Eleştirel Düşünme Becerisi Edindirme Bağlamında Çocuk ve Gençlik Kitaplarının İncelenmesi 1 (original) (raw)
Related papers
Anooshirvan Miandji'nin Çocuk Kitaplarının Eleştirel Düşünme Becerileri Bağlamında İncelenmesi
Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2022
Eleştirel düşünme, temelinde düşünmeyi öğrenme olan, soru sormakla, sorulara mantıklı cevaplar aramakla başlayan; neden-sonuç ilişkilerinin farkına varıp sorgulamakla gelişen; genelleme yapmamayı, farklı düşüncelere karşı anlayışlı olabilmeyi gerektiren disiplinli düşünme ile kazanılabilecek bir beceridir. Eleştirel düşünme bireye küçük yaşlardan itibaren öğretilmeye başlanırsa kalıcı bir beceriye dönüşebilir ve kişinin hayatında bir yer edinir. Eleştirel düşünme becerisi, bireyin karşılaştığı problemleri çözmede, kendisi ve toplumla olan ilişkilerini sağlıklı bir zemine oturtmada, çevreyle sağlıklı ilişkiler kurmada etkilidir. Bu çalışmanın amacı Anooshirvan Miandji'nin çocuklar için kaleme aldığı altı adet kitabı eleştirel düşünme becerileri yönünden incelemek, kitaplarda geçen eleştirel düşünmeye yönlendiren ifadeleri tespit etmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş, araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi kullanılarak yorumlanmıştır. Anooshirvan Miandji, Oxford Üniversitesinden 2016-2020 yılları arası Bilim Felsefesi, Eleştirel Düşünme, Bilgi Teorisi ve Psikoloji üzerine eğitim almıştır. Yazar, şu anda bir üniversitede Eleştirel Düşünme ve Bilimsel Araştırma Etiği dersleri vermektedir. Araştırmamızın sonuçları, eleştirel düşünme üzerine kendisini yetiştirmiş, eleştirel düşünmeyi öğrenmiş bir yazarın bildiklerini yazdığı kitaplarla okura da öğretmek istediğini, eleştirel düşünme becerisini okuyucusuna da kazandırmak istediğini göstermektedir. İncelenen kitaplarda gerek karakterlerin diyaloglarıyla gerekse yazarın araya girip verdiği bilgilerle okura soru sorma, neden-sonuç ilişkisini kavrayarak akıl yürütme, sorgulama, genelleme yapmama, peşinen kabul etmeme, bir bilgiye körü körüne bağlı olmama, bilimsel araştırma yöntemlerine uygun bir süreci takip ederek, deneyerek bilgiye ulaşma, farklı çözüm yolları deneme, bir doğrunun her devirde ve durumda doğru olmayacağını, doğruların değişen zaman ve şartlarla değişebileceği, ben yanılabilirim demenin önemli olduğu gibi eleştirel düşünme becerisi kazandıracak fikirler yoğun olarak işlenmiştir. Eleştirel düşünme becerisi küçük yaşlarda temeli atılırsa başarılı bir şekilde kazandırılabilecek bir beceri olduğu için bu beceriyi kazandırmak adına eleştirel düşünmeyi kurgu içinde okuyucusuna kavratmayı amaçlayan kitaplar çocuklara okutulmalıdır. Anooshirvan Miandji'nin çocuklar için yazdığı kitaplar eleştirel düşünme becerisi kazandırmak için çocuklara okutulabilir.
5. Sınıf Türkçe ders kitaplarının eleştirel düşünme açısından incelenmesi
2013
This study was conducted with the aim to determine to what extent 5th grade Turkish text books included critical thinking strategies. In the study, it was examined whether course books included 5 dimensions of cognitive strategies or not. In this study, qualitative and quantitative research designs were used together. Document review was used as qualitative data collection method and 22 texts in 5th Grade Turkish text books published by Ministry of National Education and a private publishing house taught in Province of Sakarya were reviewed. This data collection tool developed was applied to the texts in accordance with the concepts determined by three individual researchers and checking process of the concepts was performed. As a result of the research, it was concluded that the texts in 5th grade Turkish text books prepared by National Education Publishing House included the strategies for developing critical thinking skills of students more than the texts in 5th grade Turkish course books prepared by the private publishing house. In addition, it was seen that both National Education Publishing House and private publishing house did not include the critical t hinking dimensions to the required extent.
Düşünmenin Alfabesi "Bir Eleştirel Düşünme Kitabı" Değerlendiren/Reviewed by Meryem Şahin
Bu makale, iTenticate yazılımınca taranmıştır. İntihal tespit edilmemiştir/This article has been scanned by iTenticate. No plagiarism detected. Etik Beyan/Ethical Statement: Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur/It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited (Meryem Şahin).
Trakya Eğitim Dergisi
Bu çalışma, üstün yetenekli ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin gelişmesinde ve değerler eğitiminde çocuk kitaplarıyla yapılan çocuklar için felsefenin etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda basit deneysel yöntemden, nitel kısmında durum deseninden faydalanılmıştır. Çalışmaya 16 üstün yetenekli ilkokul öğrencisi dahil edilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Okul Ortamında Değerler Eğitimi Konusunda Öğrenci Görüşlerini Belirleme” anketi ve “Eleştirel Düşünme Öz Düzenleme” ölçeği kullanılmıştır. Ölçek ve anket ile elde edilen puanlar arasındaki değişim Wilcoxon İşaretli sıralar testi ile analiz edilmiş, nitel veriler betimsel analiz ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda; çocuklar için felsefenin, üstün yetenekli ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini geliştirdiği görülürken değerler eğitiminde katkı sağlayamadığı ortaya çıkmıştır. Üstün yetenekli ilkokul öğrencileri, çocuklar için felsefeyi tartışma ve far...
Özet Bilişsel beceriler yönünden donanımlı, işte ve sosyal yaşamda başarılı bireyler yetiştirmenin önemi her geçen gün artmaktadır. Temel eğitimden üniversiteye kadar öğretim sürecinin her aşamasında öğrencilerin kendi kendilerine ve grup halinde öğrenme, eleştirel düşünme ve okuma alışkanlığı becerilerinin geliştirilmesi, onların bilinçli bireyler olarak gerçek hayata hazırlanmalarını sağlar. Bunu gerçekleştirmek için öğrencilere, öğretim sürecinin her aşamasında bilişsel beceriler yönünden kendi kendine ve grup olarak araştırmayı, öğrenmeyi ve sorgulamayı; duyuşsal beceriler yönünden ise estetik algılarını geliştirmeyi, değer yargılarını doğru kullanmayı öğreten öğrenme ortamları sağlamak gerekir. Eleştirel düşünme ve okuma alışkanlığı becerilerinin geliştirilmesi için edebi eserlerden yaralanma çok eski bir öğretim yöntemidir. Okullarda sınıf, Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin yürüttüğü kütüphane, kültür ve edebiyat gibi okuma topluluklarının temel amacı budur. Fakat bu topluluklar öğrencilerin yaşam boyu ihtiyaçları olan eleştirel düşünme ve okuma becerileri edindirmek için işlevsel, verimli ve etkili bir okuma ortamı sağlayamamıştır. Son yıllarda sınıf, Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin, kütüphanelerde okuma uzmanlarının ‘edebiyat halkası’ adı altında oluşturdukları 3-5 kişilik küçük ‘okuma grupları’nın öğrencilerin kendi kendine ve grup halinde öğrenme, eleştirel düşünme ve okuma alışkanlığı becerilerini geliştirmede okullardaki geleneksel okuma topluluklarına göre daha etkili ve verimli olduğu görülmüştür. Bu çalışmada, kendi kendine okuma, işbirlikli öğrenme ve eleştirme modeli olarak ‘edebiyat halkası’nın nasıl oluşturulacağı, öyküleyici ve bilgilendirici edebi metinler üzerinde nasıl yürütüleceği tanıtlamıştır. Bunun için alan yazındaki çalışmalar ve uzmanların uygulama örnekleri incelenerek okullarda öğretmenlere ve kütüphanelerde okuma uzmanlarına bu konuda yönlendirici öneriler ve uygulama örnekleri sunulmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Edebiyat halkası, kitap eleştirisi, eleştirel düşünme ve okuma alışkanlığı, okuma becerileri.
Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Soruların Eleştirel Düşünmeye Uygunluğu
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2014
Bu araştırmada Çanakkale ilindeki sınıf öğretmenlerinin ilköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarındaki soruların eleştirel düşünmeye uygunluğu hakkındaki görüşleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle Çanakkale ilindeki 4. ve 5. sınıflarda görev yapan (122) sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri "Watson-Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Testi" yardımıyla ölçülmüş ve araştırmaya dâhil edilecek sınıf öğretmenleri (101) belirlenmiştir. Böylece araştırmanın örneklemi 101 sınıf öğretmeninden oluşmuştur. Semiz (2011) tarafından geliştirilen "Sorular İçin Eleştirel Düşünmeye Uygunluk Ölçeği" kullanılarak elde edilen veriler incelendiğinde sınıf öğretmenlerinin 4. ve 5. sınıf ders kitaplarındaki soruları eleştirel düşünmeye "yüksek düzeyde uygun" olarak değerlendirdikleri anlaşılmıştır. Öğretmen görüşlerinin cinsiyet, kıdem ve sınıf düzeyi açısından farklılığı incelendiğinde farklı sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre kadın sınıf öğretmenleri ve kıdemi düşük sınıf öğretmenleri ders kitaplarındaki soruları eleştirel düşünmeye daha uygun olarak değerlendirirken 4. ve 5. sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin birbirine yakın olduğu ve anlamlı bir fark olmadığı ortaya çıkmıştır.
Eleşti̇rel Düşünme Beceri̇si̇ Ölçeği̇ni̇n Geli̇şti̇ri̇lmesi̇ (Ortaokul Örneklemi̇)
DergiPark (Istanbul University), 2023
Bu çalışmanın temel amacı ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini tespit etmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu kapsamda literatürde yer alan ölçek geliştirme basamakları dikkate alınarak bir eleştirel düşünme becerisi ölçeği geliştirilmiştir. İlgili araştırmada geliştirilmesi hedeflenen ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik verilerini elde etmek amacıyla nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli işe koşulmuştur. Bu doğrultuda öncelikle ilgili alana ait literatür taraması yapılarak bir madde havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan madde havuzunda 296 madde yer almaktadır. Daha sonra 296 madde içinden ortaokul öğrencilerinin seviyesine uygun olacağı ön görülen 35 aday madde tespit edilmiştir. Aday maddelerin öğrenci seviyesine uygun olup olmadığının incelenmesi amacıyla uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzmanlardan alınan görüşler doğrultusunda aday ölçek son şeklini almıştır. Daha sonra aday maddelerin yapı geçerliliğini sağlamak amacıyla beş ve altıncı sınıf düzeyinde eğitim gören dört ortaokul öğrenci ile sesli düşünme tekniği uygulanmıştır. Sesli düşünme tekniği sonrası katılımcıların anlamakta güçlük çekeceği veya birden fazla şekilde anlamlandırılabilecek maddeler revize edilmiştir. Ölçeğin son hali 264 ortaokul öğrencisine tekrar uygulanmıştır. Ölçeğin iç geçerliliğini tespit etmek amacıyla elde edilen veriler online ortama aktarılmış ve açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Ölçeğin güvenilirliğini sağlamak amacıyla Cronbach Alfa değeri hesaplanmıştır. Gerekli geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları ardından ölçeğin 5 boyutlu olduğu ve alfa değerinin .732 olduğu görülmüştür. Ölçeğin son şeklinde 24 soru yer almaktadır.