TOPLUMU GÜZELLİĞE AÇIK TUTMANIN BİR YOLU OLARAK DİYARBAKIR'DA EL SANATLARI (original) (raw)

DİYARBAKIR'DA MADEN SANATıNıNGELİşİMİ

Tarihin her' döneminde güncelliğini koruyan Diyarbakır, Anadolu'nun önemli külıür ve ticaret merkezlerinden birisi olarak sürekli ilgi odağı olınu~tur.

ESKİ BİR TIP EL YAZMASI "TABİBNÂME"DE BİTKİ ADLARI

Belleten, 2020

Özet Tabibnâme, 18. yüzyılda Fakîr Ahmed Şeyhzâde tarafından yazılmış olan alternatif tıp, eczacılık ve bitki bilimi konularını içeren Türkçe el yazması bir metindir. Metin ayrıca dönemin siyasi, dinî ahlaki, tıbbi, felsefi vb. hususlarında da bilgiler taşımaktadır. Tabibnâme, barındırdığı söz varlığı ve dil özellikleri nedeniyle tıp ve eczacılık terminolojisi bakımından olduğu kadar Türk dili ve Türk kültürü tarihi bakımından da oldukça önemlidir. Tabibnâme metninde 101 adet bitki adı kullanılmıştır. Bu makalede, metinde kullanılan bitki adları art zamanlı ses değişiklikleri bakımından ve bugün Türkiye Türkçesinde kullanılıp kullanılmadıklarına göre değerlendirildi. 35 bitki adı bugün Türkiye Türkçesinde çeşitli ses değişikliklerine uğramış biçimleriyle ve 46 bitki adı ise aynı biçimleriyle kullanılmaktadır. Buna karşılık 20 bitki adı bugün Türkiye Türkçesinde kullanılmamaktadır. Bitki adlarının 27'si Türkçe, 25'i Arapça, 22'si Farsça, 18'i Yunanca ve 1 tanesi de Endonezya dilindendir. 8 bitki adı birden çok dillidir. 101 bitki adı, Tabibnâme metninde 152 kere kullanılmıştır. Ayrıca 7 bitki adı, alt tür adlarıyla birlikte 14 kere kullanılmıştır.

KÜLTÜREL BİR MİRAS OLAN TAŞPINAR (AKSARAY) EL DOKUMA HALILARININ KORUNMASI VE TURİSTİK ÜRÜN OLARAK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

KÜLTÜREL BİR MİRAS OLAN TAŞPINAR (AKSARAY) EL DOKUMA HALILARININ KORUNMASI VE TURİSTİK ÜRÜN OLARAK SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ, 2023

Araştırmanın amacı, araştırma sahasındaki el dokuma halı kültürünün geçmişini ve günümüzdeki durumunu anlamak ve bu kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirlik durumunu değerlendirmektir. Çalışma nitel araştırma yöntemi ile yapılmış olup, görüşme ve gözlem tekniği uygulanmıştır. Nitel bulgular, alıntılama tekniğine göre kelime, cümle ve paragraflar şeklinde betimlenerek yorumlanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, el dokuma halıcılığının araştırma sahasında Selçuklu döneminden günümüze kadar yapılageldiği tespit edilmiştir. Önceden her evde halı dokunmakta iken, yaklaşık 25 yıldır Taşpınar Belediyesi'nin halı dokuma evinde halılar dokunmaktadır. Kasabada kadınların sosyal güvencesiz ve düzenli bir ücret almadan halı dokudukları, dokudukları halı miktarına göre düşük bir ücret aldıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak, geleneksel el dokuma halılarının turizmde pazarlanabilme durumunda, kadınların ücretlerinde artış ve devamlılık olacaktır. Bu durumda yörenin geleneksel halı kültürünün korunması ve sürdürülebilirliği sağlanacaktır.

ÇİNİ ÜRETİM MERKEZİ OLARAK DİYARBAKIR VE ÇİNİLİ CAMİLERİ / DIYARBAKIR AS A TILE PRODUCTION CENTER AND ITS TILED MOSQUES

The Journal of Academic Social Sciences, 2021

Diyarbakır, which was conquered by the Islamic army in 639, was managed by 19 different states up to the foundation of the Turkish Republic. Aqqoyunlu (in the XV. century) and Ottomans (in the XVI. Century) constructed important buildings. SafaParli, Nebi, Hüsrev Paşa, İskender Paşa, Ali Paşa, Behram Paşa, and Melek AhmetPaşa mosques, constructed in these years, are remarkable for tile ornaments. The tiles in these buildings are mostly used as an interior lining and only two of them have faience mosaics on the bedplate of their minaret. Ornaments of the architectural monuments in Diyarbakir appeared especially in mosques mostly in Aqqoyunlu and Ottoman Empire periods because the mosques were the focal point of all of the architectural monuments. In the Aqqoyunlu period, Diyarbakir was one of the tile production centers and the existence of the atelier in that city was confirmed. Tiles that are applied in Ottoman mosques are different from Iznik tiles because both the pattern and production quality of Iznik tiles are at the peak level. In light of these, Diyarbakir most probably has a tile atelier in the Ottoman period too. The productions of that atelier are similar to the classical style. In this research, the location of the tiles, compositions of ornaments, the production techniques, contemporary conditions, and comparisons of ornaments in the mosques of the center of Diyarbakir will be discussed.

OSMANLI İLİM, DÜŞÜNCE VE SANAT DÜNYASINDA BALKANLAR

İnsanlık tarihinde büyük kültür havzaları, doğal olarak kültürel alışverişin en yoğun yaşandığı doğal geçiş güzergahlarında oluşur. Kadim bilgeliğe sahip milletierin mi bu kültür havzalanru şekillendirdiği, yoksa bu geçiş alanlarının mı onları cezbedip bir araya getirdiği hususu tartışli!}aya açık bir durumdur. Mısır Medeniyeti'nden İnkalar'ın yaşadığı alanlara, Mezopotamya'dan Balkanlar'a kadar bu medeniyet merkezleri, tarihi seyir içinde birbirine bağladıkları milletierin hikemi birikimlerini sürgit bir biçimde arttırmışlar ve geride havsalaları zorlayan eserler bırakmışlardır.

Diyarbakır El Sanatları-

E l sanatları, el emeğiyle, zevk, beceri ve yaratıcılığın katkısıyla görme, duyma ve öğrenme ile edinilen bilgilerden yararlanılarak sanat değeri taşıyan fonksiyonel kullanım alanı olan üretimle anlatma faaliyeti olarak tanımlanabilir. El sanatları, bireyin bilgi ve becerisine dayanan genellikle doğal hammaddelerin kullanıldığı, elde ve basit aletler dışında makine gücüne ihtiyaç duyulmadan ve toplumun kültürü, gelenek ve göreneklerini, folklorik özelliklerini taşıyan, yapan kişinin zevk ve becerisini yansıtan gelir sağlayıcı üretime yönelik etkinliklerdir El sanatları, ulusların kültürel kimliklerinin en canlı ve anlamlı belgeleridir. Hammaddesi, deseni, üretim tekniği, üretenin katkısıyla, ait olduğu yörenin karakteristiğini taşımasıyla değer kazanır. Ayrıca, alın teri ve el emeğiyle yaratılan eserler ustaların duygu, düşünce ve ruhuyla bütünleşmektedir. El sanatı sözle ifade edilenden daha zengin bir anlam yüküyle doludur. El sanatları Anadolu'nun çeşitli bölgelerine göre özel bir karakter taşır. Doğu Anadolu ile Batı Anadolu'yu, Güney Anadolu ile Kuzey Anadolu'yu birbirinden ayırır. Orta Anadolu'nun çoklukla diğer bölgelere göre ortalama bir çehre göstermesi dikkate değer bir noktadır.