Orman Kaynaklarının Çok Amaçlı Planlanması ve Araştırma Öncelikleri (original) (raw)

Toplum Orman ilişkilerinin gelişimi, ormancılıkta süreklilik ilkesinde olduğu gibi, çok yönlü kullanım ilkesinin de oluşmasına destek olmuştur. Toplumların ormandan beklediği mal ve hizmetler zaman içerisinde değişmiş, bazı malların talebi azalır veya yok olurken, genelde yeni mal ve hizmet talepleri ortaya çıkmıştır. Günümüz insanının ormanlardan beklentileri, bin veya ikibin yıl öncesinin insanına göre daha çeşitli bir mal karması ile ifade edilebilmektedir. Günümüzde, ormanların sadece bir mal veya hizmete yönelik planlanması, yönetimi artık olanaksız hale gelmiştir. Bu nedenle, yaklaşık yarım asırdır "çok yönlü faydalanma" ilkesi, süreklilik ilkesinin yanındaki yerini almıştır. Günümüz ormancılık yazını, süreklilik ve çok yönlü faydalanma ilkelerinin önemi konusunda aynı fikirdedir. Çok yönlü faydalanmanın gerekliliği üzerinde bir bilincin oluştuğu ancak bunun nasıl gerçekleştirilebileceği konusunda sağlam adımların atılamadığı düşünülmektedir. Dolayısıyla, ormanların çok yönlü ve sürekli faydalanabilir bir anlayışla yönetiminin yöntemleri, bu yöntemlerin uygulanması için gerekli bilgi veya verilerin üretimi öncelikli araştırma konuları olmalıdır. Bu çalışmada, araştırma anlayışlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan tezler, araştırma master planları, öncelikleri, bilim ve teknoloji politikaları, elektronik veri tabanlarında yer alan makaleler araştırma öncelikleri ve çok yönlü faydalanmaya verdikleri yer açısından incelenmektedir. İnceleme sonucunda, Türkiye'de hazırlanan lisans üstü çalışmalarda bu konunun çok az yer aldığı, TÜBİTAK tarafından desteklenen projelerde de aynı durumun gözlendiği, Ormancılık Araştırma Master Planlarında konunun gittikçe daha fazla yer alırken, Türkiye Ulusal Ormancılık Programının ilkeleri arasına çok yönlü faydalanmanın girdiği belirlenmiştir. Türkiye'dekine benzer şekilde, uluslararası bilimsel makaleler arasında da çok yönlü faydalanmanın çok az yer bulduğu, buna karşılık EFI'nın araştırma program ve öncelikleri arasına, özellikle çok yönlü kullanımın başarılması için gerekli toplumsal bilgilerin üretimi sorununun girdiği fakat halen işlevlerin etkileşimi probleminin dikkat çekmediği belirlenmiştir.