SELÇUKLULARIN ANADOLU'YA GİRİŞLERİ (original) (raw)

ANADOLU SELÇUKLU DÖNEMİ KERVANSARAYLARI

'.'''\ * G.Ü. Gazi Eğitim F akültesi Tarih Eğitim i A n ab ilim Dalı, rturan iag azi.ed u.tr " G.Ü. Gazi Eğitim F akültesi Tarih E ğ iti mi An ab ilim Dalı, g u ray0 ga zi.ed u.tr A v ru p a lI s o s y o lo g la rd a n b a z ıla rı G re n a rd in 'in , " T ü r k is ta n 'd a T ü r k a ile s i p e d e rş a h id ir" ifa d e s in d e b ir le ş m iş le r d ir. Ç e ş itli to p lu m la r d a g ö rü le n p e d e rş a h i a ile ile Foto.: H. Acun 4 0 Anadolu Selçuklu Dönenni Kervansarayları EL-Câhız, Menakıbu C undu'l-H uLefa' ve FezâiLu'l-E tra k, s,42 0 El-Câhız, S .6 8 Kasgarlı, B. Atalay, i, s.48 İbn Batuta "dünyanın en lezzetli kavu nu Harezm Kavunu'd ur" d e m e kte dir[İb n Batuta, S.25Ó) Agacanov, s. 143 miyet'i kabul ettikle rin d e bir kısım halk yerleşik bir kısmı da ko n a r-g ö çe r bir şekilde hayatlarını idame e ttirm ekteydiler.

ANADOLU SELÇUKLU SANATINDA SARMAŞIK MOTİFİ

Sarmaşık, eski mitler ve inanmalarda, üzerine; bereket, yaratılış, erdem ve göğe ulaşım gibi sembolik anlamlar yüklenen bir bitkidir. Bunun dışında ve göğe yükseliş miti bağlamında, yer-gök arasındaki iletişimi sağlayan bir vasıta görevindedir. İnsanlık tarihi boyunca neredeyse tüm medeniyetlerde, mitlerde ve inanışlarda, gökyüzü her zaman kutsal bir değer olmuştur. İnsanlar bu değere ulaşmak veya iletişim kurmak için çeşitli vasıtalar kullanmıştır. Mitlerde ve dinlerde göğe yükseliş için kullanılan vasıtalardan biri de sarmaşık bitkisidir. Sarmaşık bitkisi, üzerine yüklenen bu derin anlamlar dışında edebi ve görsel sanatlarda motif olarak karşımıza çıkmaktadır. Sanatçılar, eserini süsleyecek ögeyi seçerken, kendi kültüründen ve inanışlarından ilham almışlardır. Sanatın iletişim gücü dikkate alındığında, sanatkarın eserlerinde süsleme unsuru olarak seçtiği motiflerin, kendi kültür ve inancından izler taşıdığı inancı ile sarmaşık motifi incelenmiştir. Özellikle Türk İslam eserlerinde, grift, arabesk gibi genel nitelendirmelerle tanımlanan süsleme tasarımlarındaki motiflerin her birinin incelenmesi ve tanımlanması gerektiği görüşündeyiz. Bu bağlamda, her dönemin kendi süsleme anlayışına bürünerek, sanat eserlerinde yoğun bir uygulama olanı bulan sarmaşık kompozisyonları tanımlanmıştır. Çalışmada, İslam öncesi Türk Kültürü ile Türk İslam Kültürünü hem mimari hem de bezeme olarak sentezlemeyi başaran Anadolu Selçuklu Dönemi ele alınmıştır. Anadolu Selçuklu Dönemi eserlerinde sarmaşık motifinin süsleme unsuru olarak kullanım alanları tespit edilmiş, motifin tipolojik tasarımı aktarılmıştır.

TÜRKLERİN ANADOLU'YA GÖÇLERİ

Son Saat gazetesi, 2023

Tarih Bilim Uzmanı Kubilay Muhammet Özdemir, Son Saat gazetesindeki köşe yazısında Türklerin Anadolu’ya Göçleri başlıklı akademik araştırmalarını yazı dizisi şeklinde yayımlatmıştır. Bu akademik yazı dizisinde Anadolu’nun stratejik öneminden bahsetmekle birlikte Türklerin dünya üzerindeki göç hareketlerine kısaca değinmiş ve Orta Asya (Türkistan)’dan göç etmelerinin sebeplerini açıklamıştır. Ayrıca Türklerin Anadolu’ya sadece 1071 yılında gelmediğini ondan öncede Anadolu’nun Türk akınlarına uğradığını açıklamış ve bu akınları hangi Türk devletlerinin yaptığını detaylıca açıklamıştır. Sonrasında Oğuz Türklerinin Anadolu’ya geliş sürecinden bahsedilerek Selçuk Bey’in Cend bölgesinde aldığı radikal kararı açıklamıştır. Ayrıca Selçuklu Devleti ve Moğollardan bahsedilerek Selçuklunun yıkılış süresinden ve beyliklerin o dönemdeki politikaları açıklanmıştır. Tarihçi – yazar bu akademik yazı dizinde Anadolu Tarihi ile süregelen tartışmalara açıklık getirerek şu soruların cevaplarını vermiştir. Anadolu’nun stratejik önemi neydi? Anadolu’ya ilk Türk akınları hangi Türk Devletleri tarafından yapıldı? 1071’e giden süreçte Türklerin Anadolu politikası neydi? Selçuk Bey, Cend’de hangi radikal kararı aldı? Selçuklu Devleti’nin yıkılış süreci ve uçlarda yükselen beylik hangisiydi? Yıllardır tartışılan bir konu olan Anadolu’nun homojen bir yapıya mı sahip yani Anadolu mozaik bir yapıda mıdır? Değil midir?

SELÇUKLU DEVRİNİN SONUNA KADAR HORASANDAN ANADOLU’YA TASAVVUFUN GELİŞİMİ

2019

It is no doubt possible to say that Sufism develops and emerge in Iran independently of written and said history and descriptions on Sufism and its course in Islamic world and Iranian civilization. Just as Iran acted as mediator for cultural exchange between Islam and other civilization in Iran, roots of Sufism of Iran stretching towards antique age and its relation to Indian culture is an indicator of this realty. In addition to this, Iranian Sufism Sects bind its ancestors to Islamic Prophet and this demonstrates the effects of Islam religion on Iranian Sufism. Therefore, it is irrefutable that many Sufism Sheiks are originally from Iran and they formed Early Islamic Sufism thoughts in development of Sufism thoughts by inspiring from Islamic culture.

ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ VE DARÜŞŞİFALARINDA TÜRBE

ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ VE DARÜŞŞİFALARINDA TÜRBE, 2019

Giriş Bu çalışmada öncelikle Anadolu Selçuklu medrese ve darüşşifalarında yer alan türbeler bani, tarih, konum, plan ve mimari özellikleri açısından ele alınmıştır. Özellikle günümüze ulaşan az /sınırlı sayıda darüşşifa örneği olduğu için Selçuklu devletine tâbi eş zamanlı kurulan Mengücekli Beyliği'nin bir yapısına da yer verilmiştir. Selçuklu döneminde yeni fethedilen şehirlerde askeri, dini ve sosyal işlevli yapılar inşa edilerek kentlerin değişimi ve gelişimi hızlandırılmıştır. Bu kentlerde eğitim ve sağlık yapılarının varlığı, çeşitliliği ve çokluğu yerleşimin gelişmişlik düzeyi ve kültürel ortamının zenginliğini ortaya koymaktadır. Şehir içinde bulunan eğitim ve sağlık yapıları/medreseler-darüşşifalar işlevleri ve plan tasarımları açısından ortak özellikler yansıtmaktadır. Birbirine bitişik "medrese-darüşşifa", "cami-darüşşifa", "cami-medrese" örnekleri olduğu gibi bağımsız inşa edilen medrese ve darüşşifalar da bulunmaktadır. Bu bağlamda türbelerin yapılardaki konumu, avlu çevresindeki diğer mekânlar ya da çevresiyle ilişkileri bütüncül bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Selçuklu medrese ve darüşşifaları çoğunlukla açık ya da kapalı avlulu plan şeması yansıtmaktadır. Medreselerdeki mekânsal dağılım incelendiğinde genellikle dikdörtgen, bazı örneklerde kare ya da kareye yakın dikdörtgen planlı açık ya da kapalı avluların çevresine dizilen sayıları bir-dört arasında değişen revak sıraları ve eyvanlar, öğrenci odaları, kışlık-yazlık dershane odaları ile imaret, kütüphane, mescit ve türbe gibi farklı işlevli birimler yer alır 1 .

SEMBOLLERDEN ÇİVİYAZISINA GEÇİŞ VE YAZININ ANADOLU'YA GELİŞİ

Dünyanın çeşitli bölgelerinde tarih öncesi dönemlerden beri insanlığın, iletişim amaçlı çok farklı yöntemleri kullandığı bilinmektedir. İnsanoğlu haberleşmede ilk olarak ateş, duman ve ışık gibi görsel yöntemlerden yararlanmıştır. İnsanların doğal olarak çıkardıkları ıslık çalma, hayvan seslerini taklit etme, haykırma veya bir nesnenin bir başka nesneye vurulmasıyla ya da değişik formlardaki cisimlere üfleyerek elde edilen akustik sesler de ilk iletişim yöntemleri olarak kabul edilir. Elbette bu haberleşme usulleri yaşanılan bölgenin fizikî coğrafyası ve iklim özelliklerine göre değişim göstermiştir. Bu çalışmada ilk iletişim teknikleri ve bunların gelişiminden başlanarak, çiviyazısının icadı, yayılımı ve Anadolu'ya gelişi genel hatlarıyla sunulmaktadır.

ANADOLU SELÇUKLULARININ KÜLTÜREL MİRASI: MİSAFİRPERVERLİK, BOLLUK, BEREKET

İTO

Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, yazarın ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla yazarın adı ve İTO belirtilerek bilgisi dâhilinde kullanılabilir.