A Bibliography of Turkic Studies in Przegląd Orientalistyczny 1948-2008 (original) (raw)
Related papers
Slavia Meridionalis
The twisting paths of the sufis – the Turkic-Balkan motifs in the sufi ‘tariqa’ concept in selected examples of contemporary literary works The first part of this paper summarises how Sufi brotherhoods formed in the Balkans with some references to their Turkic-Ottoman sources. Islamic mystical movements constituted part of the Islamisation initiatives in the territories occupied by the Ottoman Empire: mystical teaching was apparently more successful among the local people than conservative Islam. Crypto-Christianism was a typical phenomenon among converted Slavs. Orders using the language of symbolic tales (like the Bektashi) involved some Christian rites. The orders which proved most popular were the Mevlevi, Naqshbandi, Chalwati and Bektashi, which are still active in some parts of the Balkans. Their role also reconciled the national thought of newly forming national identities in the Balkans. In the novels Death and the Dervish by Meša Selimović and Konak by Ćamil Sijarić, the my...
Niezwykłe dzieje pierwszych edycji Kitāb Ibn Faḍlāna. Orientalistyka i polityka w połowie XX w
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
The article is devoted to the political circumstances that influenced certain decisions regarding the first two editions of the travel report of the Arab traveler Ibn Faḍlān from Baghdad to the Volga Bulgars (921–922). The now-famous text of the voyage account, known as the Mashhad manuscript, was discovered in 1923 by a Turkish orientalist of Bashkir origin, Ahmed Zeki Velidi Togan (1890–1970) and formed the basis of his doctoral dissertation defended at the University of Vienna in 1935. Due to various problems, the German translation (in book form) was only published in print in 1939. The same year saw the publication of a Russian translation of the voyage description by a Soviet Arabist – Andrei P. Kovalevskiy (1895–1969). Both scholars conflicted with the USSR authorities: Togan had fought with the Soviet Army in 1920–1923, while Kovalevskiy was sentenced to five years in the gulag in 1938 on (as it later turned out) a wrongful charge of counterrevolutionary activity. These circ...
Z dziejów literatury "alhamijado" na Bałkanach: Abdulvehab Ilhamija (1773–1821)
2016
Wprowadzenie Islam i związany z nim swego rodzaju kult języka i pisma arabskiego zaowocował na obszarach zislamizowanych w różnych okresach dziejów cywilizacji arabsko-muzułmańskiej piśmiennictwem w wielu językach, zapisywanym w alfabecie języka Koranu. Dla piśmiennictwa niearabskiego zapisywanego alfabetem arabskim funkcjonuje w nauce określenie aljamiado wywodzące się od arabskiego słowa al-'ağamiyya, 'obca' (od: al-luġa al-'ağamiyya, 'język obcy'). Początkowo było stosowane tylko do języków i dialektów romańskich na Półwyspie Pirenejskim (kastylijski, aragoński, kataloński, galicyjski, portugalski, także ladino), z czasem jednak rozszerzono jego używanie także w stosunku do innych języków, głównie na Bałkanach (serbski, chorwacki, bośniacki, albański). W piśmie tym znane są także teksty w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Można obecnie dostrzec wśród badaczy tendencję do poszerzania znaczenia aljamiado do wszystkich języków poza arabskim, które używają pisma opartego na arabskim [Lévi Provençal 2001; Hegyi 1979: 262; Casassas Canals 2010: 2]. Południowosłowiańskie piśmiennictwo alhamijado (także: aljamijado oraz adžamijska književnost) zapisywane było alfabetem nazywanym arebica (także: arabica). O rozwoju tego piśmiennictwa, będącego poważnym zjawiskiem kulturowo-literackim, można mówić właściwie od pierwszej połowy XVII w., ale za pierwsze zachowane teksty napisane w arebicy uważa się dwa krótkie rękopisy, stanowiące rodzaj materiałów do nauki języków, datowane na 1512 r. Z kolei najstarszy zachowany tekst literacki w alhamijado to Chirvat türkisi, po chorwacku i bośniacku Hrvatska pjesma albo Hrvatska turćija z 1588/1589 r. [szerzej por.
Jadwiga z Czarneckich Turkowska (1889–1982)
Krakowski Rocznik Archiwalny, 2021
Ważną postacią w powojennym nauczycielskim środowisku Krakowa była Jadwiga Turkowska z domu Czarnecka (1889–1982), nauczycielka matematyki w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego. Znakomita pedagog, pracująca do 78. roku życia, wywarła wpływ na kilka pokoleń absolwentów krakowskich liceów. Córka zesłańców, była jedną z pierwszych kobiet, które zdobyły dyplom carskiego Uniwersytetu Petersburskiego. Odegrała też w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej istotną rolę w szkolnictwie wileńskim. Udało się odnaleźć szereg informacji o rodzinie Jadwigi Turkowskiej, w tym omskie i wileńskie archiwalia, odtworzyć przebieg jej pracy zawodowej i zebrać wspomnienia o tej nietuzinkowej nauczycielce, z wdzięcznością zapamiętanej zarówno w kręgu rodziny i przyjaciół, jak i w gronie kolegów i uczniów z różnych etapów jej kariery. Jadwiga Turkowska née Czarnecka (1889–1982) An important figure in Krakow’s post-war teaching environment was Jadwiga Turkowska née Czarne...
Nowe historie bałkańskich literatur. Odzyskiwanie utraconych przestrzeni tradycji
2010
Celem niniejszej pracy jest nakreślenie strategii zastosowanej przy opracowywaniu nowych historii literatur w krajach post-jugosłowiańskich. Sytuacja polityczna na Bałkanach w latach 90-tych uległa zasadniczej zmianie, a w wyniku zaistniałych przemian powstały nowe suwerenne państwa takie jak Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra. We wszystkich tych krajach z dużą intensywnością podjęto kwestie ponownego określenia tożsamości narodowej oraz nowych odczytań zarówno historii jak i historii literatury. Po 1990 roku ukazały się liczne nowe historie literatur. Co znamienne, wydaniom tym towarzyszyły kontrowersje, gdyż nierozstrzygnięte pozostały kwestie sporne jak choćby przynależność poszczególnych pisarzy do określonej literatury czy interpretacje zjawisk literackich (m.in. zawłaszczanie obszarów tradycji przynależących do sąsiadów). Kontrowersje wywoływała także kwestia języków, powstałych po rozpadzie języka serbsko-chorwackiego. W wyniku wspomnianych przemian pojawiły się nowe literatury takie jak bośniacka oraz czarnogórska zaś literatury chorwacką i serbską poddano znaczącym przewartościowaniom.
Uchodźczynie syryjskie w Turcji
Relacje Międzykulturowe, 2019
Słowa kluczowe: uchodźczynie, stres, religia, Syria WPROWADZENIE W niniejszym artykule chcemy przedstawić położenie kobiet syryjskich w Turcji w kontekście psychologicznych koncepcji radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. Podstawą prezentowanej pracy są badania jakościowe w formie częściowo ustrukturyzowanych wywiadów, przeprowadzone w 2017 i 2018 roku w południowo-wschodniej prowincji Hatay, graniczącej bezpośrednio z Syrią. W trakcie analizy uzyskanych danych skonstruowałyśmy główne typy sytuacji trudnych, z jakimi mierzą się syryjskie kobiety w Turcji, oraz strategie radzenia sobie z nimi, ze szczególnym uwzględnieniem roli religii w tym procesie. Wyniki te umieściłyśmy w perspektywie innych badań przeprowadzonych wśród uchodźców, dyskutując zwłaszcza te elementy, które są istotne w kontekście kultury muzułmańskiej.