Timothy Snyder, Bloodlands: Europe between Hitler and Stalin, New York: Basic Books, 2010, s. XIX, 524 (wyd. polskie: Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, tłum. Bartłomiej Pietrzyk, Warszawa: Świat Książki, 2011, 544 s.) (original) (raw)
Related papers
Studia Historyczne
Wojna wietnamska pozostaje tematem budzącym wielkie emocje w Stanach Zjednoczonych, w których mimo upływu lat każdego roku ukazują się liczne wspomnienia, monografie i albumy poświęcone temu konfliktowi. Także w Polsce, choć wojna ta wywołuje nad Wisłą siłą rzeczy mniejszą ekscytację, dość regularnie publikowane są książki poświęcone tej tematyce. Dzieło Patryka Masnego jest stosunkowo niewielkie objętościowo. Wynika to jednak z faktu, że autor zdecydowanie skupia się na wybranym temacie i publikacja ta zaznajamia czytelnika z najważniejszymi elementami wojny wietnamskiej tylko pobieżnie, koncentrując się na "wietnamskim Stalingradzie". Książka składa się z pięciu części. Rozdział I, Wietnam przed Ofensywą Tet, przedstawia pokrótce historię Wietnamu do 1967 r., zawiera także podstawowe informacje topograficzne i klimatyczne dotyczące tego kraju. Rozdział II, Tet!, poświęcony jest przygotowaniom i przebiegowi Ofensywy Tet, operacji, która miała okazać się decydująca dla amerykańskiej interwencji i w ramach której doszło do ataku na Hue. Rozdział III, Hue, przybliża czytelnikowi znaczenie tego miasta dla Wietnamczyków 1 oraz przygotowania i komunistyczny atak na dawną stolicę kraju w nocy z 30 na 31 stycznia 1968 r. Rozdział IV, Kontratak, przedstawia walki Amerykanów o południową część Hue, tzw. Nowe Miasto, oraz zażarte zmagania pomiędzy Południowymi Wietnamczykami i komunistami o dawną cesarską cytadelę, nazywaną Starym Miastem. Autor opisuje także działania zbrojne w najbliższym otoczeniu miasta, prowadzone przez amerykańską piechotę morską i kawalerię powietrzną. Ostatni rozdział V, Zdobycie Cytadeli, poświęcony jest końcowej fazie bitwy, gdy oddziały amerykańskie i wietnamskie przystąpiły do ostatecznej rozprawy z przeciwnikiem w Starym Mieście. Ponadto opisane zostały walki dookoła miasta, związane z komunistycznymi próbami wspomożenia obrońców oraz sojuszniczymi próbami zapobieżenia ucieczce otoczonych sił przeciwnika. Poruszona została także kwestia komunistycznego mordu na ludności cywilnej, którego skala pozostaje nieustalona do dziś. Książkę zaopatrzono w przypisy, bibliografię oraz wykaz skrótów. Nie ma indeksu, co mimo stosunkowo niewielkiej objętości jest pewnym minusem. Tekst wzbogacony jest licznymi zdjęciami oraz mapami.
Zbrodnia katyńska i zbrodnie stalinowskie z lat 1939-1941 w polskich podręcznikach historii
Historia i Świat
The theme of following article is presentation of Katyń massacre and Stalinist crimes in polish handbooks for teaching of polish history in high schools. The au-thor showed the way of presentation Stalinist crimes in the early fifties (the period of stalinism) and years, when knowledge about Katyń massacre and Stalinist crimes were banned - up to present when informations about Katyń forest massacre are in every polish handbooks for teaching history.
Białostockie Teki Historyczne
Badania nad historią wojskowości w ostatnich dziesięcioleciach przeszły sporą zmianę. Zamiast opisu jedynie przebiegu kampanii, organizacji armii, umundurowania żołnierzy, strategi i taktyki, badaczy interesuje także armia pod względem logistycznym 1 , a także to jak zdobywano i przekazywano informację oraz kontrolowano sytuację podczas bitew 2. Obecnie częściej bada się powiązania kwestii społeczno-ekonomicznych z historią wojskowości 3 , a także bardziej koncentruje się na żołnierzach, a nie anonimowej armii traktowanej jako zbiorowość. Znacznie ciekawsze jest wyjaśnienie, kim byli żołnierze oraz jak postrzegali wojnę, a nie jedynie zaznaczenie, o której godzinie i gdzie wódz wydał rozkaz 4. Dziś coraz popularniejsze jest śledzenie "mechaniki pola bitwy" (face of battle), czyli łączenie opisu wojen z próbą zrozumienia psychologii wojny 5. W końcu, począwszy od starożytności, to jak skuteczny był szyk sarissoforoi czy pikinierów decydowało nie tylko ich wyszkolenie, ale też warunki, w jakich walczyli, stosunek do konfliktu, doświadczenie, strach i morale.
Literackie podróże po Rosji Jacka Hugo-Badera
Konteksty Kultury, 2012
od 1990 roku publikuje reportaże na łamach "Gazety Wyborczej", często podróżuje po krajach byłego Związku Radzieckiego i nawet przepłynął kajakiem jezioro Bajkał 1. Jest autorem filmowego cyklu dokumentalnego "Korespondent z Polszy", realizowanego na zlecenie telewizji TVN. Od lat specjalizuje się w tematyce rosyjskiej, do tej pory napisał trzy książki: W rajskiej dolinie wśród zielska 2 , to zbiór siedemnastu reportaży z Rosji, publikowanych w latach 1992-2001 w "Gazecie Wyborczej"; Białą gorączkę 3 , która jest relacją z samotnej wyprawy łazikiem UAZ-469 z Moskwy do Władywostoku; i Dzienniki kołymskie 4 , będące relacją z innej podróży, innej przebytej drogi, tym razem Traktu Kołymskiego, który autor postanawia przejechać stopem, "bo tak najlepiej poznać człowieka, porozmawiać z nim, wysłuchać wielu fascynujących historii" 5. Reportaż literacki 6 Jacka Hugo-Badera śmiało możemy wpisać w szeroko pojętą bogatą tradycję polskiego podróżopisarstwa, którą w dwudziestym wieku tworzą klasyczne już dziś reportaże podróżnicze takich autorów, jak: Ksawery Pruszyński, Melchior Wańkowicz czy Ryszard Kapuściński. Jednak 1 Za reportaż Magazyn pomocy naukowych z Semipałatyńska w Kazachstanie o katastrofalnych skutkach badań jądrowych otrzymał w 1999 roku nagrodę miesięcznika "Press". W 2003 roku uhonorowany został nagrodą Grand Press dla najlepszego reportażysty za Chłopców z motylkami-reportaż na temat bezkarności młodocianych bandytów, dokonujących rozbojów na młodzieży.
Studia Migracyjne Przeglad Polonijny, 2013
To jest wstrząsająca książka. Niby historyk powinien się uodpornić na dziejowe okropności-bowiem wiele ich było, a badacz ciągle się z nimi styka. Gdybyśmy chcieli nad wszystkimi, w tym dawnymi, płakać, to nie moglibyśmy wykonywać zawodu. Wiadomą jest jednak rzeczą, że niejeden historyk, zajmujący się niedawnymi zbrodniami hitlerowskimi, czy stalinowskimi, przeżywa obraz, do którego dochodzi. Podobnie zrobił na mnie silne wrażenie opis legendy mordu rytualnego pióra Jolanty Żyndul. Moje przeżycie było jednak trochę innej natury niż kolegów badających obozy zagłady, getta, łagry itd. Choć posądzenie o mord rytualny nieraz doprowadziło do strasznych rzeczy, to jednak największe wrażenie wywołała na mnie trwałość tego mitu. Wieki płynęły, a pokaźna część opinii wciąż wierzyła (wciąż wierzy?), że Żydzi utaczają krew chrześcijańskich niemowląt. Prawda, legenda jest chwytliwa, gdyż nawiązuje do obrazu męczeństwa Chrystusa. Jest budowana na założeniu centralnego miejsca zajmowanego (czy zawsze?) w naszym myśleniu przez dziecko, także do specjalnej roli krwi w naszych wyobrażeniach. Coś jednak zmieniało się w naszej egzystencji i cywilizacji przez wieki. Kiedyś znacznie więcej dzieci zawieruszało się, ginęło, trudniej było znaleźć zaginione. Jakoś trzeba sobie było wytłumaczyć ich zaginięcie, a potem, po jakimś czasie, odnalezienie martwego dziecka w przepastnych lasach czy bagnach. Potem jednak dzieci już nie ginęły tak łatwo, a zaginione na ogół odnajdowały się lub uzyskiwano informację o zupełnie innych okolicznościach ich śmierci. Legenda jednak trwała. Proces modernizacyjny praktycznie nic nie zmienił w istocie legendy. W ramach postępującej ateizacji dziecko (namiastka Chrystusa) zostało zastąpione przez młodą dziewicę-też będącą symbolem niewinności. Brodaci Żydzi, a jeszcze
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej. T. 41 (2006), Życie naukowe
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 2006
Spotkanie rozpoczął Stanisław Bylina, dyrektor Instytutu Historii PAN, który witając zebra nych gości, nie tylko przypomniał o jubileuszu "Studiów z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-W schodniej", ale także o mijającej osiemdziesiątej rocznicy urodzin prof. Piotra Łossowskiego, redaktora pisma od przeszło osiemnastu lat. Następnie zabrał głos prof. Tadeusz Kisielewski, zwracając uwagę, że "Studia..." są w Polsce czasopismem naukowym szczególnym i jedynym tego rodzaju. Po pierwsze dlatego, że jako jedy ne podejmują tak szeroko problematykę historyczną poszczególnych krajów i regionów Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji w różnych okresach historycznych, głównie na przestrzeni XX w., ale również sięgają czasami do wieku XIX w. Omawiają problematykę stosunków między tymi krajami, a także stosunków tych krajów z innymi państwami leżącymi poza omawianym obsza rem. Przeglądając 40 tomów "Studiów.. nie sposób nie zauważyć wielkiego bogactwa informa cji i zagadnień, obejmujących obszar od Bałkanów i Turcji po kraje bałtyckie i Skandynawię, od Rosji i Zakaukazia po Włochy, Wielką Brytanię i inne kraje zachodnioeuropejskie. W okresie PRL, mimo ograniczeń ideologicznych, politycznych oraz cenzuralnych, pismo podejmowało ważne z punktu widzenia naukowego tematy i dbało o wysoki ich poziom opracowania. Wraz ze zm iana mi w Polsce po 1989 r. redakcja w pełni wykorzystała nowe możliwości, poszerzając pola swoich zainteresowań o zagadnienia, które wcześniej nie były dopuszczane ze względów politycznych. W sumie materiały zawarte w piśmie stanowią bardzo istotny wkład do historiografii polskiej i już zasługują na odrębną analizę historiograficzną. Po drugie-nadzwyczajność "Studiów ..." wyni ka z faktu utrzymania przez nie ciągłości i regularności ukazywania się od 40 lat. Ciągłości, która nie ogranicza się wyłącznie do utrzymania tytułu, ale do zachowania określonego profilu, zainte resowań i poziomu naukowego pisma. Wydaje się, że na tym polu "S tudia..." są oryginalnym osiągnięciem, nie tylko polskim, ale także na całym obszarze Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie nastąpiło załamanie dominacji sowieckiej na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Niewątpli wie pismo znane jest poza Polską i dociera do specjalistów zajmujących się problematyką Europy