Paradoks i zbawienie. Antropologia mistyczna Mistrza Eckharta i Jana od Krzyża, Trans Humana, Białystok 2009 (original) (raw)

2009, Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

Książka ta należy do rzadko spotykanej kategorii, gdyż mistyką zajmują się z reguły teologowie lub duszpasterze, rzadko filozofowie, a to jest właśnie książka filozoficzna. Mistyką można zajmować się filozoficznie. Można to czynić nie tylko dlatego, że posiada ona w sobie takie czy inne koncepcje, które są dla filozofa interesujące, albo które po prostu są filozoficzne. Można, a może wręcz powinno się zajmować mistyką filozoficznie również dlatego, że krytyczny duch filozofii jest w stanie dostrzec w myśli mistycznej rzeczy, które uchodzą uwadze czytelników spoglądających nań jedynie okiem pobożności bądź duchowego zachwytu. Owi wielcy twórcy duchowości i mistyki chrześcijańskiej, Mistrz Eckhart i Jan od Krzyża, kuszą nas, abyśmy zainteresowali się nimi filozoficznie, a więc również krytycznie, właśnie dlatego, że ogłoszeni są jako wielcy. Nasze szczególne zainteresowanie może kierować się zwłaszcza ku antropologii, która zdaje się być obszarem mniej teologicznym czy religijnym, a właśnie bardziej filozoficznym. Wyjaśnienia wymaga termin "antropologia mistyczna". Jeżeli w tej książce nie mówię o antropologii po prostu, lecz właśnie o antropologii mistycznej, to czynię tak, dlatego że mistyczne ujęcie człowieka ma pewną specyfikę. W przeciwieństwie do większości koncepcji filozoficznych czy teologicznych-koncepcja nadczłowieka z Zaratustry Nietzschego jest tutaj może znaczącym wyjątkiemmistycy Mistrz Eckhart i Jan od Krzyża ujmują człowieka nie tylko w aspekcie statycznym, ale również dynamicznym. Innymi słowy, interesuje ich mniej, kim człowiek jest; o wiele bardziej skupiają się na tym, czym człowiek może się stać. Opisują więc nie tylko takie czy inne struktury bytu ludzkiego, nie tylko-jak czynią to inni filozofowie-takie czy inne jego działania, tworzące cha