Serahsi’nin El-Mebsut Adlı Eserinde Kerhî’nin Furû’ Fıkha Dair Görüşleri (original) (raw)

Serahsî'nin el-Mebsut Adlı Eseri Çerçevesinde Hanefî Fıkıh Düşüncesinde Takdirî Hüküm Olgusu

Sakarya Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi, 2012

İslâm hukukçuları meseleler hakkında hüküm verirken yalnızca dış dünyadaki objektif durumu dikkate almamışlar, adalet ve hakkaniyet fikri temelinde ideal bir hukuk normu ortaya koymak hedefiyle objektif duruma aykırı bazı düzenlemelerde de bulunmuşlardır. "Takdirî hüküm" aslında mevcut olan bir şeyi veya durumu yokmuş gibi kabul etmek yahut aslında mevcut olmayan bir şeyi veya durumu varmış gibi kabul ederek hüküm vermektir. Bu makalemizde Hanefî fıkıh düşüncesinde takdirî hükmün gerekçelerini ve uygulama alanını Serahsî"nin el-Mebsût adlı eseri çerçevesinde ele alıp irdeleyeceğiz.

Serahsî’nin Mebsût isimli şerhiyle Cessâs’ın Şerhu’t-tahavi isimli şerhi’nin edebü’l-kâdî bölümlerinin mukayesesi

2015

ÖZET Hicrî IV. ve V. asır müellifleri olan Cessâs ve Serahsî Zahirü’r-Rivaye’nin muhtasarı mahiyetindeki el-Kâfî ve Muhtasaru’t-Tahâvî isimli eserleri şerh etmektedirler. Şerhu Muhtasaru’t-Tahâvî ve Mebsût isimli bu şerhler aynı kaynaktan beslenmiş fakat farklı asırlarda yazılmışlardır. Bu çalışmada ilgili eserlerin Edebü’l-Kâdî bölümü mukayese edilmiştir. Öncelikle müellifler tanıtılmış, müelliflerin hayat şartlarının eserin ilgili bölümüne yansımaları değerlendirilmiştir. Cessâs ve Serahsî’nin eserlerinin Edebü’l-Kâdî bölümünde kullandıkları sistematik incelenmiştir. Ayrıca uslüp ve dil açısından ilgili bölüm mukayese edimiştir. Edebü’l-Kâdî bölümündeki konular tespit edilip ihtiva ettikleri konular mukayese edilmiş Mebsût’ın ilgili bölümünün daha şamil olduğu sonucuna varılmıştır. Hükümler paralel bir biçimde incelenmiş hükümler açısından benzerliklerin yanında farklılıklarında olduğu gözlenmiştir. Hükümlerin dayanak noktaları incelendiğinde Cessâs ve Serahsî’nin Hanefî Ekolünde...

Serahsî’nin Usûlü’nde Hz. Peygamber’in Fiilleri

International Journal of Social, Political and Economic Research

"Mekâsıdü'ş-şerîa" üzerinde yapılacak çalışmaların en önemli adımlarından biri; Hz. Peygamber (s.a.v.)'in söz ve fiillerini taksîme, tasarruflarını tasnîfe tabi tutmak olmalıdır. Hz. Peygamber'in vasfı belli olan ve olmayan (mutlak) fiillerinin, onlara tâbî olma bakımından ümmetine neyi zorunlu kıldığı/kılmadığı; re'y ve ictihâdının vahyin hangi kısmında ele alınması gerektiği; şahsına mahsus fiiller ile "zelle" ve "sehiv" sayılan tasarruflarının da "ittibâ" alanına girip girmediği gibi temel bazı soru(n)lar karşısında, klasik kaynakların konuya hangi bakış açısıyla yaklaştıklarını tespit etmek önem arz etmektedir. Fıkıh metodolojisinin kurucu şahsiyetlerinden ve Hanefî mezhebinin önde gelen usulcülerinden Şemsü'l-Eimme es-Serahsî (400/1010-483/1090), Usûl-i Fıkh'a dair kaleme aldığı eserinde, Hz. Peygamber'in Fiilleri'ne tahsis ettiği müstakil bir babda, konuyu muhaliflerinin delillerini de tartışarak incelemektedir. Kendisinden önceki Hanefî usulcülerden Kerhî (ö. 340/951) ve Cessâs (ö. 370/980)'ın görüşlerini tahlil eden Serahsî; Hz. Peygamber'in fiil ve tasarruflarını "ittibâ", "iktidâ", "teessî" gibi kavramlar çerçevesinde incelemektedir. Allah Rasûlü (s.a.v.)'nün re'y ve ictihâdına da geniş şekilde temas eden Serahsî, O'nun hüküm koymadaki "metodu" üzerine görüşlerini delillendirmekte; Hz. Peygamber'in hatâ edip edemeyeceği veya ona muhâlefetin mümkün olup olamayacağı gibi hassas konuları âyet ve hadislerden örnekler getirerek irdelemektedir. Araştırmamız, Fıkıh Usûlü ile Hadis Usûlü'nün kesişim noktalarından biri olan "nebevî fiiller" konusunu, İslâm "usûl" geleneğinin kadîm bir temsilcisinin bakışıyla takdim etmeyi hedeflemektedir.

Ârifî’nin Kenzu’r-rumûz Adlı Mesnevisi Üzerine Bir İnceleme

Ârifî’nin Kenzu’r-rumûz Adlı Mesnevisi Üzerine Bir İnceleme, 2021

Bu makale iThenticate programıyla taranmıştır. This article was checked by iThenticate. In this article, the religious-sufi masnawi named Kenzu'r-rumûz written in Persian by Emir Hüseynî Sâdât al-Gûrî al-Herevî and its Turkish translation with the same name, which has not been the subject of a scientific study before, will be introduced. The translation, which consists of 943 couplets, was written by a poet with the pseudonym Ârifî, and the only copy is in the Islamic Manuscripts Department of the Leipzig University Library. After the "Introduction" part of the article, information will be given about Emir Hüseynî's life, works and his masnawi named Kenzu'r-rumûz. Next, Ârifî's translation named Kenzu'r-rumûz will be discussed in terms of form, content, style and translation features and the place of this work in Turkish literature will be examined.