Kentsel Tasarim Kri̇terleri̇ni̇n Mekânin Algisal Atmosferi̇ne Etki̇si̇ (original) (raw)

International Refereed Journal Of Architecture and Design

Öz: Kentsel tasarım ile ilgili meslek grupları, daha başarılı bir kamusal mekân yaratmak için; mekânın fiziksel kurgusunun yanında, kullanıcıda yaratacağı algısal, bilişsel ve davranışsal kalıplardan oluşan psikolojik boyutunu da tahmin etmesi gerekmektedir. Bu nedenle kentsel tasarım ile ilgili bir çok kriter ortaya konmakta ve bu kriterlerin psikolojik etkileri üzerine çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmanın amacı, kentsel tasarım alanlarındaki algısal kalite kavramlarının değerlendirilmesi ve bu kavramların kullanıcının mekâna dair yargısına etkisinin saptanmasıdır. Çalışma, kamusal açık alanlardaki kentsel tasarım kriterlerini teorik olarak dört boyut (çeşitlilik, konfor, karakter ve okunaklılık) altında toplamış ve mekânın sahip olduğu ortamın kullanıcı yargısını "mekânsal atmosfer" olarak tanımlamıştır. Saha çalışmaları İstanbul Metropoliten Alanı'nda örneklem olarak seçilen 6 adet parkta, yüz yüze anket çalışması şeklinde yürütülmüştür. Anket çalışmasında, 42 adet kentsel tasarım kriteri ve 12 adet atmosfer ile ilgili ifadeye 5'li Likert ölçekte yer verilmiştir. Kentsel tasarım kriterleri ve mekânın kullanıcıda yarattığı "atmosfer yargısı" arasındaki ilişkiyi tanımlamaya yönelik kurulan varsayımsal model, yapısal eşitlik modellemesi yöntemi ile test edilmiştir. Model sonucunda, "mekânın kentsel tasarım kriterleri, mekânın kullanıcıda oluşan algısal atmosfer yargısını açıklar" hipotezi desteklenmiştir.