Sztuka czytania ikon. [The Art of Deciphering Icons. Book review: Robin Cormack, Painting the Soul: Icons, Death Masks, and Shrouds (Polish edition 1999), translated by Krzysztof Kwaśniewicz] (original) (raw)
Related papers
Napis Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej, 2015
Historia ubioru sięga bardzo odległych czasów i niejednokrotnie bywa też postrzegana jako jeden z najwcześniejszych przejawów kulturowej działalności człowieka 1. Nic zatem dziwnego, że studia nad nią prowadzone są zarówno przez archeologię i historię, jak i przez antropologię społeczną i kulturową, etnografię, historię sztuki, kostiumologię, a także socjologię. Każda z tych dyscyplin stosuje w badaniach nad ubiorem własne narzędzia, metody dokumentacji, analizy i opisu, sytuując używaną i wytwarzaną przez człowieka odzież w różnych, często dość odległych polach badawczych (np. ewolucji Homo sapiens w przypadku paleoantropologii lub w kontekście teorii klasy próżniaczej, w przypadku socjologii 2). Jednak mimo możliwej, a czasem wręcz narzucającej się różnorodności podejść do ludzkich praktyk okrywania ciała, początkowo z wykorzystaniem adoptowanych tylko, a później świadomie już wytwarzanych w tym celu materiałów (od naturalnych skór zwierzęcych przez wielobarwne tkaniny wykonywane na krosnach Jacquarda po ubiory produkowane z pomocą computer aided technology), tym, co niewątpliwie je łączy, jest rozpoznawanie ubioru jako artefaktu odróżniającego od siebie ludy, stany, rejony naszego globu i kolejne epoki rozwoju cywilizacji. Skrupulatne opisy strojów, różnicujących na 1 Zob. M. Ryszkiewicz, Nieodłączni towarzysze człowieka, "Świat Nauki" 2009, nr 2. W artykule tym wykazuje się, że odzież zaczęła być na stałe używana przez nasz gatunek ok. 70 tys. lat temu, chociaż badania nad ewolucją hominidów pozwalają przesunąć ten okres nawet o 100 tys. lat wstecz.
Nie tylko do czytania: Váchalowska gra z ideą pięknej książki
Porównania, 2021
nie tylko do czytania: Váchalowska gra z ideą pięknej książki Martwiło mnie wielce, że mi Stivín pod każdym artykułem umieścił "uroczą" winietkę. Próbowałem interweniować, aby te filigranowe ornamenciki usunął, ale Stivín dowodził, że takie zdobienia wynikają z reguł typograficznych i że puste miejsca nie wyglądałyby pięknie. Mówił tak przekonująco, że się w końcu zgodziłem, chociaż mi się to nie podobało (Karásek ze Lvovic 1994: 96) 1. Wspominając początki publikowania czołowego czeskiego modernistycznego czasopisma "Moderní revue" (1895-1924), jego współredaktor naczelny (obok Arnošta Procházki) Jiří Karásek ze Lvovic koncentruje uwagę wokół kłopotów towarzyszących negocjacjom, które początkujący wówczas wydawcy zmuszeni byli podejmować z właścicielami drukarni, z niechęcią przyglądającymi się rozmaitym edytorskim nowinkom, stanowiącym konsekwencję prób wdrażania w życie coraz popularniejszej na przełomie XIX i XX wieku idei "pięknej książki" 2. Konieczność oddawania rękopisów w ręce przedsiębiorców, niejako
Colloquia Litteraria, 2013
Brought out of the shadow The article discusses Adam Mickiewicz.Proza artystyczna: opowiadania, szkice, fragmenty. Prose artistique: contess, essais, fragments, which is a bilingual (French-Polish) endeavour in translation and editing – broadly speaking, one of historical and literary character. The book was edited by Joanna Pietrzak-Thébault in collaboration with whom Maria Prussak, Krzysztof Rutkowski and Jacek Wójcicki. Maria Prusak initiated the project and coordinated the proceedings of the team. Mickiewicz’s works in French received new translation and were edited anew.
Emblematyka w Rzeczypospolitej epoki Oświecenia – metamorfozy tradycji symbolicznej
XVIII amžiaus studijos T. 6: Personalijos. Idėjos. Refleksijos, 2020
Adnotacja. Niniejszy artykuł jest pierwszym opracowaniem dotyczącym emblematyki w Rzeczypospolitej pod rządami Stanisława Augusta (1764–1795). Na podstawie źródeł, przede wszystkim opisów dekoracji okazjonalnych, określono zakres występowania i funkcje kompozycji symbolicznych w sztuce i literaturze epoki, kojarzonej jednoznacznie z odrzuceniem tradycji symbolicznej renesansu i baroku. Scharakteryzowano ówczesny status terminologiczny gatunków symbolicznych (emblema, hierogliphicum, symbolum), który zmienił się za sprawą francuskojęzycznej teorii (m.in. teorii dewizy, ikonologii, epigramu), skutkując przemianami (nie tylko emblematyki) w zakresie stylistyki i estetyki. Wskazano m. in. tendencje świadczące o zmianie myślenia o symbolice pod wpływem zainteresowania antykiem i klasycyzmem, zwiastujące nowoczesną refleksję dedykowaną symbolowi i metaforze. Słowa kluczowe: emblematyka, emblemat, hieroglifik, symbol, ikonologia, klasycyzm, dekoracja okazjonalna, oświecenie, antyk, Rzeczpo...
1150781, 2013
Metatron, Król Aniołów, rzekł do mnie: Pójdź i ujrzyj litery, dzięki którym stworzono ziemię i niebo, litery, dzięki którym stworzono góry i wzgórza, litery, dzięki którym stworzono morza i rzeki, litery, dzięki którym stworzono drzewa i zioła, litery, dzięki którym stworzono planety i gwiazdozbiory litery, dzięki którym stworzono księżyc i słońce, Oriona, Plejady i 3 Spośród licznej literatury na ten temat warto wymienić G.
Sztuka i wspólnota. Artystyczna refleksja nad Shoah jako otwarcie się na inność
Teksty Drugie, 2013
Od narodzin określają nas spojrzenia. Wpleceni w nie, patrzymy na innych, oni-na nas. W przestrzeni publicznej ("na wolnym rynku przypadkowych spojrzeń" mówi Peter Sloterdijk) muśnięcie wzrokiem, przelotne bycie widzianym nie nakładają się na siebie, nie zagrażają podmiotowej autonomii. Spojrzenia (wy)mijają się, czasem krzyżują. Ich przedłużonego spotkania nie tłumaczy znajomość czy jakikolwiek inny element poddający się interpretacji; choć pojawiają się ulotne komunikaty (na przykład uśmiech), momentalne zbliżenie stapia się z fundamentalną obcością. Intersubiektywne "krótkie spięcie" (lecz nie przejście od stanu "obcości" do "znajomości") trwa sekundę, po czym odwracamy głowę, by wrócić do uprzedniej roli. Bez tych barier-równie koniecznych, jak granice między światem żywych i umarłych-niemożliwe byłoby stworzenie świata społecznego. W jego ramach spełniamy zarówno nasze pragnienie bycia z innymi (zbliżenia), jak potrzebę odróżnienia się od nich 2. Czasami dystans znika. Spojrzenie przebija niewidzialną otoczkę (niewidzenia, bycia niewidzianym), wędruje ku nam, byśmy mogli się w nim dostrzec, tworząc "wyjątkowy stan intersubiektywny" (Sloterdijk). (Roz)poznajemy się w oczach innych, przeobrażonych w nasze zwierciadła. Poddani spojrzeniu, przestajemy władać sobą, łączymy twarze w "intymnym univer-1 Wersja skrócona ukazała się w języku angielskim (tłum M. Mrozik): The gaze of Medusa, w: Vision and cognition, ed. T. Dobrzyńska, R. Kuncheva, Sofia 2011, s. 3-27. Pan Profesor Benedetto Bravo zechciał przeczytać tekst przed drukiem. Jego uściślenia i krytyczne uwagi były dla mnie bezcenne.
Bestie i ludzie. „Wilkołak” Adriana Panka i figura „hitlerowskiego psa” a semiotyka komunikacji
Media Biznes Kultura, 2020
Bestie i ludzie. "Wilkołak" Adriana Panka i figura "hitlerowskiego psa" a semiotyka komunikacji Bestie i ludzie… Streszczenie W organizacji hitlerowskich obozów koncentracyjnych ważną rolę pełniły psy strażnicze i tropiące Acz wszechobecne w świadectwach więźniów jako budzące przerażenie bestie, to w kulturowej świadomości występują jedynie jako złowrogi ornament obozowej scenerii Podobnie marginalne miejsce zajmuje figura "hitlerowskiego psa" w tekstach polskiej kultury popularnej Autor opracowania stawia sobie za cel bliższe przyjrzenie się temu motywowi w zbiorowej świadomości, a zwłaszcza w polskiej twórczości filmowej Przybliża też system, w obrębie którego wykorzystywano psy Asumpt do tych rozważań daje osadzony fabularnie w pookupacyjnej rzeczywistości interesujący film Adriana Panka "Wilkołak" z 2018 roku Czerpiący z estetyki horroru i baśni, historyczny obraz wykorzystuje kulturowe konotacje figury obozowego psa dla ukazania uniwersalnych prawd o ludzkiej kondycji Słowa kluczowe: obozy koncentracyjne, pies, film, animal studies, horror Beasts and people. Adrian Panek's "The Werewolf" and the figure of the "Nazi dog" and communication semiotics Abstract Guard and hunting dogs played an important role in the organization of Nazi concentration camps Although ubiquitous in the prisoners' testimonies as terrifying beasts, they only appear in the cultural consciousness as an ominous ornament of the camp scenery The figure of the "Nazi dog" occupies a similarly marginal place in the texts of Polish popular culture The author of the study aims to take a closer look at this motif in collective consciousness, and especially in Polish filmmaking It also introduces the system in which dogs were used Embedded in the post-occupational reality, the interesting film by Adrian Panek, ‚The Werewolf', gives rise to these considerations Drawing on the aesthetics of horror and fairy tales, this historical image uses the cultural connotations of the figure of a camp dog to show universal truths about the human condition