Devletin Askeri Faaliyetlerinde Yargı Bağışıklığı (original) (raw)
Related papers
Yargıtay İçtihatlarına Göre Yabancı Devletin Yargı Bağışıklığı
Yabancı devletin yargı bağışıklığı "kamusal" anlamdaki "Uluslararası Hukuk" ile "Uluslararası Özel Hukuk"un ortak konularından biridir. Her iki anlamda da, uluslararası hukukun geleneksel kuralları, bir devletin tüzel kişiliğinin başka bir devlet mahkemesi önünde yargılanamamasını gerektirir. Bu durum, "devletlerin egemen eşitliği" denilen temel varsayımın bir sonucu olarak kabul edilir.
Türkiye'de Darbeler ve Askeri Yargı Kurumları
Journal of Turkish Studies, 2017
The military coup, subject to the mentality of the chain of command embraced by military profession, thus is violent in its act and the rhetoric, is an intervention to social and political arena. This intervention halts and reverses the process of democratization of societies. In the countries where military coups were experienced once, politics and government are under claws of possible coup d'etat. This possibility stored in the memories of the individuals: The effects of military coups are not only stored in memories but also stored in the most important texts regulating the social field: the constitutions. In Turkey, the constitutions are results of the coups. These constitutions, contains the regulations that strengthen the autonomy of the architects' of the coups, the military against the society. The military, subject to different application in many aspects such as education, health, shelter and personal regime, created/made to create constitutions lay down the basis of the institutions of military jurisdiction. In this way, military has autonomous judiciary, which has the ability to control the others from legislative, executive and judiciary, fundamental powers. The military bureaucracy produced military jurisdicial legislation and institutions across civilian jurisdiction in the aftermath of 1960 and 1980 coups. In this study, it is explained how military judicial institutions formed after the 1960 coup d'etat, the 1971 intervention, the 1980 coup d'état and the 2016 coup attempt. It has been observed that the military has expanded the field of autonomy against the civilian bureaucracy, creating institutions that will strengthen some judicial field activities.
Idare Hukukunda Yokluk Ve Askeri Yuksek Idare Mahkemesi Uygulamasi
İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2011
İdare hukukunda yokluk, işlemin madden var olmamasını (=maddi yokluk) veya geçerlik şartlarının-yetki ve fonksiyon gaspı gibi-ağır ve açık hukuka aykırılık taşımasını (=hukuki yokluk, yokluk benzeri, yok hükmünde olma) ifade eder. Hukuki yokluk oluşturan haller işlemin unsurlarına göre belirlenir. Ancak bu konuda objektif bir kıstas konulamamıştır. Maddi yokluk halinde, Fransa'da tespit davası açılabilir. Buna karşılık, Türk idari yargılama usûlüne göre tespit davası yoluna başvurulamaz.. Dava adliye mahkemesinde açılabilir. Yok hükmünde olan işlemlerin iptali için kural olarak dava açmaya gerek yoktur. Açık ve ağır sakatlık varsa, idare mahkemesinde dava açılabilir. Bu dava iptal davası formatında görülmelidir. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin (AYİM) uygulaması da bu şekildedir. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi'nin yoklukla ilgili kararları oldukça geniş ve fazladır. Gerekçeleri ayrıntılıdır. Mahkemeye göre, beş unsurda da (maksat dahil) yokluk olabilir. Ancak teorinin özelliğinden dolayı bazen çelişkili kararlara rastlanmaktadır. Bazı basit hukuka aykırılık halleri de yok hükmünde kabul edilmektedir. Mahkeme, yokluk varsa bazen sadece bunu tespit etmekte, çoğunlukla da ayrıca işlemi iptal etmektedir.
NATO Kuvvetler Statüsü Anlaşmasında Yargı Yetkisinin Taksimi ve Resmi Görevin Kapsamı
İbn Haldun Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2024
Bir yabancı devletin askeri personelini kendi ülkesine kabul eden devletin askerler üzerinde hem ceza davaları bakımından hem de hukuk davaları bakımından yargı yetkisi gündeme gelir. Bu konu uluslararası teamül kurallarınca yeterince belirlenemediğinden kuvvetler statüsü anlaşmalarına yazılan hükümlerle düzenlenir. Kuvvetler statüsü anlaşmalarında yetkinin devletler arasında taksimi önemli bir konudur. Kabul eden devlet veya gönderen devletlerden hangisinin bir olay bakımından yargı yetkisi icra edebileceği uluslararası teamül kurallarına bakılarak kesin olarak söylenemeyeceğinden yetkinin ne şekilde paylaştırılacağı ve uygulanacağı ancak anlaşma müzakereleri neticesinde ortaya çıkacaktır. Doktrinde yargı yetkisinin taksimi konusunda münhasır yetki, mütedahil yetki, şartlı yetki, rüçhanlı yetki gibi ayrımlar yapılmıştır. Bu çalışmada NATO Kuvvetler Statüsü Anlaşması’nda hangi yetki taksimlerinin kabul edildiği karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Bunun yanı sıra görev belgelerinin göreceği muamele, görev esnasında işlenen suçlar ve görevin kapsamı konuları NATO uygulamasında ele alınmıştır.
Askerlik Yükümlülüklerinden Doğan Uyuşmazlıkların Yargısal Denetiminde Görev
2011
1982 Anayasa’sinin 157 ve 1602 sayili Kanun’un 20/1nci maddesi hukumlerine gore, Askeri Yuksek Idare Mahkemesi, “askeri olmayan makamlarca tesis edilmis olsa bile, asker kisileri ilgilendiren ve askeri hizmete iliskin idari islem ve eylemlerden dogan uyusmazliklarin yargi denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Ancak, askerlik yukumlulugunden dogan uyusmazliklarda ilgilinin asker olmasi sarti aranmaz”. Buna gore, askerlik yukumlulugu ile ilgili islemler, askeri hizmete iliskin olup ondan daha genis kapsamlidir. Ancak, askerlik yukumluluguyle ilgili bazi islemlerin askeri hizmete iliskin bulunmamasi mumkundur. Dolayisiyla, bazi askerlik islemlerine genel idari yargida bakilabilir. Askeri Yuksek Idare Mahkemesi’nde sadece askerlik islemlerine iliskin iptal davalari ve bu islemlerden dogan tam yargi davalari ile sinirli bulunmaktadir. Cunku askeralma dogal olarak bir eylem degil, idari islemdir. Kanun’a gore, askerlik yukumlulugunden dogan uyusmazliklar yalnizca birel islemler...
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2023
İdari Yargılama Usul Kanunu'nun (İYUK) 20/C maddesinin birinci fıkrasına 30.6.2022 tarih ve 7415 sayılı Kanunla yeni bir yetki kuralı eklenmiştir. Buna göre, anılan maddede öngörülen "uyuşmazlıkların çözümünde ilgilinin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir." Bu özel ve istisnai yetki kuralı, Millî Savunma Bakanlığı kadrolarında çalışan kamu görevlileri ile yükümlü askerleri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin uyuşmazlıklarda uygulanır. Kural İYUK'ta mevcut genel ve özel yetki kurallarına (m.32-37) göre öncelikle uygulanır. Kurala göre mahkemenin yetkisi ilgilinin son görev yaptığı yere göre belirlenmelidir. Kural hem iptal davaları hem de tam yargı davaları için geçerlidir. Bazı durumlarda iptal davası ile tam yargı davasında farklı mahkemeler yetkili olabilir. Ancak yargı kararlarının uygulanmaması hâlinde İYUK m.28 hükmü uygulanmaya devam edilir. Bu kuralla söz konusu uyuşmazlıklara bakacak yetkili mahkemelerin sayısı dokuza
Osmanlı Devlet Teşkilâtında Yargının İdari Denetimi: Kadıasker Teftiş Örneği
BEÜ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ
Adalet teşkilâtının düzenli işleyebilmesi, adaletin temini için gerekli şartların sağlanmasının yanı sıra muhtemel aksaklıklar ve bunlara bağlı olarak gelebilecek şikâyetlerin dikkate alınmasına bağlıdır. Osmanlı Devleti de adalet teşkilâtına önem vermiş devletin her tarafına yayılan kadılık teşkilâtı ve bir yönüyle üst mahkeme sayılan Dîvân-ı Hümâyun ile adaleti tesis etmeye çalışmıştır. Adalet teşkilâtının iş ve işlemlerini yerine getiren kadılar ile bu teşkilâtın insan kaynağını yetiştirme görevini üstlenen medreseler, ilmiye teşkilâtı adı altında organize edilmiştir. İlmiye teşkilâtının iş ve işlemleri ise Kadıaskerler tarafından organize edilmiştir. Kadıaskerler adalet sisteminin başında bulunsa da onların yaptığı faaliyetler zaman zaman şikâyete konu olmuştur. Özellikle görevden ayrıldıktan sonra veya haklarında şikâyet olması durumunda Kadıaskerlerin faaliyetleri görevlendirilen üst düzey ulemâ tarafından tetkik edilmekte, haklarında mahkeme kurulmaktadır. Bu çalışmada Rumeli Kadıaskeri hakkında merkezi yönetim tarafından görevlendirilen müfettişin gördüğü davalar konu edilmiştir.
Memlük Devletinde Askeri Kölelik Hukuku
2015
Bu makalede kolelikten yetisen memluk askerlerinin hukuku uzerinde durulacaktir. Bu askeri sistem, en mukemmel sekilde Misir’da uygulanmistir. Memluklar, kole olarak geldikleri Misir’da, 1250 yilinda Memluk Devleti’ni kurmuslardir. Memluk Devleti 1517 yilinda Osmanlilar tarafindan yikilmis,ancak Memluk askeri sistemi XIX. yuzyila kadar devam etmistir
Anayasa Mahkeme Kararlarının Resmi Gazetede Yayımı ile Bağlayıcılığı Arasındaki İlişki
Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2005
Anayasa Mahkemesi kararlarının Resmi Gazete'de yayımı ve bu kararların baglayıcılığı ile yayımı arasındaki ilişki, üzerinde yeteri kadar durulmayan bir konudur. Oysa Anayasa Mahkemesi'nin, henüz gerekçesi yazılmadan açıklanan ve bu açıklamayla baglayıcı oldugu kabul edilen kararları vardır. Aynca Mahkeme'nin hiç yayımlanmayan kararları da söz konusudur. Oysa, Anayasa'nın 153. maddesinin son fıkrası çok açıktır. Bu maddeye göre, "Anayasa Mahkemesi kararları Resmi Gazete'de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri baglar." Görüldügü gibi düzenlemede, yayımlanması gereken Mahkeme kararları arasında bir aynma gidilmemiştir. Bu kısa çalışmanın amacı, Anayasa'nın diger ilgili hükümleri de göz önünde bulundurularak, yayımlanmadan açıklanan ya da hiç yayımlanmayan Anayasa Mahkemesi kararlarının, 153. maddenin son fıkrası da dikkate alınarak nasıl degerlendirilebilecegi üzerinde düşünülınesini saglamaktır.