'Tygrys' contra 'Mefisto'. O ataku Krońskiego na Ingardena po 60. latach (original) (raw)

Mistrz i miasto Mirona Pietrowskiego w ujęciu postkolonialnym

2008

We współczesnym dyskursie literaturoznawczym Europy Środkowo-Wschodniej teoria postkolonialna wydaje się zdobywać coraz większe uznanie. Zmiany, jakie nastąpiły po upadku Związku Radzieckiego, wpłynęły nie tylko na kontekst polityczno-społeczny krajów byłego bloku wschodniego, lecz równieŜ diametralnie zmieniły sytuację literatury i kultury. JednakŜe, choć państwa, które wybiły się na niepodległość zyskały moŜliwość mówienia własnym głosem, nadal pozostają w orbicie wpływów, nie tylko ekonomicznych, niedawnego imperium rosyjskiego. Określając własną toŜsamość, odnoszą się one-co zrozumiałe-do bolesnej i niejednokrotnie traumatycznej przeszłości, tworząc tym samym nierozerwalny związek z mocarstwem, pod którego dominacją pozostawały przez lata. NiezaleŜnie od tego, jak zarysowują się wzajemne stosunki, kraje postkomunist yczne i Rosja nie pozostają wobec siebie obojętne. Napięcia, jakie towarzyszą określaniu na nowo wzajemnych relacji, poszukiwaniu odrębności i odzyskiwaniu miejsca nie tylko na mapie politycznej, ale takŜe w europejskiej świadomości, decydują o potrzebie poruszania tych problemów równieŜ w dyskusji naukowej, publicystyce czy literaturze. Wzrastająca popularność teorii postkolonialnej na tym obszarze nie jest więc przypadkiem. Opiera się bowiem ona […] na załoŜeniu, Ŝe oprócz innych funkcji, jakie spełniają teksty, są one równieŜ nośnikami autorytetu imperialnego. Literatura piękna przenosi ów autorytet za pomocą systemów symbolicznych oraz interpretacji Innych, które wyolbrzymiają i gloryfikują Centrum 1. Nic więc dziwnego, Ŝe podejmowane są, mniej lub bardziej udane, próby mające na celu zakwestionowanie takiego stanu rzeczy, podwaŜenie znaczenia tekstów odzwierciedlających dominującą wizję świata. Niestety, pomimo podobnych doświadczeń historycznych, politycznych i społecznych, w Polsce publikacje dotyczące problemu postkolonializmu w krajach ościennych są wciąŜ

O małżeńskich darowiznach na wypadek śmierci w XVIII w. w świetle akt Metryki Koronnej

2021

Darowizna między małżonkami na wypadek śmierci, choć była instytucją regulowaną przez prawo chełmińskie, w XVIII w. zaczęła stopniowo zyskiwać popularność wśród szlachty. Stanowiła atrakcyjną alternatywę dla powszechnie zawieranych umów dożywocia, które wprawdzie zabezpieczały ekonomicznie dożywotnika, nie przenosiły jednak na niego prawa własności i wprowadzały szereg ograniczeń, w tym zakaz alienacji dóbr objętych umową. Darowizna na wypadek śmierci była rozwiązaniem dla małżonków korzystniejszym. Niemniej mogli oni zawrzeć taką umowę tylko w przypadku braku wspólnego potomstwa. Na jej mocy przenoszone było prawo własności. W przeciwieństwie do dożywocia darowizna nie skutkowała więc zawieszeniem uprawnień spadkobierców w czasie, ale wykluczała ich od dziedziczenia. Obowiązkiem obdarowanej strony było jedynie wypłacenie najbliższym krewnym zmarłego rekompensaty, najczęściej w formie sumy pieniężnej wskazanej w umowie.

Zapomniany romantyk versus współczesne wydania jego utworów – przypadek Tomasza Olizarowskiego

Przegląd Humanistyczny, 2022

W artykule zwracam uwagę na usterki pojawiające się we współczesnych wydaniach twórczości Tomasza Olizarowskiego (1811–1879) – od niedbałej korekty przez nieuwzględnienie omyłek drukarskich pierwodruku po zupełne zdeformowanie tekstu. Wszystkie te czynniki wpływają na odbiór danego utworu – zarówno ze względu na jego interpretację, jak i ocenę warsztatu autora – jednakże większość badaczy, zajmujących się twórczością poety sporadycznie, kontekstowo, bez gruntownego przestudiowania całej jego spuścizny, nierzadko sięga po dowolne przekazy, często nie mając nawet świadomości istnienia całego korpusu tekstów czy niedoskonałości dotychczasowych wydań. Omówienie sytuacji pisarskiego dorobku Olizarowskiego prowadzi mnie do refleksji nad (analogiczną) sytuacją spuścizny wielu innych twórców określanych jako „drugorzędni” i obecnie niemal zupełnie zapomnianych. The Forgotten Romantic versus Contemporary Editions of Tomasz Olizarowski’s Works In this article, I point out the flaws in recent editions of Tomasz Olizarowski’s works – starting from careless proofreading through not including printing mistakes from the first edition and ending with deliberate text deformation. All these factors affect the perception of every piece – its interpretation and the author’s workshop. However, most researchers who deal with the poet’s works sporadically, contextually and without a thorough examination of his entire legacy often reach for a random text source, many times without even being aware of the whole set of texts or the imperfections of existing editions. Discussing the situation of Olizarowski’s literary heritage leads us to reflect on the (analogous) case of the legacy of many other authors once deemed as “minorum gentium” and now almost completely forgotten.

Traktat "O niebycie" Gorgiasza z Leontinoi

1997

Zasady opracowania tekstow dla ,'Przeglądu Filozoficznego-Nor,t'a Seria'. l. Teksty aftykułow prosirny dostarczac na dyskietce komputerowej (zapis tekstu w kodach ASCII lub w dowolnynt edytorzepreferowane programy ftrnkcjonujące w Środowiskr'r Windo wraz Z wydrukienr). 2. Teksty powinny byc przygotowane w zgodzie zzasadami obowiązującyni przy redagowaniu polskich publikacji naukowych. 3. Prosirny o podałvatrie na oddzielnej kartce dokładnego adresu, numertl telefonu. stopnia i tytułu nattkowego oraz pIacorvki, ktÓrą Autor reprezentuje. Prclsitny też o dołączenie krotkiej noty biograficzne1zawierającej głowne publikacje. 4. Redakcja zastrzega sobie prarvo adiustacji redakcyjnej. Autor ma obowiązek przeprowadzenia dokładnej korekty i złvrocenia jej w określonym przez redakcję czasie. 5. Materiałow nie zanrowionych redakcja nie zwraca. Prenumeratę,,Przeglądu Filozofi cznego'' prowadzi fi rrna AMoS, 0 ł-506 Warszawa, u|. Zuga 12. Koszt roczny, obejmuj4cy 4 numery łącznie z dostawą pod rvskazany adres, wynosi 24 zł. Wpłat dokonywać na|ezy na konto AMOS: PKO VIII O/Warszawa, nr 10201084-77578-270-l-111. Prenurnerata zagraniczna jest drozsza o 100o/o. W przypadku dostawy ilrtlgq lotniczą zamawiający pokrywa koszt dodatkowej opłaty.

Wielka awantura, czy o "monidło"? Jana Himilsbacha semiotyka groteski i dyskurs humanistyczny

Inscription. Periodical on Occasional and Applied Literature, 2008

Wielka awantura, czy o "monidło"? Jana Himilsbacha semiotyka groteski i dyskurs humanistyczny J an Himilsbach (1931-1988) wydał swoją pierwszą książkę-zbiór opowiadań Monidło-w 1967 roku. Trzeba koniecznie dodać, że poprzedziło ten akt 16 lat prób i prac pisar skich autora, jeśli zważyć debiutancki wiersz-Będę poetą-opublikowany w 1951 roku1. Trzeba o tym pomyśleć, kiedy czyta się dzisiaj, po przeszło czterdziestu latach, ówczesne recenzje Monidła, w których krytycy bardzo niepewnie próbowali określić zapowiadający się właśnie charakter pisarski autora. A to z powodu, po pierwsze, jego iście lumpenproletariackiego pochodzenia i braku formalnego wykształcenia inteligenckiego, następnie zaś z powodu przeczącego tym uwarunkowaniom i determinizmom poziomu sprawności warsztatowej początkującego prozaika oraz literackiej atrakcyjności jego opowiadań. Zawodowi krytycy jakby zaniemówili, nie bardzo wiedząc, jakie stanowisko zająć na przyszłość. Wahali się, czy w ogóle można się odważyć na otwartą pochwalę autora tej niecodziennej dawki hiperrealizmu, opatrzonej w dodatku tyleż intrygującym, co nie zrozumiałym tytułem, do dnia dzisiejszego zresztą kłopotliwego, bo wywodzącego się z bardzo specyficznych, od dawna już zapomnianych rejonów kultury "oddolnej", popu larnej, ba! dosłownie jarmarcznej, niskiej, kiczowatej, szerzej nieznanej, peryferyjnej. Jacek Kajtoch bardzo ekspresywnie i wartościująco zatytułował swoją recenzję książki Himilsbacha-Pisarz dnia siódmego1 2. Zauważył, że autor jest "ewenementem jako osobowość" i stwierdził, że:

Piotr Skarga i jego filmowy wizerunek, czyli słów kilka przeciwko legendzie biograficznej

Litteraria Copernicana, 2015

Sylwia Kołos-doktor; adiunkt w Zakładzie Filmu i Kultury Audiowizualnej (Katedra Kulturoznawstwa UMK), gdzie prowadzi zajęcia m.in. z filmu animowanego, niefabularnych form filmowych, historii filmu, filmu współczesnego. Prowadzi także zajęcia z historii filmu w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy (na kierunku reżyseria dźwięku). Autorka książki Nowe kino szekspirowskie. Adaptacje sztuk Williama Szekspira w kinie lat 90-tych XX wieku (2007). Współredaktor tomów: Biografistyka filmowa. Ekranowe interpretacje losów i faktów (2007), Spotkania w przestrzeni idei-słów-obrazów (2012), Obrazy dookoła świata. Postrzeganie i prezentowanie kultur w dobie transkulturowości (2013). Wykładowca Akademii Polskiego Filmu (PISF), członkini Rady Redakcyjnej "Filmoteki Szkolnej". W kręgu głównych zainteresowań znajdują się zagadnienia związane z filmowymi adaptacjami literatury, filmami biograficznymi, relacjami między kinem a polityką, filmowymi wizerunkami współczesnych miast Europy i Azji.