστολής και της απαγόρευσης της αναδρομικότητας ενώ παράλληλα αναλύονται οι περιπτώσεις υποχώρησής τους (π.χ. μεταβολές νομολογία, προσωρινοί νόμοι). Ακολουθεί επισκόπηση των θεωρητικών απόψεων και των νομολογιακών παραδοχών που αφορούν την αναδρομικότητα των ποινικών δικονομικών νόμων, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καθώς και στις Η.Π.Α. Στο τέλος αυτής της επισκόπησης προσεγγίζονται κριτικά τα επιμέρους επιχειρήματα της κρατούσας γνώμης. Η βασική θέση της διατριβής συνίσταται στη θεώρηση του ποινικού φαινομένου ως ενότητας με επιμέρους στοιχεία το έννομο αγαθό, το έγκλημα και την ποινή. Η διαδικασία επιβολής της ποινής πρέπει να συντελείται σύμφωνα με σταθερούς κανόνες που να εγγυώνται τη νομιμοποίηση της: nullum crimen, nulla poena sine processu. Παράλληλα ερευνάται η σχέση των κανόνων επιβολής της ποινής (ποινική δικονομία) με τους κανόνες του ουσιαστικού δικαίου και προτείνεται η αναφορά σε κατασταλτικούς κανόνες και η υιοθέτηση μιας νέας ορολογίας με βάση την ποινή: δίκαιο απειλής της ποινής (ουσιαστικό π. δ.), δίκαιο επιβολής της ποινής (δικονομικό π. δ.) και δίκαιο έκτισης της ποινής. Παραπέρα ερευνάται η φύση της ποινικής δίκης η οποία λειτουργεί ως μηχανισμός επιβολής της οργανωμένης απαντήσεως της κοινωνίας στο έγκλημα. Έτσι και η ποινική δικονομία, ως μέρος του όλου δικαιικού συστήματος, αποτελεί εργαλείο διαχείρισης κοινωνικών συγκρούσεων και εκφράζει τον γενικά ταξικό χαρακτήρα της κοινωνικής οργάνωσης και συνιστά παράλληλα ένα εγγυητικό μηχανισμό και μια βάση προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Τέλος διατυπώνονται τα επιχειρήματα για την ισχύ της απαγόρευσης της αναδρομικότητας στο ποινικό δικονομικό δίκαιο: Αποτροπή της αυθαιρεσίας της εξουσίας ως κεντρικού σημείου της ιστορικής έρευνας, Αρχή του κράτους δικαίου ως γενική εγγύηση της νομιμότητας, δημοσιότητας και ελεγξιμότητας της κρατικής δραστηριότητας, Αρχή της δικαιικής ασφάλειας, Σύνδεση της γενικότητας του νόμου με την αναδρομικότητα, Αρχή της ίσης μεταχείρισης των ατόμων, Επέκταση του πεδίου προστασίας του άρθρου 7 § 1 του Συντάγματος και στο χώρο της ποινικής δικονομίας. Ο κανόνας συνεπώς δεν είναι η επιλογή του νόμου πράξης ή εκδίκασης αλλά η αποτροπή εφαρμογής εκείνου που είναι δυσμενέστερος. Η ποινική δίκη λοιπόν θα διεξαχθεί με βάση τον ομόχρονό της νόμο (σε αναδρομική εφαρμογή) τότε μόνο όταν κριθεί ότι αυτός δεν είναι δυσμενέστερος από κείνον που ίσχυε κατά την τέλεση της αξιόποινης πράξης. Στο επίμετρο της εργασίας δοκιμάζονται οι θέσεις που έχουν προηγηθεί μέσα από την εξέταση της αναδρομικότητας, στο χώρο των ενδίκων μέσων.
Ηθική και πολιτική αρετολογία στη σοφόκλεια Αντιγόνη
2009
Σε μία εποχή όπου η πολιτική αρετή θεωρείται δεδομένη, χωρίς όμως να είναι, ενώ η ηθική αρετή έχει αποδεσμευτεί από κάθε πολιτική χροιά, είναι επιτακτική η ανάγκη να ιδωθεί ο πολίτης υπό το πρίσμα μιας ηθικής και πολιτικής αρετολογίας. Σε συνέχεια του παραπάνω προβληματισμού, η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία «Ηθική και πολιτική αρετολογία στη Σοφόκλεια Αντιγόνη» επιχειρεί να ερμηνεύσει γνωρίσματα ηθικής και πολιτικής αρετολογίας μέσα από την τόσο γνωστή αρχαία ελληνική τραγωδία. Λαμβάνοντας υπόψη την Αριστοτέλεια φιλοσοφία, η εργασία διερευνά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συγκρούονται ηθική και πολιτική μέσα στην «Αντιγόνη». Επιπλέον, η εργασία αποτελεί απόπειρα προσέγγισης του βαθμού στον οποίο το ένα (ηθική) θα μπορούσε να συμπληρώνει το άλλο (πολιτική), προκειμένου να καταστήσουν «σπουδαίο» άρχοντα έναν «αγαθό» άνθρωπο-πολίτη.
«Διδακτική της ιστορίας: 50 χρόνια μετά. Εξελίξεις, τάσεις, προοπτικές»
«Η Κλειώ πάει σχολείο II. Η διδασκαλία της ιστορίας και η δημόσια παιδαγωγική» του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα (ΟΙΕΕ) / Association for History Education in Greece (AHEG). , 2020
Σκοπός αυτού του κειμένου είναι να δώσει μια συνοπτική εικόνα των εξελίξεων που σημειώθηκαν στο πεδίο της διδακτικής της ιστορίας από το τέλος περίπου της δεκαετίας του 1960 και εξής. Για να το πράξει επιλέγει την κεντρική, για τη σκοποθεσία του μαθήματος της ιστορίας, έννοια της ιστορικής σκέψης που αντικαθιστά στα χρόνια αυτά τόσο στον ακαδημαϊκό διάλογο όσο και σε πολλά προγράμματα ιστορίας στο δυτικό κόσμο αυτήν της εθνικής συνείδησης και εθνικής ταυτότητας που αποτελούσε το σκοπό της σχολικής ιστορίας έως τη δεκαετία του 1960. Τί σημαίνει όμως για τους μαθητές και τις μαθήτριες Σκέπτομαι ιστορικά; Εμπεριέχει παντού όπου υιοθετείται τα ίδια σημαινόμενα; Και πώς αξιολογείται η διαμόρφωση της ιστορικής σκέψης; Πώς διαπιστώνει κανείς την πρόοδό της; Αυτά είναι τα ερωτήματα που οργανώνουν το παρόν κείμενο. Προσεγγίζονται και γίνεται προσπάθεια να απαντηθούν μέσα από τις επεξεργασίες που συντελούνται στα διαφορετικά κέντρα της διδακτικής της ιστορίας που συγκροτούνται στο συγχρονικό μας κόσμο
Γιάννης Μ. Αποστολάκης: Ποιητική θεωρία και κριτικός λόγος
2021
Το διττό ερώτημα που βρίσκεται στη βάση του προβληματισμού της παρούσας διδακτορικής διατριβής διαφαίνεται ήδη από τον τίτλο της. Προς διερεύνηση τίθενται η ποιητική θεωρία του Γιάννη Μ. Αποστολάκη (1886-1947), του πρώτου καθηγητή στην έδρα της «Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας» του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της οποίας οι βασικές θέσεις είναι εγκατεσπαρμένες σε πολλά σημεία των κειμένων του, καθώς και η εφαρμογή αυτής της θεωρίας, ώστε να κριθούν ποιητικά έργα αλλά και κριτικές προσεγγίσεις των συγκεκριμένων ποιητικών έργων. Ως προέκταση της βασικής υπόθεσης εργασίας τίθεται και η διακρίβωση ορισμένων ιχνών της κριτικής πρόσληψης των θέσεων του Αποστολάκη, καθώς και πλευρές της καθηγεσίας του, ώστε να προσεγγιστεί επαρκέστερα ο θεωρητικός λόγος και η κριτική του πρακτική. Το χρονικό άνυσμα της εργασίας εκκινεί από τα πρώιμα κείμενα στον Νουμά (1904) και φτάνει ως το 2019 με την αφιέρωση στο πρόσωπό του της Ημερίδας από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων υπό τον κύκλο «Πρόσωπα άξια τιμή...
Αν και η νομοθεσία περί διαζυγίων στην Ελλάδα προκρίνει την εσωτερική διευθέτηση των ζητημάτων που ανακύπτουν μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, θεωρώντας ότι οι γονείς διαθέτουν την ωριμότητα να συνδιαλλαγούν για το καλό των παιδιών τους, επικρατεί η πάγια δικαστική τακτική, εφόσον υπάρχει αντιδικία, να δίνεται η επιμέλεια σε συντριπτικό ποσοστό στη μητέρα και να ορίζεται απλή επικοινωνία με τον πατέρα. Δεδομένης της ωρίμανσης των συνθηκών για την εφαρμογή της συνεπιμέλειας στα πλαίσια της διαφυλικής ισότητας και της ποιότητας ζωής των τέκνων, διεξήχθη ποσοτική έρευνα σχετικά με τις απόψεις νομικών και μη αναφορικά με το διαζύγιο και το ρόλο του πατέρα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να παρουσιάσει το αναχρονιστικό και ελλιπές νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα, να το συγκρίνει με ανάλογες ευρωπαικές και διεθνείς πρακτικές και να αναδείξει περιπτώσεις δικαστικών απο!άσεων, που υποβιβάζουν τον πατρικό ρόλο.