Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tie-in, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia (original) (raw)

Transfer kulturowy w przekładzie dramatów na scenę

Er(r)go. Teoria - Literatura - Kultura

Literaturoznawcy, Michel Espagne i Michael Werner wprowadzili pojęcie „transferu kuturowego” do nauk humanistycznych. Proces transferu zachodzi zawsze w obie strony i jest kreatywny. W przypadku transferu kulturowego każda rzecz (koncepcje, systemy prawnych, idei, przedmioty materialne, terminy, konwencje literackie, teatralne itp.) nie tylko zostaje przeniesiona do nowego kontekstu, ale przede wszystkim nabiera nowego znaczenia. Kulturowa wymiana to nie cyrkulacja wiedzy i idei takimi jakie są w środowisku oryginalnym, ale ich ponowna reinterpretacja w odmiennym kontekście kulturowym. Artykuł ma na celu analizę transferu kulturowego na przykładzie tradaptacji Jatindera Vermy w teatrze interkulturowym. Naświetlone zostały procesy relokacji kulturowej klasyków, negocjacje językowe, heteroglosji i inicjacji ruchu nowych teatrów mniejszościowych. Autorka pokazuje także proces ewolucji definiowania i rozumienia takich zagadnień jak performatywność, wypowiadalność czy odgrywalność w na...

Starzenie się przekładów: zmiany języka czy norm tłumaczeniowych?

Między Oryginałem a Przekładem

What can Make Translations Appear Older: Changes in Language or in Translation Norms? The article attempts to address the phenomenon of aging translations, especially literary ones, which has not been sufficiently analysed in translation research. The description is based on the framework of double dependence of a translation: dependence on the original on the one hand, and on the communicative requirements of reception on the other. Based on the classification of texts according to the diachronic aspect (Jäger), one can attribute translation aging to two reasons: to the evolution of the target language together with the changes in the adopted way of constructing literary narration, which is influenced by changes of literary epochs, and to the change in translation norms. These two factors are illustrated with the materials drawn from early translations of Russian literary works into Polish, especially those by Anton Chekhov. As it turns out, even though translation units can be arc...

O integralności terminu „teoria przekładu”

Między Oryginałem a Przekładem

On the integrity of the term „theory of translation” The article is an attempt to explain why there arise doubts as to the use of the term “theory of translation” and as to the coherence of its object of study. It has been concluded that the ambiguity of the term stems from the two meanings of the word “teoria” (theory). Using the term “theory of translation” in the sense of “translation studies” is incorrect as such use disregards the fact that translation studies encompasses not only theoretical considerations but also other aspects of dealing with its object. The second cause of the term’s ambiguity is the existence of marked differences between various types of translation. The author believes that the very presence of the word “przekład” (translation) in the Polish language proves that the object it desribes is perceived as an integral phenomenon despite its internal differentiation. Claiming that each type of translation requires a separate theory is contradictory to the meani...

Recepta na klęskę w komunikacji międzykulturowej - o ksenofobicznych grach komunikacyjnych Amélie Nothomb (2010)

2010

Z punktu widzenia badacza kultury i językoznawcy opis komunikacji międzykulturowej w terminach gier, realizowanych w określonych sytuacjach i na określonych zasadach, pozwala na ujawnienie celów i metod ich osiągania, jakie obowiązują w określonym środowisku komunikacyjnym. Tak cele, jak i metody mogą się istotnie różnić w środowisku docelowym, co czyni zadanie badacza trudnym, acz możliwym do przeprowadzenia, przy zachowaniu minimalnej konsekwencji i obiektywizmu opisowego. Nie należy zapominać, że gry posiadają nie tylko aspekty konstruktywne, ale także i destruktywne. Gra może funkcjonować jako oręż, także na scenie komunikacji międzykulturowej. Charakterystycznym przykładem takiego podejścia jest powieść Nothomb wydana w Polsce pod znamiennym tytułem Z pokorą i uniżeniem, a opisująca rzekomo „z dystansem i humorem” przygody autorki w trakcie jej pracy w japońskim biurze. Opis dwulicowych gier, jakimi naszpikowano tekst, może być pouczający ze względu na wyjątkowo skondensowany zestaw technik, które mogą skutecznie uniemożliwić porozumienie międzykulturowe, mimo że stosujący je narrator deklaruje na zewnątrz otwartość, obiektywizm i gotowość do porozumienia. Swoistego rodzaju ksenofobia i orientalizm, jakimi cechuje się tekst Nothomb, obnażają liczne zjawiska obecne w sposób nieunikniony w tle komunikacji międzykulturowej, a rzadko podlegające opisowi naukowemu. Być może niniejsza próba opisu przybliży je choć w części polskiemu odbiorcy.

Gry, procedury, przewidywalność – w kontekście polsko-japońskiej komunikacji międzykulturowej (2009)

Homo Ludens, 2009

Komunikacja międzykulturowa odbywa się poprzez styczność odmiennych od siebie rzeczywistości społecznych i schematów interpretacyjnych. Zjawisko to można opisać w terminach gier, poprzez zestawienie odmiennych oczekiwań uczestników co do przebiegu sytuacji komunikacyjnych. Przewidywalność definicji sytuacji i jej przebiegu oraz ról uczestników jest kluczowa dla zapewnienia prawidłowego przebiegu komunikacji. Przykłady przewidywalności i nieprzewidywalności zostały omówione w kontekście polsko-japońskiej komunikacji międzykulturowej. Zanalizowano je w terminach rozszerzonej funkcji fatycznej języka.