KAPİTALİST İDEOLOJİ ve PANOPTİKON OLGUSUNUN “OYUN” BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: SQUİD GAME DİZİSİ ÖRNEĞİ (original) (raw)
Related papers
DİJİTAL OYUNLARDA İDEOLOJİ, İSLAMOFOBİ VE YABANCI DÜŞMANLIĞI
Paradigma Akademi, 2023
11 Eylül saldırılarından etkilenen Amerika Birleşik Devletleri o günden itibaren Ortadoğu ülkeleri ve İslam coğrafyasına yönelik bakış açısında büyük değişimlere gitmiştir. 11 Eylül sonrası uzun yıllar Müslümanlara yönelik uygulanan ayrımcı politikalar ile ABD ve Avrupa’da İslam dininin karalanmasına yönelik yürütülen faaliyetler sonrası İslamofobi kavramı büyük bir sorun olarak Batılı ülkelerin gündemine yerleşmiştir. Aslında Avrupa kıtasında uzun yıllar yürütülen sömürgecilik politikasının bir sonucu olarak tezahür eden yabancı düşmanlığı da İslamofobi’den çok daha öncesine dayanan tarihçesiyle başlarda kölelik sonrasında ise başta Afrika olmak üzere birçok Asya ve Uzak Doğu ülkesinden Amerika ve Avrupa’ya göç eden topluluklara yönelik önemli bir caydırma faaliyeti olarak kullanılmıştır.
FOUCAULT BAĞLAMINDA İKTİDARIN GÖRÜNMEZLİĞİ VE ''PANOPTİKON'' İLE ''İKTİDARIN GÖZÜ'' GÖSTERGELERİ
Tarihin başlangıcından bu yana, insanoğlunun yaşama serüveninin yanında aslında bizler ile hep beraber olan, sürekli değişim gösteren, zaman zaman zarar zaman zaman ise yarar getiren, insan eliyle yaratılmış ve her zaman var olacak olan bir gücün varlığını görmezden gelmek mümkün değildir. Bu güç ''İktidar'' kavramıdır. İktidar kavramı, birçok farklı dönem içerisinde geliştirilen felsefelere bağlı olarak, biçim değiştirse de hiçbir zaman ortadan kalkmayacak olan bir gerçekliktir. İlk çağların kabile reisi olan iktidar, bugün ise görünmez ancak eskisinden çok daha büyük bir güçtür. Bu güç dünyadaki her gelişmeden haberdar, hatta bu gelişimlerin yaratıcısı ve gözetleyicisi rolündedir. Sanattan, siyasete, sosyolojiden, göstergebilime kadar çok farklı alanlarda bu kavramın ne olduğu tartışılmış, hatta kavrama bağlı üretimler yapılmıştır. 20.yüzyılın en önemli sosyologlarından Foucault, dönemimizin değişen iktidar anlayışını, tasarlanmış bir yapı olan Panoptikon metaforuyla temellendirerek, modern iktidarların görünmezliği üzerine çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmada, "iktidar" kavramının "görünmezliği" Foucault, Althusser gibi sosyologların metinlerinden yararlanılarak, üretilmiş çeşitli görsel göstergeler bağlamında ele alınacaktır. Göstergelerin çözümlenmesinde metinlerarasılık yöntemi kullanılarak farklı tarihsel dönemlerde varolan ''göz'' göstergesi, ''İktidarın Gözü'' bağlamında incelenecektir. Anahtarlar Kelimeler: Panoptikon, gözetim, iktidarın gözü
DOKTORA TEZİ: ÜST DÜZEY SPORUN OYUN KURAMLARI IŞIĞINDA HERMENÖTİK FENOMENOLOJİSİ
Bu araştırma üst düzey sporu, katılımcılarının ona verdiği anlamları “yorumlayarak betimlemek”tedir. Üst düzey sporlar, kapitalizme, siyasete, kanun dışılığa teslim olması bakımından sosyal bilimler alanında yoğun bir eleştiri altındadır. Bu eleştirilerin büyük bir kısmı, dünya ile üst düzey spor arasındaki ilişkiyi spor-dışı “dünya”nın tahakkümü çerçevesinde gerçekleşen bir monolog, ya da ağırlığı “dünyada” olan bir diyalektik olarak ele almaktadırlar. Bu araştırma, yapılan eleştirileri reddetmemekle beraber üst düzey dünya ile dış dünyanın ilişkisini bir diyalog olarak kabul etmekte, dolayısıyla onu varoluşçu bir anlayışla ele almaktadır. Bu bağlamda üst düzey sporlardaki deneyimleri tam anlamıyla betimlemek için fenomenolojinin “ayraca alma” yaklaşımı yeterli sonuçlar ortaya koymaktan uzak kalır. Bu noktadan yola çıkarak “ne” sorusunun cevabının “nasıl” sorularına verilen cevaplardan geçtiğine inanarak, fenomenolojinin yanı sıra Heideggerci ve Gadamerci hermenötik yaklaşım da benimsenmiştir. Yorumlamayla betimlemeyi bir sosyal araştırmada beraberce kullanabilmek üzere van Manen tarafından geliştirilmiş “hermenötik fenomenoloji” yöntemi ve teknikleriyle toplam 30 üst düzey sporcu, antrenör, hakem, oyuncu temsilcisi ve medya mensubu ile mülakatlar gerçekleştirilmiş, bu saha araştırmasının bulguları, başta Gadamer’inki olmak üzere estetik ve varoluşçu oyun kuramlarının ışığında yorumlanmıştır. Derinlemesine yapılan bir analiz sonucunda üst düzey spordaki deneyimlerin fenomenolojik yapısı açığa çıkartılmış ve bir “eksistensiyal” sorgulamaya varılmıştır. Üst düzey spor yaşam dünyasının varoluş unsurları ve “çekirdeği”nin yanı sıra “dünya” ile üst düzey spor arasındaki diyaloğun içeriği de ortaya konmuştur. Anahtar sözcükler: Hermenötik/Hermeneutik Fenomenoloji, Yorumlamacı Betimleme, Varoluş, Eksistensiyal, Profesyonel/Elit/Üst Düzey Spor Yaşam Dünyası, Deneyimin Fenomenolojik Yapısı, Diyalog, Heidegger, Gadamer, van Manen. ABSTRACT This research makes the “description” of high level sports by “interpreting” the meanings given by their participants. In social sciences high level sport are under intense criticism due to its submission to capitalism, politics and illegal actions. These criticisms tend to assume the relationship between high level sports and the World outside sports, either as a monological dominance of the World, or as dialectical, in which the World still has a significant position. This research, while not rejecting the main points of the critical research in sports, assumes this relationship of high-level sports and the World as dialogical, and by this token takes an existential stance in analysing it. From this perspective epokhe principle of phenomenology falls short of fully describing the lived experiences in sports. Believing that the answer to the question “what?” has to go through the answers of the question “how?”, both Heideggerian and Gadamerian hermeneutics priciples are adopted to be able to attain both ontic and ontological phenomenological structure. In order to be able to use interpretation together with a description, the method and techniques of “hermeneutical phenomenology” developed by van Manen are employed and total of 30 interviews are undertaken with high level sportsmen and women, coaches, referees, sports media actors, sports agents and fans. Findings are interpreted in the light of aesthetical and existential “play” theories, mainly of Gadamer’s. After an in-depth analysis, the structure of experience of high-level sports is revealed which includes an “existenzial” search. The nature of the dialogical relationship between the high-level-sports and the World, together with the “existentials” of the High-Level-Sport-Life-World and its “core” are also presented in the conclusive sections. Key words: Hermeneutical Phenomenology, Interpretive Description, Existential, Existenzial, Professional/Elite/High-Level-Sport-Life-World, Dialog, Phenomenological Structure of Experience, Heidegger, Gadamer, van Manen
ANADOLU KÖY SEYİRLİK OYUNLARINDA İNSANLIK SERüVENİ: "ÖLü OYUNU" ÖRNEĞİ
folklor/edebiyat, 2014
Giriş b irileri yaşar, birileri oynar, birileri seyreder, birileri de onları anlamaya çalışır. Oynamak ve seyretmek kolaydır. Çünkü bunlar binlerce yıldır yaşanıyor, devam edip gidiyordur. aksakallı bir ihtiyar, genç bir gelin, kamburu çıkmış bir arap vardır anadolu köy seyirlik oyunlarında. Oyunlarda yaşlı adam ölür dirilir, arada bir kavga çıkar. Seyredenler güler, bazen oyuna katılır, ceza veya ödül verir. Oyunlar neden ve nasıl asırlar boyu oynanır durur? bunlar neyi anlatır, hangi gizleri muhafaza eder? kolay değil bunları cevaplamak. deli dumrul'u "psikomitoloji" bağlamında inceleyen Bilgin Saydam bunlara bakmanın ve yorumlamanın kolay olmadığını şöyle dile getirir: "Bakan/ yorumlayan her gözün kör noktaları vardır; ayrıca bir 'bütün' olarak insan ve insan olma serüveni, tek ve aynı bir açıdan anlaşılabilecek/tanımlanabilecek kadar dar ve yalınkat değildir" (Saydam 1997: 14). bu çalışma bir oyun vasıtasıyla insanın gizemli dünyasına girerek şifreleri çözme * prof. dr., yıldız Teknik üniversitesi Fen-edebiyat Fakültesi, Türk dili ve edebiyatı bölümü Öğretim üyesi..
ŞANS OYUNLARI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA
BİNGÖL MAYIS, 2014 T.C BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ ŞANS OYUNLARI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA: BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ (LİSANS TEZİ) TEZİ YÖNETEN TEZİ HAZIRLAYAN Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI Yusuf ÇİÇEK BİNGÖL MAYIS, 2014 iv T.C BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SOSYOLOJİ BÖLÜMÜ ŞANS OYUNLARI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA: BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ (LİSANS TEZİ) TEZİ YÖNETEN TEZİ HAZIRLAYAN Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI Yusuf ÇİÇEK Bu tez .../.../2014 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile kabul edilmiştir. İmza Jüri Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI ………………… Jüri Üyesi Yrd. Doç. Dr. M. Seyman ÖNDER ………………… Jüri Üyesi Öğr. Gör. M. Cevat ACAR ………………… v ÖNSÖZ "Şans oyunları üzerine Sosyolojik bir araştırma: Bingöl Üniversitesi öğrencileri örneği" adlı çalışmanın konusu, vaat ettiği büyük ikramiyelerle insanları cezbeden, dağıttığı umutla insanlara sahip olmayacaklarının hayalini kurdurtan, bireyleri toplu olarak şans oyunlarına yönlendirerek, toplum üzerine etki eden ve bireyleri, aileleri olumlu ve olumsuz yönden etkileyen bir faktör olduğundan araştırılmaya değer bulunmuştur. Bu çalışmanın hazırlanması aşamasında yardımlarını esirgemeyen danışman hocam Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI' ya teşekkür ederim. Çalışma esnasında birçok konu hakkında yardımları dokunan Sosyoloji Bölüm Başkanımız Doç. Dr. M. Cengiz YILDIZ' a, değerli hocam Yrd. Doç. Dr. Cihat YAŞAROĞLU' na, Ar. Gör. Hıdır APAK' a, değerli arkadaşım redaktör-düzeltmenim Fahriye TURAN' a, anketlerimin uygulanma esnasında bana yardımları dokunan sınıf arkadaşlarım Abdulhamit BOZAT, Ramazan GENÇ ve Salih AKSOY' a, bugünlere ulaşmamda emeği olan bütün Sosyoloji Bölümü hocalarına ve son olarak yetişmemde ve çalışmalarımda benden desteklerini esirgemeyen aileme şükranlarımı sunarım. Yusuf ÇİÇEK Haziran 2014 vi ÖZET ŞANS OYUNLARI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA: BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ ÇİÇEK, Yusuf Lisans, Bingöl Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI Haziran-2014, XIV + 74 sayfa Günümüz koşulları, kişilere daha yüksek bir gelir edinmeyi zorunlu kılmaktadır. Kişiler de mevcut ekonomik koşullarla edinemeyecekleri geliri, şans oyunları oynayarak elde etmeye çalışmaktadırlar. Oynanmaya başladığı ilk dönemlerde bireyler açısından bir eğlence aracı olarak görülen şans oyunları, artık bu çizgisinden uzaklaşmış birer gelir kaynağıymış gibi görülmeye başlanmıştır. Bu bağlamda şans ve şansla ilgili kavramlar insanın hem umut dünyasına hem de hayal dünyasına hitap ettiği için psikolojik ve sosyolojik temelli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmanın problemi buradan hareketle şans oyunları üzerine Sosyolojik bir araştırma yapılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada genel olarak şans oyunu kavramı ve eski dönemlerde şans oyunu kelimesi yerine kullanılan piyangonun tarihi serüveni çerçevesinden değinilmiştir. Türkiye'de legal olarak oynatılan şans oyunları türlerine değinilmiş, şans oyunlarının ne amaçla oynandığına değinilmiştir. Bu araştırmada, Bingöl Üniversitesi öğrencilerinin şans oyunlarını oynamalarında etkili olan faktörlere değinilmiştir. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemini tesadüfi örneklem modeliyle seçilen Bingöl Üniversitesi sınırları içerisinde yer alan ve 2013-2014 eğitim/öğretim döneminde öğrenim gören toplam 60 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen 33 sorudan oluşan anket tekniği uygulanmıştır. Bu 33 sorunun 6'sını açık uçlu sorular oluşturmakta, 25 sorusunu tek cevap hakkı olan şıklı sorular ve 2 soruyu da çoktan seçme şıkkına sahip sorudan oluşmaktadır. SPSS 16.0 istatistik paket programı kullanılarak veriler analiz edilmiştir. vii İstatistik sonuçlarına göre, şans oyunlarının öğrenciler tarafından belli aralıklarla düzenli olarak oynandığı ortaya çıkmıştır. Şans oyunlarını daha çok erkeklerin oynuyor olduğu ortaya çıkmıştır. Şans oyunlarının maddi çıkarlarının yanında eğlence aracı olarak oynandığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca şans oyunlarını oynayan öğrencilerin dini inançlarını göz ardı ederek oyunlar oynadıkları ortaya çıkmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara dayalı olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Yapılan bu çalışmanın bu çalışmadan sonra yapılacak olan araştırmalara, şans oyunları oynayan kişilere ve araştırmacılara katkı sağlaması umulmaktadır. ABSTRACT A SOCIOLOGICAL RESEARCH ON GAMES OF CHANCE: BİNGÖL SAMPLE UNIVERSITY STUDENTS ÇİÇEK, Yusuf License, Bingol University Department of Sociology Thesis Advisor: Asst. Assoc. Dr. Mehmet YAZICI June-2014, XIV + 74 pages Present conditions to obtain a higher income people requires. People can not obtain income with the current economic condition, are trying to get by playing games of chance.
GÜNDELİK-DIŞI SAHNE DAVRANIŞI: ODİN TİYATROSU’NDA OYUNCULUK ÇALIŞMASI
GÜNDELİK-DIŞI SAHNE DAVRANIŞI: ODİN TİYATROSU’NDA OYUNCULUK ÇALIŞMASI, 2020
20. yüzyıl tiyatro düşüncesini etkileyen Konstantin Stanislavski, Vsevolod Meyerhold ve Jerzy Grotowski, oyunculuk sanatının teatral estetik içindeki yeri üzerine kapsamlı çalışmalar yürütmüşlerdir. Bu tiyatro insanları, oyuncuların, hedefledikleri teatral estetiği hayata geçirebilmek için sistematik egzersizler yapmaları ve sahne üzerinde gündelik hayattakinden farklı bir davranış biçimi geliştirmeleri gerektiğine vurgu yapmışlardır ve yaptıkları çalışmalarla, oyunculuğa dair kuramsal çalışmaların önü açılmıştır. Tiyatro sahnesinde kurgulanan gerçekliğin, gündelik gerçeklik ile ilişkisi ne boyutta olursa olsun, sahne üzerinde kurgulanan bir gösterimin içinde hareket edecek oyuncunun, gündelik yaşamda sergilediği otomatikleşmiş davranış biçimini bir kenara bırakması, sahne üzerindeki bağlamın gerekleri çerçevesinde şekillenmiş bir teknik geliştirmesi gerekmektedir. Bu anlamda, oyuncunun izleyici ile iletişiminin biçim ve niteliği geliştirilen tekniğe bağlıdır. Bu çalışmada, Odin Tiyatrosu’nda oyuncunun gündelik-dışı sahne davranışının temelleri ve oyuncunun tekniğinin üzerine kurulu olduğu yinelenen ilkeler; çalışmaları 20. yüzyıl tiyatrosuna yön veren Konstantin Stanislavski, Vsevolod Meyerhold ve Jerzy Grotowski’nin yaklaşımları ışığında ortaya konmaktadır. Odin Tiyatrosu performanslarında, oyuncu ve izleyici iletişimi, oyunculuk faaliyeti üzerinden, Eugenio Barba’nın organik dramaturji kavramı ile analiz edilmektedir. Oyunculuk egzersizleri ile gündelik-dışı sahne davranışını geliştiren oyuncunun, performansa yönelik skor oluşturma ve skor üzerine çalışma faaliyeti, teatral bir araç olarak ele alınmakta ve oyuncunun bu faaliyet üzerinden izleyici ile iletişim kurma biçimi tartışılmaktadır.
İdil Sanat ve Dil Dergisi, 2022
Oyun kâğıtları, orijini Çin’e dayanan en eski oyun araçlarından biridir. Yüzyıllar boyunca çeşitli boyutlar, malzemeler, renkler, semboller ve figürler ile üretilmişlerdir. Oyun kâğıtlarını, tasarım özelliklerine göre genel olarak standart ve standart dışı olarak sınıflandırmak mümkündür. Standart oyun kâğıtları, sadece oyun oynamanın bir aracıdır. Standart dışı oyun kâğıtları ise oynanmaktan ziyade, görülmek üzere üretilmişlerdir. Oyun kâğıdının iki yüzeyinin de resimlemeye elverişli fiziksel bir yapıda olması, bu standart dışı kâğıtların ortaya çıkması için bir fırsat olmuştur. Oyun kâğıtları bu nedenle, bir tasarımcı için adeta minyatür bir tuvaldir ve konu yelpazesi oldukça geniştir. Bu anlamda oyun kâğıtları, tasarımcılar için olduğu kadar koleksiyonerler ve müzeler için de ilgi çekici niteliktedir. Bu çalışmanın amacı, çok çeşitli illüstratif konu içeriklerine sahip olan ve bir tasarım nesnesi olarak üretilen oyun kâğıtlarının varlığına dikkat çekmek; bu bağlamda, karikatür sanatçısı Semih Balcıoğlu’nun oyun kâğıdı tasarımlarını değerlendirmek ve önemini vurgulamaktır. Oyun kavramı, oyun kâğıtlarının coğrafi orijini, oyun kâğıdı çeşitlerinin neler olduğu konusu araştırma soruları olarak belirlenmiştir. Çalışmada, literatür tarama yöntemi kullanılmış; Balcıoğlu’nun tasarımları, tasarım ilkeleri ve yöntemlerine göre değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Oyun kâğıdı, Semih Balcıoğlu, karikatür, tasarım, illüstrasyon
ZİNCİRE VURULMUŞ PROMETHEUS VE İO OYUNLARINDA ANAGNORİSİS VE PERİPETİA ÖĞELERİ
İstanbul Medeniyet Üniversitesi - Sahne Sanatları, 2023
Bu çalışma Aiskhylos’un Zincire Vurulmuş Prometheus ve Şahika Tekand’ın İo adlı tragedyalarının, Aristoteles’in Poetika adlı eserinde tanımlanan anagnorisis ve peripeteia kavramları açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesini hedeflemektedir. Oyunların yazılış tarihleri arasında bildiğimiz kadarıyla iki bin beş yüz yıl olmasına rağmen, Şahika Tekand’ın İo oyunu, genel tragedya yapısına uygun olarak kaleme alınmıştır. Bu da bize her iki oyun üzerinden genel tragedya yapısı hakkında yorum yapma imkanı sağlamaktadır.
KÖROĞLU DESTANI’NIN KAZAK VERSİYONUNDAKİ “AŞIK OYUNU MOTİFİ”NİN HALKBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ
Bu çalıĢmanın konusunu Köroğlu Destanı"nın Kazak çeĢitlemesindeki AĢık oyununun tematik, yapısal, iĢlevsel ve anlamsal yönden analizi, tahlili ve değerlendirmesi oluĢturmaktadır. Türk dünyasında çok sevilen ve asırlar boyunca anlatılagelen Köroğlu Destanı"nın kahramanı Köroğlu"nun; doğumu, yetiĢmesi ve koç yiğit Köroğlu"na dönüĢmesi sürecini kapsayan bu uzun destanın, kahramanın çocukluk bölümünde geçen AĢık oyunu incelenmekte ve bu oyunun kahramanın geliĢimine nasıl bir katkısı olduğu, oyunda kahramanın davranıĢlarının dayandığı psikolojik temellerin neler oldukları, bu temellerde yatan psikolojinin araĢtırılmasıyla ortaya çıkacak bulguların metin içindeki yerlerinin sorgulanması, söz konusu bulguların metne yaptıkları katkıların neler olduklarının ortaya çıkarılması makalemizin yazılıĢ amacını içermektedir.