Edebî Metinlerde Zenginleşen Türkçe (original) (raw)
Related papers
Tasarının Bicimlenisi ve Edebi Metinler
Medya ve popüler kültür gibi çeşitli alanların etkisi altında kalan popüler romanlar, kendi amacından çıkıp tarih, siyaset, din, kadın, vs. gibi sahaların aracı durumuna gelir. Bu durumda roman türü, estetik hedefinden saparak işlevsel yönü itibarıyla kendi dışındaki bir alana hizmet eder. Yazar, eserini kendi isteği doğrultusunda, bilinçli olarak "o" alanın aracı haline getirebilir. Eserini kaleme alan kişi, böyle bir gaye gütmeden de eserinin yayımlanmasından sonra belirli kitlelerce popülerleştirilmesi ile başka bir sahaya hizmet edebilir. Bu konudaki varsayım, eseri oluşturan yazarların kitap hakkındaki düşünceleri ile anlaşılır. 2000'lerden sonra yayımlanan popüler Türk romanları, siyaset, din, aşk, kadın, savaş, tarih, akademi, suç ve adalet gibi birçok alanın aracı haline gelir. Çalışmada eserler; türünde seçilen bir örnek dâhilinde, aracı olduğu konu bakımından değerlendirmeye tabi tutulur. Böylece "2000'li yıllardan sonra yayımlanan popüler Türk romanları hangi alanların aracı haline gelir?" sorusuna bir yanıt aranır.
Tefsir, Şair, Şiir ve Mütenebbî, 2023
Kur’ân âyetleri tefsir edilirken bilhassa dilsel izahlarda Arap şiirinin referans alınması gerektiği hususunda fikir birliği bulunmaktadır İlk tefsir faaliyetlerinden itibaren Câhiliye şiirinden muhdes şairlerin şiirlerine kadar yapılan istişhâdların Kur’ân mesajının doğru anlaşılmasında katkı sunacağı düşünülmüştür. Müvellet/muhdes şairlerin şiirleri ise haklı birtakım gerekçelerden dolayı lugavî istişhâdların dışında tutulmuştur. Ancak muhdes şairlerin şiirlerine karşı bu yaklaşım onların şiirlerinin tefsirlerde yer almayışı anlamına gelmemektedir. Günümüze kadar pek çok müfessirin bu kategorideki şairlerin şiirleriyle tefsirlerine anlamsal derinlik kazandırdığı görülür. Bu çalışmada dilsel açıklamalarda şiirleriyle istişhâdı makbul görülmeyen muhdes şairlerden olan Mütenebbî’nin (ö. 354/965) tefsir metinlerindeki varlığı incelenmiştir. Pek çok tefsirde şiirlerine atıfta bulunulan Mütenebbî’nin tefsir ilmine nasıl bir katkı sunduğu bu çalışmanın amacını teşkil etmektedir. Görüldüğü kadarıyla Mütenebbî hikemî/felsefi beyitleriyle müfessirlerin dikkatini çekmiş ve kimi âyetlerin izahında onun sözleri referans alınmıştır. Bu açıdan şairin, her ne kadar tefsir alanından uzak olsa da ortaya koyduğu tespit ve gözlemleriyle Kur’ân âyetlerinin daha iyi anlaşılmasında katkı sunduğu müşahede edilmiştir.
Türkçe Eğitiminde Mesel Nitelikli Edebi Metinlerin İşlevi
FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2018
Eğitim, birbiriyle alakalı unsurlardan oluşan bir süreçtir. Bu süreç, bir çocuğun bakımını,ahlaki terbiyesini ve eğitimini kapsar. Türkçenin eğitimi meselesini bu süreciniçinde düşünmek gerekir. Türkçenin temel bilgilerini alarak okuyup yazan kişilerin Türkçeniniçinden düşünmeleri, Türkçe eğitiminin önemli bir aşamasıdır. Türkçe eğitimininaslında kişinin kavrayış gücünün de eğitimi olduğu ve bunun edebî eserler marifetiyleyapılabileceği gerçeği, tarihimizde çok iyi bilinen bir husustur. Maalesef günümüzdeTürkçe eğitimi denilince akla ilk gelen şey, Türkçenin temel düzeyden ileri düzeye kadarkonuşma ve yazma eğitimi olmaktadır. Oysa bu, sınırlayıcı bir yaklaşımdır. Türkçeeğitimi sürecinin bir merhalesi olan bu merhale, bu eğitimin tümü gibi görülmemelidir.Asıl Türkçe eğitimi kanaatimizce bu merhaleden sonra başlamaktadır. Edebî metinlermarifetiyle Türkçe eğitiminin kişide idrak seviyesini geliştireceği aşikârdır. Günümüzdepopüler kültürün sıradan kitaplarıyla yüz yüze gelen kişilerin...
Dile Gelen Metin: Türk Edebiyatına Dilbilimsel Bir Yaklaşım
Dile Gelen Metin: Türk Edebiyatına Dilbilimsel Bir Yaklaşım, 2018
Dil, sonsuz ihtimalleri bünyesinde barındıran bir anlam uzayıdır. Bu uzayı oluşturan sözcüklerin mucizevi birtakım etkileşimler içine girmesiyle edebî metin vücuda gelir. Edebî metin ortaya çıkarken bu sözcüklerden bazıları birbirini itip çekecek, bazıları anlam uzayının boşluğunda yerçekiminden -kısmen de olsa- bağımsız şekilde dolaşacak, bazıları da diğer sözcüklere eklemlenerek sıra dışı bağdaştırmalar meydana getirecektir. Edebî metin, anlam uzayının en mucizevi manzarasıdır. Dile Gelen Metin, dilbilim için malzeme oluşturan alan ile dili malzeme olarak kullanan alanı, aynı düzlemde, edebî metin düzleminde bir araya getiren dört eser üzerinde dilbilimsel çözümlemeler gerçekleştiriyor. Yazar, holistik bir bakışla, Tutunamayanlar’da “ilk bakışta dağınık görünen” notların izini sürerken Sisler Bulvarı, Müthiş Bir Tren ve Keşanlı Ali Destanı gibi temel metinler üzerinden metin dilbilim metodolojisinin Türkçe edebî metinlere uygulanabilirliği konusuna açıklık getiriyor.
Turkish Studies, 2016
Since the rise of text linguistics, the notion of text has been described from a multi-directional perspective. Text, which was analysed from the level of sentence under general linguistics, has become a field of interest in modern text linguistics, which regards the text as a unity whose elements are interconnected at various capacities. Literature is a realm in which language is recreated in a specific context, which, as an end result makes literature an object for linguistic inquiry. From a text linguistic perspective, a literary text is considered a unified whole, whose units are interconnected at different levels. Among those levels, cohesion and coherence play a crucial role in the perception of literary texts and their holistic processes. The methodological framework proposed by text linguistics provides a more detailed exploration of text producer, text and the receiver. This will contribute to both literary scholars’ and critics’ assessment of the text, by showing them the text in its entirety. In this study, I will first introduce text as an interdisciplinary realm of inquiry and will draw on Dressler and Beaugrande’s seven standards of texuality. I will then elaborate on the text linguistic notions, cohesion and coherence. Finally, I will conduct text linguistic analyses of three literary texts, Atilla İlhan’s poem Boulevard of Mists, Sait Faik’s adapted story An Amazing Train and Oğuz Atay’s novel The Disconnected.
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
Edebî metinlerin nasıl incelenmesi gerektiği konusu öteden beri edebiyat araştırmacılarının üzerine en çok düşündükleri meselelerden biridir. Klasik Türk edebiyatı alanında metin incelemesinin ön şartı metin teşkilidir. Metin teşkilinin akabinde metin şerhi, metin tahlili ve metin tenkidi metin incelemesi yöntemleri olarak birbirini izler. Şerh ve tahlil metni izah eden açıklayıcı yöntemlerdir. Tenkit ise bir metnin estetik değerini yani edebî kıymetini ortaya koymayı amaçlar. Klasik Türk edebiyatı ürünleri verilmeye başlandığından beri bilinen en eski metin inceleme yöntemi metin şerhidir. Şerhte okuyucunun anlayamayacağı düşünülen kelime ve ibareler izah edilir. Metin şerhinde bütünü parçalamaya yönelik bir yöntem izlenirken metin tahlili bir metni bütüncül olarak yorumlama şeklinde gerçekleşir. Tahlilde metni izah edenin yorumu söz konusuyken şerhte yorum yoktur. Metin tenkidi ise edebî bir metni belirli kriterlere göre beğenip beğenmeme durumunu ifade eder. Bu çalışmada öncelikl...