Müşterek Ravi Teorisi ve Tenkidi/Critique of the Common-Link Theory (based on Legal Marfu Ahadith) (Önsöz, içindekiler, bibliyografya, isnad semasi) (original) (raw)
Related papers
Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2018
Öz İsnâd analizleri büyük ölçüde râvî eleştirileri üzerinden yapılmış ve bu durum ise Cerh-ta'dîl İlminin ehemmiyetini artırdığı gibi ricâl tenkitlerinin belirlenen ilkele-re göre değerlendirilmesini de gerektirmiştir. Bazı fıkıh ve hadis usûlü âlimleri tarafından konulan prensipler arasında "kabul edilebilmesi için cerhin nedeninin açıklanması zorunludur" kaidesi yer almaktadır. Bu çalışma hicrî dördüncü asır-da fıkıh usûlü eserlerinde tartışılmaya başlanan bu ilkenin hadis usûlü eserlerine geçiş serüvenini, arka planını, böyle bir kâidenin ricâl tenkit alanında oluşturabi-lecek sorunlara karşı geliştirilen yaklaşımı neden sonuç ilişkisi içerisinde değer-lendirmeyi hedeflemektedir. Buna göre hadis usulü eserlerine Hatîb el-Bağdâdî'yle (ö. 463/1071) birlikte giren bu ilkenin esasında şâhitlerin tezkiyesi konusuyla oldukça irtibatlı olduğu, hicrî ilk üç asırdaki bazı muhaddislerin bu görüşte olduğu iddiasının gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir. Ricâl tenkit eser-lerindeki yaygın uygulamayla sorun oluşturacak bir şekilde bu ilkenin hadis usûlünde kabulünün ise İbnü's-Salâh'la (ö. 643/1245) birlikte gerçekleştiği gö-rülmüştür. Fıkıh ve fıkıh usûlü alanında beşinci asırda kabul edilen bu yaklaşım cerh-ta'dîl eserlerindeki mübhem cerhleri tamamen kullanışsız hâle getirmemesi için tevakkuf fikri yine bu dönemde gündeme gelse de herkes tarafından kabul edilmemiştir. Tevakkuf fikrinin muhtemelen şâhitlikle ilgili yaklaşımdan esinle-nerek kabulü ise yine İbnü's-Salâh tarafından gerçekleşmiştir. Anahtar Kelimeler: Hadis Usûlü, Cerh-Ta'dîl İlmi, Cerh, Müfesser Cerh, Müc-mel/Mübhem Cerh. Abstract Analysis of chain of transmission is largely made on the basis of relativistic criticism , which in turn has increased the importance of the Science of Invalidation
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi , 2017
Fıkıh mezhepleri haberler arasında çelişkilerin giderilmesinde farklı metotlar uygulamışlardır. Esasında bu yöntem farklılığı da doğrudan bir meselede farklı görüş beyan etmeyi, yani, fıkhî ihtilafı da beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla bir ekol, muârız haberlerin değerlendirilmesinde izlediği yöntemle ilgili yaptığı izahlarla, ulaştığı fıkhî hükümde muârız haberlerden hangisini delil olarak kullandığını ve bu haberle ihticâc gerekçesini, konuyla ilgili diğer haber veya haberleri nasıl yorumladığını veya bunlarla amel etmeme sebebini kendi usûl sistematiği çerçevesinde ortaya koymayı hedefler. Bu makale, Hanefîlerin haber teorisinin önemli bir parçası olan muârız haberler konusunda geliştirdikleri teoriyi İsa b. Ebân, Kerhî, Cessâs, Debûsî, Pezdevî ve Serahsî’yi esas alarak kronolojik olarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca İsa b. Ebân tarafından ilk olarak ortaya koyulan teoriye, mezkûr âlimlerin bulundukları eleştiri ve katkılar tespit edilmiş, bir nazariyenin gelişim serüveni ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonraki dönem araştırmalarda sık sık tekrar edilen Hanefîlerin haberler arasındaki tearuzu gidermede ilk olarak neshe gittikleri söylemi, yukarıdaki âlimlerin bakış açıları çerçevesinde sorgulanmıştır.