Klasi̇k Bi̇r Edebi̇ Romanda Öznelli̇k Barindiran Sözceleri̇n Toplumdi̇lbi̇li̇msel Yorumu (original) (raw)

2018, Journal of International Social Research

Bu çalışmanın konusu, başlıca edebi ve dilsel olaylar üzerinden "Öznellik olgusu"nun etraflıca incelenmesidir. Öznellik barındıran ifadelerde kullanılan dilsel göstergeler belirlenerek toplumdilbilimsel bir bakış açısıyla yorumlanmaya çalışılacaktır. Araştırmada kullanılacak bütünce/derleme, dünyaca ünlü klasik yazar Emile Zola'nın "Claude'un İtirafları" (1865) başlıklı romanıdır. İncelememizde bu eserin tümünü değerlendirme kapsamına alacağız. Metnin inceleyici bir gözle derin okumasını yaptıktan sonra, örnekçe oluşumu için 50 kadar sözce seçimi yapmayı planlıyoruz. Eseri, seçtiğimiz sözceler üzerinden, çerçevede edebi üslup olarak incelemeye çalışacağız. İncelememiz her ne kadar sosyolojik bakış açısına göre değerlendirilmiş olsa da, metindeki sözcelerin anlatım ve ifade derinliği göz önüne alındığında felsefî bir yaklaşım içine de girmek durumunda kalacağız. Dolayısıyla bu çalışma, bir roman üzerinden çokdisiplinli bir yaklaşımla Dil-Edebiyat-Sosyoloji penceresinden incelenen bir durum çalışması olarak değerlendirilebilir. Kuramsal çerçeveye gelince, Genel Dilbilimin kurucusu Saussure'den başlayarak çağdaş batı dilbilimi kuramlarından yararlanacağız. Bu kuramların odak noktası, dilin içyapısıyla ilgilenen metinsel bağlam ve dildışı çevreyi dikkate alan dilbilimin temel parametresi "Sözceleme"dir. Bu kuram sade tümceleri değil, sözce ve söylemi de inceleyen yeni bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımında, belli bir zaman/uzam ve koşulda gerçekleşen bireyin söyleminin incelenmesi önem kazanmıştır. Söylem çözümlemesinin temelini, bütünce ve bağlam temelli dilsel yapısalcılık oluşturacaktır. Biz dilin yüzey yapısından yola çıkarak derin yapısını incelerken, (yazarın okura/topluma vermek istediği) iletileri çözümlemek amacıyla, sosyolojik ve felsefi çıkarımlarda bulunacağız. Bunun yanı sıra, metindeki kapalı söylemler de derin yapı bağlamında değerlendirilmiş olacaktır. Bu kapsamda, araştırmanın temel amacı, öznellik durumu göstergelerini çokdisiplinli pragmatik bir yaklaşımla açıklamaktır. Böylece, romanda geçen iletilerin incelenmesi sürecinde yazarın toplumsal açıdan kaleme aldığı farklı yapıdaki sözcelerde yer alan somut dilsel göstergeler üzerinde kafa yoracağız.