Memluk Sahasında Yazılmış Bilinmeyen Bir Kısasu'l-Enbiya (original) (raw)
Related papers
Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD), 2021
Qısas al-anbıya is a kind of history of prophets. In the stories of the prophets, the Quran, hadith, interpretation and Israeli reference are taken as a source. Creation in the stories of the Prophet and Hz. The last prophet from Adam, Hz. The lives of the prophets up to Muhammad, their exemplary stories and their struggles with unbelievers are told. Warnings and advice are given to individuals and the society through exemplary stories told. The principles of Islam are explained. XIII. The prophet stories, examples of which we have come across in Turkish literature since the 19th century, are generally prose, while the ones that are poetry have been written in mesnevi. The peygember parable, which is the subject of our study, is in the form of poetry and has been poetry on the same rhyme. In this respect, it mostly carries the characteristics of the poetry form of ode. The poem, consisting of twenty one leaf, registered in the Süleymaniye Library Hacı Mahmud Efendi Collection, consists of 587 couplets. In the manuscript where the manuscript is, there is no information about the author, printer, date of writing or writing. The language used in the work suggests that the poem was written in the last period of Old Anatolian Turkish. The transcribed text of the prophet story in the form of a poem was established in the study. The work was examined in terms of language, form and content features. Examples from the facsimile of the poem were added to the end of the study.
Karışık Lehçe Özelliği Gösteren Bir Kısasü'l-enbiya Tercümesi
Asya Studies , 2023
Türk edebiyatındaki Kısasü'l-Enbiyâ tercümeleri, Ebû İshâk Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm es-Saʿlebî en-Nisâbûrî eş-Şâfîʿî'nin Kitâbu ʿArâisü'l-Mecâlis fî-Kısasi'l-Enbiyâ adlı eseri, Ebû İshâk İbrâhîm b. el-Mansûr b. Halefi'l-Müzekkir en-Nisâbûrî'nin Kısasü'l-Enbiyâ adlı eseri ve Muhammed b. Abdu'llâh el-Kisâ'î'nin Kitâbu Bedʾi'd-Dünyâ ve Kısasi'l-Enbiyâ adlı eseri olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.Kısasü'l-Enbiyâ türündeki eserlerde, kâinatın yaratılışı, ilk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem'in yaratılışı, Hz. Âdem'den Hz. Muhammed'e kadar gönderilmiş peygamberlerin hayatlarından kesitler ve bazı tarihî şahsiyetler hakkında bilgiler yer almaktadır. Bu tür eserler içeriği yönünden toplumun ilgisini çekmiş ve gerek sözlü gerekse yazılı olarak günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir. Muhammed b. Abdu'llâh el-Kisâ'î'nin Kitâbu Bedʾi'd-Dünyâ ve Kısasi'l-Enbiyâ adlı eserinden yapılmış Türkçe tercümenin kütüphanelerde tespit edilmiş yedi nüshası bulunmaktadır. Bunlar, Süleymaniye Kütüphanesi Hüsrev Paşa Koleksiyonunda 444 arşiv numarası ile kayıtlı olan Hüsrev Paşa nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi HAC Koleksiyonunda 4311 arşiv numarası ile kayıtlı olan HAC nüshası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Muallim Cevdet Koleksiyonunda 0.14 arşiv numarası ile kayıtlı olan İBB nüshası, Kastamonu İl Halk Kütüphanesinde 2894 arşiv numarası ile kayıtlı olan Kastamonu nüshası, Beyazıt Devlet Kütüphanesi Beyazıt Koleksiyonunda 5098 numara ile kayıtlı olan Beyazıt nüshası, Ankara Millî Kütüphanede 06 Mil. Yz. A. 3765 arşiv numarası ile kayıtlı olan Millî Kütüphane nüshası ve Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Koleksiyonunda 3354 arşiv numarası ile kayıtlı olan Ayasofya nüshasıdır. Bu çalışmada, tarafımızdan yayına hazırlanmakta olan ve hem Doğu Türkçesi hem de Azerbaycan Türkçesi özellikleri gösteren Ayasofya nüshası ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığı bakımından ele alınmıştır.
El-Bolevî’ye Atfedilen Terceme-i Kısas-ı Enbiyâ Mukaddimesinde Memlukler’e Dair Manzum Parçalar
2024
In the history of Turkish literature, there are many poetic works concerning historical figures and historical events. These can be standalone or can be found within other works. In this study, it is aimed to transcribe, examine, and introduce the poetic part found at the beginning of the prose work Translation of Qısas al-Anbiya, attributed to Mustafa b. Mirza el-Bolevî, which is registered under number 444 in the Hüsrev Pasha Section of the İstanbul Süleymaniye Manuscript Library. The poetic part in question consists of one hundred and four couplets and contains information particularly on the history of the Mamluk Sultanate and its ruler, Sultan Qansuh al-Ghuri. The work also makes references to Mir Hussein, one of the important emirs of Qansuh al-Ghuri, and to some historical structures built in Jeddah during that period. It is believed that this study will contribute to both Turkish history, Mamluk history and the history of Turkish literature.
Anlamsal ve İşlevsel Açıdan Kısasü'l-Enbiyâ'da Varlık Eki
Turkish Studies , 2022
Türkçede varlığı, var olmayı ifade etmek için +lIg (> +lI) varlık eki kullanılmaktadır. İlk olarak Eski Türk Yazıtlarında örneklerine rastlanılan +lIg varlık eki, Eski Türkçeden itibaren kullanılan işlek bir ektir. Varlık eki ile ilgili en eski bilgiye, 11. yüzyılda Kâşgarlı Mahmud tarafından yazılan Dîvânu Lugâti’t-Türk’te rastlanılmaktadır. Çalışmada, Harezm Türkçesinin en önemli eserlerinden biri olan Kısasü’l-Enbiyâ’da varlık eki incelenmiştir. Eser, 1310 (H 710) tarihinde Nâsırü’d-dîn b. Burhânü’d-dîn Rabgûzî tarafından yazılmış ve Nâsırü’d-dîn Tok Buga’ya sunulmuştur. Araştırmada Kısasü’l-Enbiyâ’da geçen +lIg varlık eki almış sözcükler taranmıştır. Tespit edilen varlık eki almış ifadeler, anlamsal ve işlevsel açıdan incelenmiş, fonetik, morfolojik ve biçimbirimsel açılardan varlık eki değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmada, varlık ekinin eklendiği sözcük türleri belirlenmiştir. Kısasü’l-Enbiyâ’da +lIg varlık ekinin hangi sıklıkla kullanıldığı tespit edilmiştir. İşlevsel açıdan bakıldığında yazmada varlık ekinin isimlerin yanı sıra sıfat, zarf ve zamir gibi sözcük türlerine eklendiği belirlenmiştir. Bir varlığa, bir kavrama, bir nesneye ait olmayı ifade eden varlık ekinin, genellikle üzerine getirildiği isimleri “sahip olan” anlamında sıfatlar türettiği tüm araştırmacılar tarafından kabul edilmektedir. Kısasü’l-Enbiyâ’da ise varlık ekinin eklendiği sözcükleri sıfat dışında zarf ve edat yaptığı saptanmıştır. Kısasü’l-Enbiyâ’da gerek alfabe kısırlığı gerek yazar ve müstensih hataları nedeniyle +lIk isimden isim yapım eki ile karıştırılan +lIg varlık eki alan sözcükler tespit edilmiş ve tablolar halinde verilmiştir. In Turkish, to present state and quality of being, the suffix +lIg (> +lI) can be used. The +lIg suffix, which was first encountered in the Old Turkic Inscriptions, is a multifunctional suffix that has been used since Old Turkic. The oldest piece of information about the state and quality of being suffix is found in Dīwān Lugāt at-Turk written by Kaşgarlı Mahmud in the 11th century. In the study, the suffix of state and quality of being in Qisas al-Anbiyâ one of the most important works of Khwarezm Turkish, has been examined. The work was written by Nâsır al-Dîn b. Burhân al-Dîn Rabghûzî and presented to Nâsır al-Dîn Tuk Bugha. In the research, the words with the +lIg suffix in Qisas al-Anbiyâ have been scanned. The expressions detected with the suffix of state and quality of being have been examined in terms of semantic and functional perspectives, and the suffix of state and quality of being has been evaluated in terms of phonetics, morphology and morphemes. In addition, in the study, the types of words to which the suffix of state and quality of being are added have been determined. It has been determined how often the suffix +llg is used in Qisas al-Anbiyâ. From a functional point of view, it has been determined that the suffix of state and quality of being is added to parts of speech such as adjectives, adverbs and pronouns as well as nouns. The suffix which expresses belonging to an entity, a concept, an object, is generally agreed by researchers to denote a sense of “ownership” in the adjectives derived from nouns. In Qisas al-Anbiyâ, it has been determined that the words to which the suffix is added make adverbs and particles as well as adjectives. In Qisas al-Anbiyâ, words with +lIg suffix, which are confused with the noun making suffix from +lIk nouns due to both the infertility of the alphabet and the mistakes of the authors and the copyists, have been determined and presented in tables.
Memlukler Döneminde Yazılan Karışık Dilli Bir Eser: Nüzhetü'n-Nüfûs Fî Lu'Bi'd-Debbûs
Bu yazıda ilk olarak Mısır'daki Türk varlığına değinilmiş ve özellikle Memlukler döneminde bu bölgede Türk Dili ve Edebiyatının geniş bir yayılma alanı bulduğu belirtilmiştir. Daha sonra Memlukler döneminde yazılan askerlikle ilgili eserlere kısaca değinilmiştir. Ardından akademik çevrelerde bilinmeyen karışık dilli Nüzhetü'n-Nüfûs fî Lu'bi'd-debbûs isimli eserin tanıtımı yapılmıştır. Nasıriye Emiri Altunbuga tarafından 1419 yılında kaleme alınan eserin fizikî yapısı, muhtevâsı ve dil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Eser ağırlıklı olarak Oğuz Türkçesi özellikleri göstermektedir. Bununla birlikte kimi Doğu Türkçesi özelliklerinin de varlığını sürdürdüğü belirtilmiştir. Yazının sonunda adı geçen eserin transkripsiyonlu metni araştırmacıların ilgisine sunulmuştur.
Beğavî tefsîrinde İsmetü’l-Enbiyâ
Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019
Kişinin günahlardan korunmuş olduğunu ifade eden İsmet sıfatı, peygamberlerin sıfatları arasında en tartışmalı olanıdır. Bu sıfatın varlığı hakkında tartışmalar olduğu gibi, kapsamı ve mahiyeti hakkında da birçok tartışma vardır. İsmet ile irade arasındaki ilişki, İsmet'in başlangıç zamanı ve ne tür günahları kapsadığı, peygamberlerin Kur'ân'da zikredilen hatalarının İsmet sıfatıyla bağdaşmaması, tefsîr kitaplarında nakledilen İsmet'e muğayir İsrâilî hikayelerin varlığı vb. meseleler tartışmanın temel konularını oluşturmaktadır. Bu tartışmaların bir kısmı akli çıkarımlar neticesinde ortaya çıkarken, büyük bir kısmı da İsmet anlayışının Kur'ân ile bağdaştırılma çabası neticesinde ortaya çıkmıştır. Peygamberlerin Kur'ân'da zikredilen hataları, İsmet anlayışının oluşumunda referans olarak kullanılmak yerine, aklî çıkarımlar neticesinde ortaya konulan İsmet anlayışına uygun hale getirilmeye çalışılmıştır. Sonuçta İsmet sıfatıyla alakalı birçok çelişki ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada İsmet sıfatıyla ilgili bahsettiğimiz tartışmalar ortaya konularak, bu sıfatın, bir rivâyet tefsîri olan İmam Beğavî'nin tefsîrine yansıması ele alınmıştır.