Prokou E., (2010), “University reform in Greece: A shift from intrinsic to extrinsic values”, pp. 59-74. (original) (raw)

2010, Ιn: Mattheou D., (ed.), Changing educational landscapes. Educational policies, schooling systems and higher education – a comparative perspective, London: Springer

https://doi.org/10.1007/978-90-481-8534-4

Σκοπός του κειμένου είναι η ανάλυση και ερμηνεία των πρόσφατων πολιτικών στην ανώτατη εκπαίδευση – με ειδική αναφορά στην εισαγωγή ενός πλαισίου αξιολόγησης και διασφάλισης της ποιότητας – στην Ελλάδα, έναντι εξελίξεων στο πεδίο της ανώτατης εκπαίδευσης στον ευρωπαϊκό χώρο, καθώς και έναντι της παράδοσης του ελληνικού Πανεπιστημίου. Έτσι, λοιπόν, το βασικό επιχείρημα είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις μέσα στη δεκαετία του 2000 αντιπροσωπεύουν μια σημαντική μεταστροφή όσον αφορά τον ρόλο του Πανεπιστημίου στην ελληνική κοινωνία. Αυτή η μεταστροφή έχει να κάνει με την κυριαρχία εξωγενών αξιών, οι οποίες περιγράφονται με έννοιες όπως είναι η πανεπιστημιακή παραγωγικότητα, η ανταπόκριση στην αγορά, η απόδοση μεγαλύτερης αυτονομίας στα πανεπιστήμια ώστε να επιτύχουν συγκεκριμένους προκαθορισμένους στόχους, η αξιολόγηση, η λογοδοσία και η διασφάλιση της ποιότητας, έννοιες οι οποίες συνδέονται με την κυριαρχία του μοντέλου της επιθεώρησης από το κράτος ή αλλιώς του κράτους-αξιολογητή. Αυτές οι εξελίξεις συνδέονται στενά με την επιταγή τα ελληνικά πανεπιστήμια να ακολουθήσουν τις οδηγίες που έθεσε η Διαδικασία της Μπολόνια (στην οποία η αυτονομία των ιδρυμάτων και η διασφάλιση της ποιότητας αποτελούν δύο αλληλένδετα ζητήματα) και ότι αυτή η επιταγή στηρίζεται επίσης σε λόγους που συνδέονται με τη φύση του ελληνικού Πανεπιστημίου και με τη σχέση του με το Κράτος. Ο ισχυρός κρατικός έλεγχος στην Ελλάδα έχει κατά παράδοση συνδεθεί με τον κομματισμό στην πανεπιστημιακή ζωή. Ως εκ τούτου οι πολιτικές που εισήχθησαν θα διασφάλιζαν επίσης την αξιοκρατία. Οι ελληνικές μεταρρυθμίσεις των αρχών της δεκαετίας του ’80 είχαν εκδημοκρατίσει το πανεπιστημιακό σύστημα, με τις μεθόδους αξιολόγησης να παραμένουν κατά βάση εσωτερικής φύσης, συνδεόμενες με το Χουμπολντιανό μοντέλο του Πανεπιστημίου, το οποίο το ελληνικό Πανεπιστήμιο ακολούθησε από την ίδρυσή του. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του ’80 δεν είχαν θέσει υπό αμφισβήτηση τον στενό κυβερνητικό έλεγχο και την εμπλοκή του κομματισμού μέσα στο Πανεπιστήμιο. Οι μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του 2000 φιλοδοξούσαν να αυξήσουν την αυτονομία του Πανεπιστημίου, να κάνουν το Πανεπιστήμιο να ανταποκριθεί περισσότερο στις ανάγκες της κοινωνίας και να περιφρουρήσουν την αξιοκρατία. Ωστόσο, η ανάλυση περιεχομένου των δύο βασικών νόμων της δεκαετίας του ’00 καταδεικνύει ότι η Ελλάδα φάνηκε να ακολουθεί εξελίξεις στη σχέση ανάμεσα στο κράτος και την ανώτατη εκπαίδευση που έλαβαν χώρα σε πολλές χώρες της Ευρώπης από τη δεκαετία ακόμη του ’80.