ANKARA’DA BİR AYAKKABI ZANAATKÂRI; NURETTİN CEBECİ ve REPERTUARI (original) (raw)

Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Özet: Çeşitli meslekleri icra eden el zanaatkârlarının, ürünleri nasıl ortaya koydukları, nerelerden ilham aldıkları ve eserlerini yaratırken hangi kaynaklardan beslendikleri halkbilimciler tarafından merak edilen konulardan olmuştur. Genel olarak, zanaatkârın üretimleri ile ilgili bütün desen fikirleri, yaratımları, renk ve materyal seçimleri gibi, ürünün şekil, boyut ve estetik yapısını içine alan her şey ile sanatçının özgün olarak üretebildiği, öğrenmeye başladığından bu yana zihninde biriktirdiği yaratım sayısına repertuar (repertory veya repertoire) denilmektedir. Kavram, niceliksel bir yapıya sahiptir. Repertuar kavramı halkbilim çalışmalarında sözlü anlatım türleri ve el sanatları gibi alanlar için, kişinin zihnindeki maddelerin sayısını ifade etmek için kullanılmaktadır. Halkbilim disiplini içerisinde repertuar ile ilgili iki hâkim görüş vardır; birincisi sanatçının repertuarının belirli bir yaşta oluştuğunu ve bir daha değişmeyerek bütün hayatı boyunca durağan ve aynı kaldığını ifade eder. Bu görüş için repertuar tamamlanmış ve bitmiş bir üründür. Kavram burada pasiftir. Diğer görüş ise repertuarın sürekli değiştiğini, eklemeler ve çıkarmalar yapılarak sanatçının zihninde dinamik halde olduğunu savunmaktadır. Çalışmamız boyunca, saha çalışması ile elde edilen çalışmalar ışığında, bu iki görüşten hangisinin gerçeğe daha yakın olduğu üzerine düşünülecektir. Bu çalışma, repertuar üzerine teorik bilgiler vermekle birlikte, saha çalışması sonucu elde edilen bir takım folklorik bilgiler sunmaktadır.