Boza, Büşra (2022), HÜSEYİN NİHAL ATSIZ’IN ROMANLARINDA EVREN TASARIMI, VI. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Öğrenci Kongresi TUDOK, 2021 13-16 Haziran 2021, İstanbul Kültür Üniversitesi (original) (raw)
Related papers
2016
İNCE MEMED, ABAY YOLU, ÖTGEN KÜNLER ROMANLARI ESASINDA TÜRKİYE TÜRKÇESİ, KAZAK TÜRKÇESİ VE ÖZBEK TÜRKÇESİNDE KARŞILAŞTIRMALI FİİL ÇEKİMLERİ Bu çalışmada yazıldıkları memleketlerin ve dönemlerin klasikleri arasına girmiş olan İnce Memed, Abay Yolu ve Ötken Künler romanlarından alınan örneklerle Oğuz grubu Türk yazı dillerinden Türkiye Türkçesi, Kıpçak grubu Türk yazı dillerinden Kazak Türkçesi ve Karluk grubu Türk yazı dillerinden Özbek Türkçesindeki çekimli fiillerin karşılaştırılması hedeflenmiştir. Çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sırasıyla Türkiye Türkleri ve Türkiye Türkçesi, Özbek Türkleri ve Özbek Türkçesi, Kazak Türkleri ve Kazak Türkçesi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde İnce Memed’in yazarı Yaşar Kemal, Abay Yolu romanının yazarı Muhtar Avezov, Ötgen Künler romanının yazarı Abdulla Kadiri tanıtıldıktan sonra bu romanların özetleri verilmiş ve Türk, Kazak ve Özbek edebiyatındaki önemleri üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde yerli ve yabancı Türkologların ve dilbilimcilerin yaptıkları fiil tanımları, Türkçede zaman, görünüş, kip ve kiplik kavramları irdelenmiştir. Dördüncü bölüm iki alt başlığa ayrılmıştır. Birinci başlık altında basit çekimlere ikinci başlık altında birleşik çekimlere yer verilmiştir. Tarihsel süreç içerisinde kip eklerinin Eski Türkçeden günümüz Kazak, Özbek ve Türkiye Türkçelerine nasıl intikal ettiği üzerinde durulmuştur. Anahtar Sözcükler: Abay Yolu, çekimli fiil, İnce Memed, karşılaştırmalı dilbilim, Kazak Türkçesi, Ötgen Künler, Özbek Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Ötgen Künler. COMPARATIVE VERB INFLECTION IN TURKEY TURKISH, KAZAKH TURKISH AND UZBEK TURKISH THROUGH THE NOVELS OF İNCE MEMED, ABAY YOLU, ÖTGEN KÜNLER In the study, it has been aimed to compare finite verbs through the samples from the novels named as İnce Memed, Abay Yolu and Ötgen Künler which are considered to be as classics among their eras and countries as well as Turkey Turkish from Oghuz community Turkish written languages, Kazakh Turkish from Kypchak community Turkish written languages and Uzbek Turkish from Qarluq community Turkish written languages. The study consists of four main parts. In the first chapter, information about respectively Turkey Turks and Turkey Turkish, Uzbek Turks and Uzbek Turkish, Kazakh Turks and Kazakh Turkish have been given. In the second part, after the introduction of Yaşar Kemal writer of İnce Memed, Muhtar Avezov writer of Abay Yolu, and Abdulla Kadiri writer of Ötgen Künler, the summaries of these novels have been presented and have been put emphasis on the importance of these novels in Turkish, Kazakh and Uzbek literatures. In the third chapter, it has been given significance to tense, aspect, mode and modality notions in Turkish and verb descriptions defined by local and foreign Turcologists and linguistic scientists. The fourth part has been divided into two sub-titles. Simple verb inflection under the first title and compound verb inflection under the second title have been presented. It has been laid emphasis on how mode affixes are inherited from Old Turkish to present Kazakh, Uzbek and Turkey Turkish within the historical process. Keywords: Turkey Turkısh, Uzbek Turkısh, Kazakh Turkısh, İnce Memed, Abay Yolu, Ötgen Künler, verb inflection, comparative linguistics.
2019
Bu tezin amacı Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf romanlarındaki “denize bakmak ve düşünmek” eyleminin karakterlerde neye karşılık geldiğini anlamlandırmaktır. Denizin varlığının özelliklerini açıklarken farklı perspektiflerle yeni bir okuma imkânı sağlama ve tez okuyucusunun da çabalarına yer vererek denizin “üç boyutlu”luluğunda sunulan örtük manaları açığa çıkarmayı amaçlar. Servet-i Fünûn dönemi yazarlarının romanlarında denizin incelenmesinin tez konusu olmasının amacı, bunun romanlarda bir tema olup olmamasından ziyade farklı bir okuma denemesi gerçekleştirmek, deniz-su yüzeysel imgelerinin altındaki çok daha derin, inatçı imgeleri açığa çıkarmaktır. Bu da tezimin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Bunu yaparken kullanacağım kavramları –epifani, görü anlatısı, karasal değerler, deniz değerleri…- açıklayıp denizin varlığının ne manaya geldiğinden bahsettim. Servet-i Fünûn döneminde sadece Halit Ziya Uşaklıgil ve Mehmet Rauf’un romanlarına yer vermemin sebebi ise bahsedeceğim kavramları incelemeye elverişli olmaları, dönemin öncüleri ve karakteristiklerini eserlerinde barındırmalarıdır. Dahil edilmeyen romanlar ve Servet-i Fünûn’dan sonraki dönemlerde denizin varlığı ayrı bir araştırma konusu olabilir ve aralarındaki kavramsal farklılıklar karşılaştırılabilir. Türk edebiyatı üzerine yazılantabiatın konu edinildiği inceleme tezleri mevcutsa da bunlar daha genel kapsamlı, coğrafî bilgiler üzerinden ilerleyen ve doğanın temel sembollerini yansıtan araştırmalardır. Bu çalışma ise doğanın bir parçası olarak denizin varlığının bireysel bir değişim/dönüşüm süreci yaratıp yaratmadığı, ruhbilimsel çözümlemeleri, sembolik olarak nasıl kullanıldığına odaklanarak bunları adlandırır. Anahtar Kelimeler: Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Servet-i Fünûn, deniz, kara, sahil, epifani, görü anlatısı, bulanık zihin
HÜSEYİN NİHAL ATSIZ'IN ROMANLARINDAKİ GERÇEKÜSTÜ UNSURLAR VE TÜRK GELENEĞİNE GÖRE ÇÖZÜMLEMELERİ
Kültürel mirası aktarmanın yolları sözlü anlatımlar, sözlü gelenekler, gösteri sanatları, toplumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanatları olarak belirlenmiştir. Türk romanı her ne kadar Tanzimat’tan sonra Batı edebiyatı etkisi altında gelişmişse de sözlü geleneğimizdeki anlatıma dayalı halk hikâyesi, destan, masal ve meddah metinleri ile Divan edebiyatındaki manzum ve mensur hikâyelerin roman türü üzerinde etkisini büyük olmuştur. Bu nedenle roman türü de somut olmayan kültürel mirasın aktarıcılarından olarak görülmüştür. Romanlar yazıldığı dönemin kültürünü de içinde bulundurduğu gibi geçmiş bir kültürün taşıyıcılığını da yapabilir. Romanlar bu taşıyıcılık görevini yaparken birçok unsura başvururlar. Bunlardan birisi gerçeğin ve gerçeklik karşısında hissedilenin ifade edilişinin yetersiz kalması durumunda başvurulan gerçeküstülüklerdir. Türkler kültürlerini yaşatmak için edebi eserlerinde gerçeküstü unsurlara sıkça yer vermişlerdir. İslamiyet’ten önce Türk mitolojik unsurları masal ve destanlarla kulaktan kulağa aktarılarak bu amacı gerçekleştirmiştir. İslamiyet’ten sonra ise hikaye şeklinde metinler ve gazavatnamelerle kültür korunmuş ve sonraki nesillere aktarılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise bu görevi tarihi romanlar devir almıştır. Gerçek üstü unsurların ve tarihin bir araya getirilmesiyle fantastik-tarih romanları yazılmıştır. Hüseyin Nihal Atsız bu türü kitaplarında sıklıkla kullanmaktadır. Cumhuriyet döneminde Türk mitolojisinden yararlanarak eser veren az sayıda yazarlardan biridir. Çalışmanın amacı Hüseyin Nihal Atsız’ın romanlarındaki gerçeküstü olay, kişi, mekân ve objeleri Türk mitoloji ve motiflerine göre açıklamaktır. Bunu yaparken romanda geçen gerçeküstü olaylar ile Türk mitolojisindeki benzer olayların bir araya getirilip karşılaştırılarak izah edilme yöntemi uygulanmıştır.