TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLET SALNAMELERİNDE EDİRNE (1925, 1926,1927, 1928 ve 1929 TARİHLİ SALNAMELER) (original) (raw)

Farsça yıllık demek olan “Salnameler”, Osmanlı Devleti’nde şehirlerin bir yıllık verilerini istatiksel bir şekilde içeren belgeler olarak tanımlamak mümkündür. Kent tarihi araştırmaları açısından Osmanlı Devleti’nden kalan kaynaklar arasında önemli bir yer tutan salnameler, idari ve mülki yapılanma hakkında istatiksel bilgiler içeren yayınlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı Devleti’nin salname geleneğinin devamı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında da devam etmiş, 1929 yılında “Devlet Yıllığı” adını almıştır. Vilayet Salnameleri, ilgili vilayetin idari bölünüşü, mülki amirleri, yerel tarihi ve coğrafyası, tarım ve hayvancılık faaliyetleri, ticari hayatı, nüfusu ve eğitim gibi birçok konu hakkında önemli istatistiki bilgiler içermektedir. Salnamelerin kentlerle ilgili bu kadar kapsayıcı ve detaylı bilgiler içermesi nedeniyle Erken Cumhuriyet Dönemi incelemeleri için önemli kaynaklardır. Hem Erken Cumhuriyet Döneminin değişim ve dönüşüm süreci hem de kent tarihi çalışmaları için önemli ana kaynak eserlerdir. Bu çalışmada daha önce incelenmemiş olan Devlet Salnamelerinde yer alan bilgiler doğrultusunda Edirne Vilayetinin 1925-1928’deki durumu ele alınacaktır. Bu amaçla 1925- 1926-1927-1928 ve 1929 yıllarındaki salnameleri incelenip Edirne Vilayetinin idari taksimatı, hayvanatı ve hayvanlardan elde edilen mahsulatı, ormanlar, madenler, fabrikalar, bankalar, yollar, nüfus miktarı, okullar, dernekler, hastaneler, gazeteler, Edirne Vilayeti ve kazalarındaki memuriyetler ve memurların isimleri açıklanacaktır. Kent tarihi çalışmalarında birçok disiplinin bir arada çalışması gerektiği göz önünde tutulmalıdır. Tarihçiler döneme ait verilere ulaşmak ve bu verileri işlemekle görevlidir. Kent tarihi çalışmalarında döneme ait verilere ulaşılması ve böylece kentlerde yaşayan insanların ekonomiden, toplumsal kurumları, grupları ve değişmeleri, kültürler arasındaki ilişkileri öğrenmek adına Vilayet Salnameleri önemli bir adımdır. Öte yandan kentlerin içerisinde oldukları sistemin de ayrılmaz birer parçası olduğu düşünüldüğünde, Erken Cumhuriyet Dönemi için Vilayet Salnamelerinin önemi daha da ortaya çıkmaktadır. Genç Cumhuriyetin modernizasyon sürecini takip etmek kadar hangi şartlarda olduğu ve ne gibi imkan ya da imkansızlıklar içinde olduğunun öğrenilmesi açısından kentlerin geçmişlerine bakmak son derece önemlidir. Kentlerin de tıpkı insanlar gibi kendilerine ait kimlikleri vardır ve bu kimlikleri doğru kodlayabilmek için yine tarihlerine bakmak gerekmektedir. Kent kimliğinin oluşum sürecinde birçok etken bulunmaktadır. Kentlerin iktisadi yapısı, üretim süreci, eğitim ve cemiyet hayatı, etnik yapısı gibi özellikleri araştırmacılara kent kimliği ile ilgili mühim ipuçları vermektedir. Kentlerin tarihinin incelenmesini hem bir dönem incelemesi hem de bir sistemin parçası üzerinden mikro tarih incelemesi demektir. Deyim yerindeyse kent tarihi yazmak günlük yaşamdan tarih yazmaktır. Dolayısıyla kentlerin tarihini yazmak için önce mikro çalışmaların yapılması, kentin tarihi sürecinin bütünüyle ele alınmasını kolaylaştıracaktır. Bu düşünceden hareketle bu çalışmada hem Edirne Vilayetinin yerel tarihi ve kültürü ortaya konmaya çalışılacak hem de Erken Cumhuriyet Döneminde kentlerdeki değişim ve dönüşümler mikro alanda incelenmeye çalışılacaktır