Tedavi Yöntemleri Açısından Selçuklu ve Bizans Pratikleri’nin Tahlili (original) (raw)
Related papers
Selçuklu Dönemi Tıbbı ve Tıbbi Yaklaşımlarına Bir Bakış
SELÇUKLULAR DÖNEMİ TIBBI VE TIBBÎ YAKLAŞIMLARINA BİR BAKIŞ, 2022
1071 Malazgirt Meydan Muharebesinde sonra Anadolu’da siyasi egemenlik kuran Selçuklu- lar Anadolu’ya akın akın gelen Türkmenler sadece buraları yurt edinmekle kalmamış, Anadolu’nun imar ve iskânında iki asır boyunca en medeni siyasi, sosyal, kültürel kurumlarıyla inkişaf etmiştir. Selçuklu hükümdarları, devlet ricali ve Atabeyler hakimiyet alanlarında medreseler, imaretler, yol- lar, köprüler, kervansaraylar ve hastaneler yaptırmışlardır. Bunların masraflarını karşılama üzere vakıflar tahsis etmişlerdir. Selçukluların hakimiyet alanlarında, tıbbi konular ilmi esaslara bağlan- mış, hekimler, cerrahlar yetişmiş ve hastaneler, tıp medreseleri inşa edilmiştir. Bu çalışmada da Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Dönemi1 tıbbı gelişmeler ve tıbbi yaklaşımlar ortaya konmaya çalışılmıştır.
Osmanlı’da Unutulmuş Bir Ağı Bilimi Risalesinde Geleneksel Tedaviler Üzerine Notlar
Folklor/Edebiyat, 2024
Osmanlı coğrafyasında 13. yüzyıldan itibaren kendi yazılı ürünlerini vermeye başlayan Türk tıbbı, 17 ve 18. yüzyılda yönünü Batı’ya dönmüş bununla birlikte çok daha çeşitli ve zengin eserler kaleme alınmaya başlanmıştır. Bu süreçte halk hekimliği çevresinde özellikle gelenek ve inanç etrafında ortaya çıkmış tedavi yöntemleri kullanılmıştır. Bahsi geçen sürecin risaleler vasıtasıyla kolaylıkla takip edilebildiğini söylemek mümkündür. Bu alanda yazılan risalelerin genellikle tedavi yöntemleri ve hastalıkların şifalarından bahsetmelerinin yanında zehirlenmelere karşı kullanılan panzehirler üzerine yazılanları da mevcuttur. Sınırlı sayıda da olsa bu eserler üzerine yapılmış çalışmalar olmakla birlikte bu çalışmada çeviri yazıya aktarılan ve incelenen eser üzerine yapılmış bir çalışmaya ulaşılamamış olması çalışmanın vücuda getirilmesine vesile olmuştur. Bu çalışmada T.C. Kütahya Belediyesi Mustafa Hakkı Yeşil Kütüphanesi Koleksiyonu’nda B024242/01 numarada “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir” adıyla kayıtlı el yazması eser esas alınmıştır. Her ne kadar kütüphane kayıtlarında “Risale-i Beyan-ı Havass-ı Panzehir” adıyla kayıtlı ise de müellif eserin başında “Derbeyān-ı cevher” adını kullanmayı tercih etmiş fakat hemen devamında “Ammā baʿd; risāle-i ʿamelı̇̄ olan pānzehiri ḫavāṣṣı beyānındadur.” açıklamasını eklemiştir. Bu çalışmada eserde bahsi geçen panzehrin- ki bunun hangi cevher olduğu ilgili yazma eserde açıkça beyan edilmemiştir- yirmi üç şifası tasnif edilmiş, tedavilerde kullanılan adbilim unsurları (hayvan adları, bitki adları vb.) Türk dilinin söz varlığına katkıları çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Osmanlı Tıbbında Ayva ile Tedavi
Osmanlı Tıbbında Ayva ile Tedavi / Treatment with Quince in Ottoman Medicine, 2024
The use of quince as a medical material during the classical Ottoman period is investigated. The research is based on the study of medical manuscripts written in Turkish between the 15th and 18th centuries, when Islamic medicine prevailed. Medical manuscripts of the 15th century: Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf, Yâdigâr of İbn-i Şerif, Müntahab-ı Şifâ of Hacı Paşa, Kitâb-ı Müntahab-ı fi’t-Tıbb of Abdulvehhâb bin Yusuf; the 16th century: Menâfiu’n-Nâs of Nidâî; the 17th century: Mecmâ’-i Tıb of Siyâhî Larendevî, the Turkish translation of İbn-i Baytâr’s Muâlecât, Tuhfetü’l-Erîbi’n- Nâfia li’r-Rûhânî ve’t-Tabîb of Hezârfen Hüseyin Efendi; the 18th century: Mahazar of Ebû Bekir Nusret are studied. As a result of the research, it has been found that quince was regarded as a medicinal substance referred to as a drug not only with specific medical eff ects, but was also found to take place as an ingredient in several pharmaceutical compositions. The medicinal preparations with quince was in various forms such as ointment, pill, syrup and cataplasm. Quince is reported particularly for its symptomatic effects such as anti-vomit, antidiarrheal, analgesic, antipyretic, appetizing etc. It is also reported to be beneficial for some illnesses, i. e. respiratory and digestive system disorders; wound and inflammation treatment. In line with the medical philosophy of the period, it is assumed that the medicinal effects of quince species vary according to their qualities, hence the effect of quince is asserted to change according to its nature such as cold and dry. Its impact was also said to vary with respect to individual temperament.
Selçuklular Devrinde Tıp Bilimi ve Hekimler Hakkında Notlar
Gelişme hızını kaybetmiş olarak XI. yüzyıla ulaşan İslâm medeniyeti Selçukluların orta-doğuya hâkim olmaları ile birlikte tekrar ivme kazanmıştı. Selçuk ailesinin liderliğinde İslâm dünyasının liderliğini üstlenen Türkler, büyük bir dinamizm ile duraklayan bu medeniyeti tekrar canlandırdılar. Bilimde, sanatta, edebiyatta ve medeniyete yön veren diğer bütün alanlarda hızlı bir gelişme gösterdiler. Gelişen bilim dallarından birisi de tıp oldu. İnsanların yaşadıkları yerleşim merkezlerinde hastaneleri yaygınlaştırıp, kurdukları tıp medreseleri ile iyi ve kaliteli çok sayıda hekim yetiştirdiler. Eskiden beri bilinen tedavi usullerinin yanında yeni yöntemler belirlendi ve bunlar süratle hayata geçirildi.
History Studies Selçuklular Devrinde Tıp Bilimi ve Hekimler Hakkında Notlar
Özet Gelişme hızını kaybetmiş olarak XI. yüzyıla ulaşan İslâm medeniyeti Selçukluların orta-doğuya hâkim olmaları ile birlikte tekrar ivme kazanmıştı. Selçuk ailesinin liderliğinde İslâm dünyasının liderliğini üstlenen Türkler, büyük bir dinamizm ile duraklayan bu medeniyeti tekrar canlandırdılar. Bilimde, sanatta, edebiyatta ve medeniyete yön veren diğer bütün alanlarda hızlı bir gelişme gösterdiler. Gelişen bilim dallarından birisi de tıp oldu. İnsanların yaşadıkları yerleşim merkezlerinde hastaneleri yaygınlaştırıp, kurdukları tıp medreseleri ile iyi ve kaliteli çok sayıda hekim yetiştirdiler. Eskiden beri bilinen tedavi usullerinin yanında yeni yöntemler belirlendi ve bunlar süratle hayata geçirildi. Abstract Islamic Civilization lost its momentum by 11 th century. However, When the Seljukids established control of the Middle East, it started to gain momentum again. The Turks began to lead the Muslim world and with their relentless energy brought a new life to Islamic civilization. In arts and sciences they made advances. One of the fields the Turks contributed was medicine. They founded large numbers of hospitals in many cities and established medical schools. They also developed new treatments and revolutionized the medical science. Selçukluların Orta ve Yakın-Doğu'da hâkim olmaları ile birlikte İslâm dünyasında başta siyasî durum olmak üzere, ekonomik, sosyal, dinî, kültürel ve demografik değişiklikler meydana geldi. Duraklayarak, yavaş yavaş çökmeğe yüz tutmuş 400 yıllık bir medeniyet, Oğuz Türklerinin İslâmiyeti kabul edip, bu dinin yayıldığı dünyaya hâkim olmaları ile birlikte tekrar canlandı, yeni ve daha güçlü filizler vermeğe başladı. Bunun sonuçları siyasî alanda birlik ve barışı sağlarken, her alanda büyük ilerlemelerin yaşanmasına ve İslâm Ronesansı diyebileceğimiz bir devrin ortaya çıkmasına sebep oldu.