KURULUŞUNDAN DARBAYE DEMOKRAT PARTİ (1946-960): SIKINTILI YILLAR(1954-1957) (original) (raw)

MUHALEFET VE BASIN İLİŞKİLERİ ÇERÇEVESİNDE 1957-1960 DÖNEMİ DEMOKRAT PARTİ

THESIS, 2019

Türkiye'de Atatürk döneminde uygulanmak istenen fakat başarılamayan çok partili sistem 1946 yılında hayat bulmuştur. Bu dönemde kurulan muhalefet partileri arasından en önemli olanı hiç şüphesiz Demokrat Partidir. Öyle ki kısa sürede halkın dikkatini çekmiş ve bir iktidar alternatifi olduğunu kanıtlamıştır. Demokrat Parti kurulduktan kısa bir süre sonra, 1947 yılında yapılması gereken seçimler bir yıl öne alınmış ve 1946 yılında iktidar lehine olan uygulamaları bakımından son derece tartışmalı bir seçime rağmen Ana Muhalefet konumuna yükselmiştir. Dört yıl süren bu süreçte Demokrat Parti, İktidarın ve Bürokrasinin yarattığı birçok güçlüğü de aşmaya çalışmıştır. 14 Mayıs 1950 seçimlerinde ise tek başına iktidar olma şansı yakalayan Demokrat Parti bundan sonraki 10 yılda da aynı şekilde iktidarda kalmıştır. Türkiye'nin demokrasi tarihi açısından son derece önemli olan bu yıllarda Demokrat Parti'nin muhalefet ve basın ile olan ilişkileri sıklıkla tartışılmıştır. Özellikle 1957-1960 arası dönemde iyice gerilen bu ilişkiler 27 Mayıs 1960 Askeri müdahalesinin temel sebepleri arasında gösterilmesinden dolayı son derece önemlidir. Bu çalışmada Demokrat Parti'nin 1946-1950 arası olan muhalefet yıllarında yaşadığı güçlüklerin yanı sıra iktidarının 1950-1956 yıllarındaki uygulamalara da yer verilmiştir. Böylece son üç yılda yaşanan olayların sebepleri anlaşılmaya çalışılırken özellikle DP ve CHP arasındaki gerginliğin sonuçları da belirtilmeye çalışılmıştır. Multiparty system, which desired to be implemented during Ataturk's period but hadn't been achieved, has found life in 1946. The most important of the opposition parties established during this period is undoubtedly the Democratic Party. Democratic Party soon attracted the attention of the public and proved itself that it's an alternative for ruling the government. Shortly after the establishment of the Democratic Party, the elections to be held in 1947 held a year early in 1946, despite the highly controversial election in favor of Main Power, it became the Main Opposition Party. The Democratic Party tried to overcome too many difficulties created by the Main Power and the Bureaucracy during this for years.In the elections of May 14, 1950 the Democratic Party had the chance of become a ruler by itself and kep the power for the next 10 years. These years are extremely important for Turkey's History of Democracy and during this time the relations of the Democratic Party with the opposition parties and the press have been frequently discussed. These relations which became very tense in between 1957 and 1960 are important because of their involvement in the military intervention. This thesis includes the difficulties faced by the Democratic Party in 1946-1950 and it's practices in 1950 and 1956. While trying to understand the reasons of the events happened in the last three years, the results of the tension between DP and CHP were also mentioned

TEK PARTI DONEMINDEN DEMOKRASIYE GECIS DORTLU TAKRIR VE 1946 SECIMLERI

Yayınevinin yazılı izni olmaksızın, kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve dağıtımı yapılamaz. Nobel Yayın Grubu, 1984 yılından itibaren ulusal ve 2011 yılından itibaren ise uluslararası düzeyde düzenli olarak faaliyet yürütmekte ve yayınladığı kitaplar, ulusal ve uluslararası düzeydeki yükseköğretim kurumları kataloglarında yer almaktadır.

DEMOKRAT PARTİ'NİN 1946 -1950 YILLARI ARASINDAKİ HALKLA İLİŞKİLER STRATEJİLERİ

ÖZET Bu çalışmanın konusu Demokrat Parti'nin muhalif döneminde yürütmüş olduğu halkla ilişkiler stratejileridir. Bu halkla ilişkiler stratejileri içerisinde DP'nin etkinlik faaliyetleri olan mitingler ve yüz yüze seçim çalışmaları bulunmaktadır. Demokrat Parti'nin imajına olumlu katkı sağlayan liderler konusu ise ayrıntılı olarak ele alınmıştır. DP'nin finansal desteklerinin yanı sıra DP'nin medya ile ilişkileri, seçmenle ilişkileri ve parti içi ilişkileri çeşitli kaynaklardan faydalanarak anlatılmıştır. Anahtar sözcükler: Demokrat Parti, halkla ilişkiler stratejileri, lider imajları, medya ABSTRACT This subject of the study is public relations strategies led by Democrat Party (DP) during its opposition period. These public relations strategies include public meetings and face to face election activities run by DP. The topic of leaders, which contributed positively to the image of DP, is also studied in details in the study. DP's relations with the media, the voters and within its own party as well as its financial supports are explained by making use of various sources as well.

ERKEN DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİNDE KEMALİZM TARTIŞMALARI (1950-1953)

9. Uluslararası Atatürk Kongresi Bildiri Kitabı, 2019

Kuruluşundan başlayarak Batılı demokrasi sistemini model alan Türkiye Cumhuriyeti'ni ileri, çağdaş ve gelişmiş medeniyetler seviyesine ulaştırmayı hedefleyen Mustafa Kemal Atatürk'ün devrim uygulamaları Kemalizm olarak adlandırılmıştır. 1923 yılından itibaren yoğunluk kazanan ve birbiri ardına yapılan devrimler; cumhuriyetçilik, laiklik, devrimcilik, milliyetçilik gibi Batı'dan esinlenen ilkelerin yanı sıra halkçılık ve devletçilik gibi daha çok Rusya'dan esintiler taşıyan ilkelerle beslenmiş ve 1937 yılında altı ilke anayasaya dahil edilerek tek parti devrinde Türkiye Cumhuriyeti'nin de temel prensipleri arasına yerleştirilmiştir. II. Dünya Savaşı'nın sonuyla birlikte 1945 yılında rejimini liberalleştirme kararı alan Türkiye'de Demokrat Parti'nin 1950 yılında serbest seçimlerle iktidara gelişi Türk demokrasi tarihinin dönüm noktalarından birisi teşkil etmektedir. Halkın oylarıyla ilk kez iktidarın değişmesiyle Cumhuriyetçilik ilkesinin en önemli unsurlarından birisi olan millî egemenlik anlayışı pekiştirilmiştir. Yeni hükûmetin iktidara gelişiyle beraber Türk Devrimi'ne farklı bir yorum getirmesi kamuoyunda tartışmaları da başlatmıştır. 1950'den itibaren başta dinsel alan olmak üzere tek parti devrinin bazı uygulamalarını esnetme girişiminde bulunan Demokrat Parti iktidarı, Cumhuriyet Halk Partisi çevreleri tarafından laiklik başta olmak üzere Kemalist ilkelerden taviz vermekle ve gerici çevreleri cesaretlendirmekle itham edilmiştir. Gençliğin tepkisini çeken Atatürk heykellerine yönelik

DEMOKRAT PARTİ HÜKÜMET PROGRAMLARINDA TARIM (1950-1960)

14 Mayıs 1950’de yapılan genel seçimleri kazanarak iktidar olan Demokrat Parti, 1954 ve 1957’de yapılan genel seçimleri de kazanarak ülkeyi 10 yıl tek başına iktidar olarak yönetti. Bu olay Türkiye’nin siyasal hayatında demokratikleşmenin, iktisadi hayatında ise liberal politika ve yaklaşımların kapısını açarak Türkiye’nin gelişim sürecinde hızlı bir ivme yakalamasını sağladı. Demokrat Parti, 1940’lardan beri durağan hale gelen ekonominin canlandırılması için iktisadi hayatta değişimi ve gelişimi ön görmekteydi. Nitekim 1950’den itibaren parti liberal politikalarını yürürlüğe koyma çerçevesinde hızla yeni ve önemli adımlar atmaya başladı. Bu dönem içerisinde tamamı Adnan Menderes tarafından kurulan beş hükümet görev yaptı. Hükümet programları ülkenin siyasi, iktisadi, kültürel ve hukuki gelişimi açısından son derece önemliydi. Hükümet programlarında belirtilen hususlar ışığında, ülkenin gelişimi için gereken kanuni düzenlemeler yapılarak beklenen gelişim hedeflerini gerçekleştirilmeye çalışıldı. Demokrat Parti tarım sektörüne ayrıca önem vermekteydi. Bu nedenle kurulan beş hükümetin de programında yer alan en temel husus, tarımın iktisadi kalkınmanın ana unsuru olduğuydu. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunun tarım alanında çalıştığı bu dönemde, yapılan yatırımlar geçmiş dönemlerden oldukça fazla oldu. Programlarda tarım alanında en çok vurgu yapılan hususlar makineleşme, zirai sulama ve gübreleme, hastalıklarla mücadele, kredi imkânlarının arttırılması, bütçeden tarıma ayrılan payın arttırılması, karayollarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi, kaliteli tohumluk üretimi gibi tarımsal gelişmede ivme yaratacak konular oldu. Çalışmamızda dönem içerisinde kurulan I. Menderes Hükümeti (22.05.1950-09.03.1951), II. Menderes Hükümeti (09.03.1951-17.05.1954), III. Menderes Hükümeti (7.05.1954-09.12.1955), IV. Menderes Hükümeti (09.12.1955-25.11.1957) ve V. Menderes Hükümeti’nin (25.11.1957-27.05.1960) programlarında tarıma ayrılan hususları ve program üzerine yapılan meclis görüşmelerinde dile getirilen eleştiri ve önerileri ortaya koymaya çalıştık. TBMM Zabıt Ceridesi (Tutanak Dergisi) üzerinden yapılan bu incelemelerin yanı sıra Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nden ilgili belgeleri değerlendirdik. Aynı zamanda hükümetlerin kuruluşu ve programları hakkında Zafer, Akşam, Milliyet, Vakit ve Ulus gazetelerinde yer alan haberler tespit edilerek ortaya koymaya çalıştık. Hükümet programları ışığında çıkarılan kanunları ise Kavanin Mecmuası’ndan (Kanunlar Dergisi) elde edilen bilgiler ışığında ortaya koymaya çalıştık.