GERİ DÖNÜŞÜM SEKTÖRÜNDE EKOGİRİŞİMCİLİK VE YARATICILIK İLİŞKİSİ (original) (raw)

EKOTURİZM BAĞLAMINDA ÇATALHÖYÜK NEOLİTİK KENTİ

HODJA AKMET YASSAWI 8th INTERNATIONAL CONGRESS ON SCIENTIFIC RESEARCH FULL TEXTS BOOK , 2024

ÖZET Turizm kavramı, insanların eğlenme, gezme, macera, keşfetme ve yeni insanlar tanıma gibi ihtiyaçlarından ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyaçlar, başlangıçta olumlu bir şekilde ilerlemiş olsa da turizm kavramının çeşitlenmesi ile birlikte bazı istenmeyen durumlar da ortaya çıkarmıştır. Kitle turizminin artışı, paket turların fazlaca talep görmesi gibi durumlar birçok konuda turizmi olumsuz olarak etkilemiştir. Çevre kirliliği artmış, gezilen tarihi ve kültürel alanlar zarar görmüş, turistler bilinçsiz olarak seyahat etmeye başlamıştır. Bu olumsuzlukları en aza indirgemek için alternatif turizm çeşitleri ortaya çıkmış, sonrasında da turistlerin bilinçlendirilmesi, doğanın ve çevrenin korunması amaç edinilmiştir. Alternatif turizm çeşitlerinden bir tanesi olan ekoturizm, turistik destinasyonların sürdürülebilirliğini sağlayan ve turizmin gelişmekte olan önemli bir alt dalıdır. Ekoturizmin ülkemizde son dönemlerde popülaritesi ve uygulama alanı artmıştır. Ekoturizm, yerel halka istihdam sağlanması, doğanın dengesinin korunması ve tüketilen kaynakların gelecek nesillere de aktarılması gibi kavramları benimsemektedir. Ekolojik çevrenin, kültürel destinasyonların korunması ve gelecek nesillere aktarılması mümkündür. Bu bağlamda, belirli çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmaların yürütüldüğü alanlardan bir tanesi de Çatalhöyük Neolitik Kenti’dir. Çatalhöyük, Konya ili Çumra ilçesi yakınlarına 9000 yıl önce kurulmuş olan, şehirleşmenin temellerinin atıldığı, tarımın geliştirildiği ve Neolitik Dönem’e tarihlendirilen bir kenttir. Bu çalışmada Çatalhöyük Neolitik Kenti, ekoturizm bağlamında incelenecektir. Sit alanının korunması, daha önce kısıtlı olan gezi güzergâhının genişlemesi, kazı alanı yakınında yer alan Küçükköy halkının kazı çalışmalarında yer alması gibi bazı faaliyetler Çatalhöyük’te ekoturizmin uygulanabilirliğine katkı sağlamaktadır. Aynı zamanda yeni açılmış olan Çatalhöyük Tanıtım ve Karşılama Merkezi’nin varlığı ile turistlerin alan ve konu hakkında bilinçlendirilerek bölgeyi tanımaları ayrıca önemlidir. Yerel halka istihdam sağlanması, ziyaretçiye açık alanın minimum düzeyde zarar görmesi için yapılan çalışmalar gibi ekoturizmin temel yapı taşlarını oluşturan uygulamaların, Çatalhöyük’te de mevcut olduğu gözlemlenmiştir. Bahsi geçen gözlemler ve daha önce yapılmış araştırmaların sonuçları doğrultusunda araştırma problemi ortaya konmuştur. Araştırma kapsamında; kentin sosyal, ekonomik ve ekolojik boyutu ele alınacak olup, kazı alanında görevli arkeolog ve çalışanlar, kazı başkanı ile mülakatlar yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın amacı; ekoturizmin Çatalhöyük üzerinde uygulanabilirliğinin sürekliliğini sağlanmasına ve geniş yelpazede arttırılmasına katkı sunmaktır. Ayrıca yeni çalışılan bir alt dal olmasına bağlı olarak eksiklikleri giderilerek literatüre ve bilime katkı sağlamak hedeflenmiştir. Anahtar Kelimeler: Alternatif turizm, Çatalhöyük, Ekoturizm, Sürdürülebilirlik, Turizm ABSTRACT The concept of tourism has emerged from people's need to have fun, travel, adventure, explore and meet new people. Although these needs initially progressed in a positive way, with the diversification of the concept of tourism, some undesirable situations have emerged. Situations such as the increase in mass tourism and the high demand for package tours have negatively affected tourism in many areas. Environmental pollution has increased, historical and cultural sites have been damaged, and tourists have started to travel unconsciously. In order to minimize these negativities, alternative tourism types have emerged, and then it has been aimed to raise awareness of tourists and protect nature and the environment. Ecotourism, one of the alternative tourism types, is an important developing sub-branch of tourism that ensures the sustainability of touristic destinations. Ecotourism has recently increased in popularity and application area in our country. It adopts concepts such as providing employment to local people, protecting the balance of nature and transferring the resources consumed to future generations. It is possible to protect the ecological environment, cultural destinations and transfer them to future generations. In this context, certain studies are being carried out. One of the areas where these studies are carried out is Çatalhöyük Neolithic City. Çatalhöyük is a city established 9000 years ago near Çumra district of Konya province, where the foundations of urbanisation were laid, agriculture was developed and dated to the Neolithic Period. In this study, Çatalhöyük Neolithic City has been analysed in the context of ecotourism. Some activities such as the protection of the protected area and the limited visitation area, the support of the people of Küçükköy, which is located near the excavation area, to employment by taking part in both excavation works and activities in the protected area support ecotourism in Çatalhöyük. At the same time, with the support of the newly opened Çatalhöyük Promotion and Welcome Centre, it is also important that tourists are made aware of the area and the subject and get to know the region. It has been observed that practices that constitute the basic building blocks of ecotourism, such as providing employment to local people and projects to minimize damage to the area open to visitors, are also present in Çatalhöyük. These findings constitute the research problem. Within the scope of the research; the social, economic and ecological dimensions of the city will be discussed, archaeologists and employees working at the excavation site will be interviewed and the head of the excavation will be interviewed. Semi-structured study method, one of the qualitative research methods, will be used in the study. The aim of this research is to ensure the continuity of the applicability of ecotourism on Çatalhöyük and to increase its wide range. In addition, it is aimed to contribute to the literature and science by eliminating the deficiencies due to the fact that it is a newly studied sub-branch. Keywords: Alternative tourism, Çatalhöyük, Ecotourism, Sustainability, Tourism