Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. İlhan Uzgel ile Türk Dış Politikası ve Güncel Sorunlar Üzerine Yapılan Söyleşi (original) (raw)

Turgut Özal Dönemi Türk Dış Politikası

Bu çalıĢmada Turgut Özal ve ANAP hükümeti döneminde yaĢanan dıĢ politika olaylarını ve bu olayların Özal"ın kiĢiliğiyle iliĢkili yanlarını anlatmaya çalıĢacağım. Özal"ın Cumhur BaĢkanlığı makamına çıkıp vefat edene kadar ki Türkiye"yi dıĢarıda nasıl temsil ettiğini yararlandığım kaynaklarla sizlere takdim edeceğim. Merhum"un körfez krizi sırasındaki ABD ile nasıl iletiĢim içinde olduğunu ve neler düĢündüğünü bu makalede göreceksiniz. Anahtar Kelimeler: AT, Körfez SavaĢı, Ġslami Liberalizm, Ortadoğu, Özal ve Bush, Turgut Özal. GĠRĠġ Türk dıĢ politikasında yaĢanan değiĢim 1980"lerden sonra ve özellikle Turgut Özal döneminde yaĢanmaya baĢlamıĢtır. 1980"li yıllardan itibaren izlenen dıĢa açık ekonomi politikalarının da bir gereği olarak Türkiye çok yönlü bir dıĢ politika izlemeye baĢlamıĢ ve ekonomik çıkarlar izlenen dıĢ politikada gittikçe önem kazanmaya baĢlamıĢtır. Özallı yıllarda ABD ve Batılı ülkelerle iliĢkiler geliĢtirilirken, aynı zamanda Türkiye bölgesel sorunlarla daha fazla ilgilenmeye baĢlamıĢ ve bu dönemde dıĢ politikada "çok yönlülük" daha da belirgin hale gelmiĢtir. Soğuk SavaĢ döneminin sona ermesi ile birlikte meydana gelen geliĢmeler belki de en fazla Türkiye"yi etkilemiĢ ve Ġkinci Dünya SavaĢından sonra izlenen dıĢ politikada önemli değiĢikliklerin yapılması sonucunu doğurmuĢtur. 1990"lardan itibaren Türkiye özellikle bölgesel düzeyde oldukça aktif bir dıĢ politika izlemeye baĢlamıĢ. Ġzlenmeye baĢlanan bu çok yönlü aktif ve katılımcı dıĢ politika Türkiye"nin kendi tercihlerinden ziyade ortaya çıkan geliĢmelerin bir zorlaması sonucu oluĢmuĢ olduğu söylenebilir.

Türk Dış Politikası ve Türk Boğazları

Protokol, 2021

Türk Boğazları, İstanbul’un fethinden günümüze Türk Dış Politikası’nın temel bileşenleri arasındadır. Önce mutlak Osmanlı hakimiyetinde bulunup, Osmanlı dönemi Türk Dış Politikasının en önemli araçlarından birisi olan Boğazlar ve Boğazlardaki kontrolün olanak sağladığı Karadeniz hakimiyeti Küçükkaynarca Antlaşması sonrasında uygulamaya konulan denge politikasının ana bileşeni olagelmiştir. I. Dünya Savaşı’nın ana pazarlık başlıkları arasında yer alan Boğazlar, Savaş sonrası dış politikanın da esaslı araçları arasında olmayı sürdürmüşlerdir. Soğuk Savaş süresince NATO ittifakındaki en etkili sonuç alıcı dış politika aracı olan Boğazlar, Soğuk Savaş sonrasında askeri olmanın yanında ticari önem de kazanmışlardır. Bu kısa makalede son dönemde Boğazlarla ilgili tartışmalar ve Boğazların Türk Dış Politikasındaki çarpan etkisi analiz edilecektir.

Lokarno ve Musul Kıskacında Türk Dış Politikası

İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, 2016

Bu çalışmanın iki amacı vardır. Bunlardan birincisi, Birinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa’nın barış arayışları bağlamında Lokarno Antlaşmaları’na neden ihtiyaç duyulduğu sorusunu araştırmaktır. Bu kapsamda, Lokarno Antlaşmaları’na giden süreç genel hatlarıyla ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırmanın ikinci amacı ise, Avrupa’da yaşanan bu sürecin Türk dış politikasını nasıl etkilediğini irdelemektir. Bu çerçevede, Musul Sorunu ve 1925 Türk-Sovyet Antlaşması ele alınmıştır. Çalışmanın özellikle ikinci kısmında birinci el kaynak kullanımına büyük bir önem verilmeye çalışılmıştır. Diğer taraftan da konuyu etraflıca inceleyen eserlere öncelik verilmiştir. Yerli ve yabancı kaynaklardan faydalanılarak hazırlanan makalenin ortaya çıkarılmasında, daha önceden literatürde böyle bir araştırmanın yapılmamış olması teşvik edici bir unsur olmuştur. Bu yönüyle çalışmanın müteakip çalışmalar için bir temel oluşturacağı düşünülmektedir. Çalışmada, Türk-Sovyet yakınlaşmasında Rusya’yı Lokarno Antlaşmaları’nın, Türkiye’yi ise Milletler Cemiyeti’nin Musul kararının etkilemiş olduğu sonucuna varılmıştır.

AK Parti Dönemi Türk Dış Politikası Sözlüğü: Kavramsal Bir Harita

works.bepress.com

Özet: Bu çalışma, Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti, AKP) döneminde kendilerine yaygın kullanım alanı bulan dış politik söylem ve pratiklerinin tanımlanmasını amaçlamaktadır. Kavramların içinde bulundukları tarihsel dönemden bağımsız bir şekilde ortaya çıkamayacaklarından hareketle Ak Parti döneminde hâkim olan dış politikanın kendisini ifade ediş biçimi olarak kavramların dış politik söylem ve pratiklerin şekillenmesinde oldukça belirleyici olduğunu ileri sürmektedir. Çalışma ayrıca Türkiye'nin dış politikasında "yeni" olanın bu kavramsal değişimlere ve kopuşlara bakarak anlaşılacağını iddia etmektedir. Çalışmanın en temel amaçlarından biri ise söz konusu kavramların bir araya getirilmesiyle Ak Parti dönemi Türk dış politikasını ana hatlarıyla özetlemek ve bu döneme ilişkin bir kavramlar sözlüğünün ortaya çıkmasına katkıda bulunmaktır. Bu çalışmada birçok kavram akademik karşılıklarından "bağımsız" olarak dış politika yapımcıları tarafından kullanıldıkları biçimiyle tanımlanmaya çalışılmıştır. Çalışma boyunca özel bir sınıflandırma yapılmadığı gibi her hangi bir sıralama ölçütü de kullanılmamıştır.

Türkiye'de Dış Politika Algısı

Bu rapor, 6-14 Aralık 2010 tarihleri arasında KA Araştırma’nın TESEV Dış Politika Programı çalışanlarının katkısıyla gerçekleştirdiği saha çalışmasının sonuçlarını ve değerlendirmesini içermektedir. 1,000 kişilik bir örneklemle yapılan araştırma, Türkiye’nin dış politika algısını tespit etmeyi hedeflemiştir. Rapor, dış politikaya ilişkin genel kanılar yanı sıra, Türkiye'nin AB, ABD, Ortadoğu ve Kafkasya politikalarına dair algıları yansıtmaktadır.