Powstanie i tradycje państwowe Republiki Czeskiej (original) (raw)
Related papers
Początki tzw. normalizacji w czechosłowackiej Armii Ludowej we wspomnieniach świadków
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 2013
The aim of the following article is to analyse the consequences of the Prague Spring on the Czechoslovak People’s Army on the strength of biographical accounts by direct participants of the events, and to compare them with surviving documents from that period. The research project has been carried out using the oral history method and refers to accounts of soldiers laid off from the army as a result of the so-called normalisation purges that took place from the late 1960s until the mid-1970s. The article presents the chronology of the normalisation methods used in the army and the way they were applied both at official and party level. It also discusses the consequences of these actions on the ordinary lives of the witnesses and thus how reflections of those events were later portrayed for the purpose of the study.
Czy Czesi są narodem tchórzy? Josefa Škvoreckiego dyskusja z tradycją heroiczną
Bohemistyka, 2018
In Czech cultural tradition the heroic paradigm based on respecting the imperative of sacrifice lives for the homeland is often replaced by different identity patterns in which patriotism is not the matter of "great" and spectacular gestures but it is manifested itself through daily routine and the idea of the organic work. The heroes of this work are mostly writers, journalists, scientists or-sometimes-businessmen, but it is hard to find among them soldiers and insurgents fighting for ideals in heroic way. This situation, which some poets and prose writers (f. e. Viktor Dyk or Julius Zeyer) consider as a disadvantage, is comprehensively shown in famous novel of Josef Škvorecký Cowards. W czeskiej tradycji kulturowej paradygmat bohaterski, bazuj¹cy na respektowaniu absolutnego imperatywu pooewiêcenia ¿ycia za ojczyznê zastêpowany bywa przez wzorce odmienne, w których postawa patriotyczna przejawia siê nie w "wielkich" jednorazowych i spektakularnych gestach, ale w sumie codziennych, rutynowych nierzadko dzia³añ bliskich idei pracy organicznej. Bohaterami tej pracy stawali siê w pierwszym rzêdzie pisarze, dziennikarze, uczeni, niekiedy te¿ przedsiêbiorcy, trudno woeród nich za to poszukiwaae ¿o³nierzy czy bojowników walcz¹cych i umieraj¹cych w imiê idea³ów z broni¹ w rêku. Na tê swoist¹ u³omnooeae czy niedostatek czeskiego paradygmatu to¿samooeciowego uwagê zwracali pisarze, na przyk³ad Viktor Dyk czy Julius Zeyer, kompleksow¹ wypowiedŸ na ten temat stanowi te¿ s³awna powieoeae Josefa Škvoreckiego Zbabìlci. Èeho ses bál? Co je to smrt? Smrt znamená jít ke mnì. Tvá matka zemì otvírá náruè: moûno bys jí zhrd? Pojï, poznáš, jak je náruè zemì mìkká pro toho, který splnil, co èeká. Prosím tì, matka tvá: Braò si mne, synu! Jdi, tøeba k smrti tìûko jdeš. Opustíš-li mne, nezahynu. Opustíš-li mne, zahyneš!
Hodrová, Urban, Macura – ponowoczesne spojrzenia na czeskie mity narodowe
Porównania, 2015
roku literatura czeska, uwolniwszy się z więzów ideologicznego zaangażowania (zarówno w reżimowej, oficjalnej wersji, jak i w postaci dysydenckiego imperatywu demaskowania/oskarżania komunistycznych deformacji i represji) znalazła się w sytuacji, gdy dotychczasowe-obowiązujące od czasów dziewiętnastowiecznego ruchu emancypacyjnego określanego mianem Odrodzenia Narodowego-wyobrażenia na temat zadań i eksponowanej roli pisarza straciły ważność. Sytuacja ta zmusiła twórców do zrewidowania poglądów dotyczących własnej pozycji w społeczeństwie i do ponownego przyjrzenia się dotąd powszechnie respektowanym mitom i stereotypom definiującym czeską wspólnotową tożsamość. W naturalny sposób ich uwaga zwróciła się w stronę epoki kształtowania podwalin narodotwórczego projektu, a zatem w stronę czasów konstruowania odrodzeniowego imaginarium, do dziś w istotnej, choć już nie dominującej mierze dostarczającego narzędzi postrzegania i interpretacji historii i-co za tym idzie-oddziałującego na modele literackiego reprezentowania współczesności. W twórczości Vladimíra Macury, Danieli Hodrovej czy Miloša Urbana imaginarium to zostaje jednak częściowo zakwestionowane i poddane skomplikowanym procesom demitologizacji i uwieloznacznienia.
Nazwiska czeskie a Czesi w Polsce w XX w
Slavica Wratislaviensia, 2018
Czech names and Czech in Poland in the 20th centuryThe article was based on more than 600 Czech surnames from Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych used by Kazimierz Rymut. The article shows the state of research of Czech anthroponymy in Poland, which was treated by researchers quite marginally. An outline of the history of contacts and Czech settlements in Poland was also presented, which had an important impact on the extension of the Polish anthroponymic system with the Czech genetic names. The four most important areas on which the Czech settlement was developed were: Galicia Galicja, “Czech Corner” Czeski Zakątek, Settlement areas areas of settlements of the Czech brothers and Silesia Śląsk. The article compares the data of names in Poland in the twentieth century with the map of the Czech population, which mostly overlapped. Česká příjmení a Češi v Polsku ve 20. stoletíTento článek byl založen na více než 600 českých příjmeních excerpovaných ze Słowniku nazwisk wspó...
Polityka picia. Kilka przypadków z powojennego czeskiego teatru
Bohemistyka
Szkic poświęcony jest pięciu powojennym czeskim sztukom teatralnym, w których motywy uczty i alkoholu są przejawami przynależności do określonej społeczności, a w większości przypadków przeplatają się z tematem polityki: Audience V. Havla, Švejkův vnuk L. Baláka, Nože a růže aneb topless party M. Urbana, Růže pro Marketu M. Viewegha i Nahniličko I. Krausa. Analiza opiera się głównie na antropologicznych modelach uczty opisanych przez Michaela Dietlera, Briana Haydena i Claude’a Grignona, przy czym ich model „święta diakrytycznego” został zmodyfikowany na potrzeby szkicu. We wspomnianych dramatach sposób ucztowania i ulubiony rodzaj alkoholu wskazuje pozycję bohatera jako „nieznajomego” (jak np. w dramatach Audience czy Švejkův vnuk) lub „władcy”, „lidera” (jak np. w Nože a růže anebo topless party). Picie alkoholu zapewnia również specyficzny dramatyczny rytm. Dodatkowo w sztuce Viewegha i Krausa stan odurzenia metaforyzuje „nienormalny” okres aksamitnej rewolucji lub transformacji....
2016
Streszczenie: Praga (cz. Praha) to w opinii wielu miasto niezwykłe, magiczne i klimatyczne, o niesamowitym genius loci. To nie tylko legendarna czeska stolica, piękna "Złota Praga" pełna urokliwych zaułków i imponujących zabytków, które powstały w ciągu dziesięciu wieków jej "trwania i narastania". Współczesna Praga to prężny środkowoeuropejski ośrodek polityczny, administracyjny, ekonomiczno-biznesowy (przemysłowy, handlowy i usługowy) oraz naukowy i akademicki, jak również kulturalny i turystyczny o znaczeniu międzynarodowym. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie fenomenu Pragi jako "magicznego miasta" o zachowanej tysiącletniej tkance miejskiej; będzie w nim mowa o "narastanie miasta" oraz jego dynamizmie cywilizacyjnym XIX i pierwszej połowy XX w., mających niejednokrotnie swe praprzyczyny w niezwykłej historii czeskiej metropolii, a także w jego otwartości na przybyszów.
Z czeskich badań nad slangiem : (popularyzacja stanu badań)
1992
W ostatnich latach wzrasta w społeczeństwie naszych południowych sąsiadów zainteresowanie nieliterackimi warstwami jeżyka czeskiego - socjolektami, szczególnie slangami (środowiskowymi oraz zawodowymi). Przyglądając sie leksykalnej tkance czeskiego jeżyka potocznego, tzw. "hovorové češtiny”, można zauważyć, że coraz wiecej miejsca w tym jeżyku zajmuje nazwy nowe, w pierwszej chwili niezrozumiałe i dziwne, wyrazy i konstrukcje pochodzące ze slangu studenckiego1, żołnierskiego, turystów czy trampów. Każdy kolejny kontakt z nimi uświadamia nam ich specyficzny rodowód. W różnych sytuacjach, na przykład w spontanicznie żywej wypowiedzi, brakuje nam nieraz odpowiedniego słowa i tylko "pożyczka” ze slangu młodzieżowego, kierowców lub kolejarzy pozwoli dosadnie i krótko wyjaśnić, o co chodzi
Kodyfikacja ortografii czeskiego języka narodowego
1997
Do najcenniejszych skarbów, wyróżników i osiągnięć danego narodu bez wątpienia należy zaliczyć jego język. Społeczeństwa dbają o swe odziedziczone narzędzie porozumiewania się, strzegąc jego roli, znaczenia i poprawności. Celem skodyfikowanych zasad jest stworzenie warunków do podnoszenia kultury językowej uczniów i ludzi dorosłych, co przejawia się również w sprawnym używaniu języka ojczystego, umiejętności natychmiastowej reakcji językowej w różnych sytuacjach, jasność i komunikatywność wyrażania się w wypowiedziach pisemnych i ustnych. Przyjęte przez kodyfikatorów kryteria zoptymalizowania (dublety) pisowni — zwłaszcza wyrazów obcego pochodzenia były krokiem właściwym. Początkowe krytyczne opinie i wątpliwości bohemistów i czeskiej opinii publicznej szybko ustąpiły, wszyscy bowiem ze zrozumieniem zaakceptowali zmiany oraz sugestie kodyfikatorów, zwłaszcza mnogość (dubletywność) form
Charakterystyka funkcjonalna, leksykalna i stylistyczna czeskich tytułów prasowych
2001
Charakterystyka funkcjonalna, leksykalna i stylistyczna czeskich tytułów prasowych W ramach swych zainteresowań stylistyką współczesnego języka czeskiego szczególną uwagę zwróciłem na język czeskich mass mediów. Wśród wielu prze jawów wypowiedzi publicznej na łamach prasy badaniom poddałem tylko tytu ły i nagłówki1 prasowe z lat 1989-1998. Źródłem materiału językowego stały się dla mnie trzy czeskie dzienniki ukazujące się przed i po "aksamitnej rewolucji": Rudé pravo / PRÁVO1 2 (skrót RP), Miada fronta / MF DNES3 (MF) i Vecemí Praha / Vecemík Praha4 (VP). Najbardziej interesującez mojego punktu widzeniabyły tytuły i nagłówki dwóch najczęściej spotykanych w prasie (w badanych czeskich gazetach) wypo wiedzi dziennikarskichwiadomość prasowa i artykuł publicy styczny5 (np. komentarz czy reportaż). Prawidła gatunków dziennikarskich są 1 W niniejszej pracy używam wymiennie terminów "tytuł" i "nagłówek". Teoretycy dzienni karstwa (np. W. Pisarek) różnie definiują te określenia, jednak zazwyczaj są to terminy synonimiczne. Komputerowy słownik języka polskiego PWN (Warszawa 1996) definiuje je następująco: "tytuł = napis, nagłówek książki, dzieła literackiego, naukowego lub poszczególnych jego rozdziałów, nazwa czasopisma, artykułu, także nazwa sztuki teatralnej, filmu, utworu muzycznego, jakiejś imprezy itp.; nagłówek wyjaśniający treść utworu, nawiązujący do treści utworu lub jego części, umieszczany na początku odnośnego tekstu; środowiskowo (w języku księgarzy lub wydawców): samodzielne dzieło albo jego tom, pozycja wydawnicza..."; "nagłówek = napis umieszczony nad tekstem; górna, wyod rębniona, tytułowa część pierwszej kolumny czasopisma; tytuł..." 2 Od sześciu lat dziennik ten nosi inny tytuł "PRAVO Nezávislé noviny". 3 Od roku 1989 tytuł tej gazety rozbudowano do postaci: "Mlada fronta DNES", a ostatnio skrócono do "DNES". 4 Od roku 1991 nazwa tej popołudniówki uległa lekkiej modyfikacji na "Većernik Praha", nato miast od 1998 tytuł zmieniono na "Većerka® Noviny vaśi Prahy". 5 Ciekawą charakterystykę tych gatunków w polskiej prasie przeprowadził W.
Neologizmy słowotwórcze we współczesnej czeszczyźnie
1997
The article contains over 100 word formation neologisms taken from the mass media (periodicals and television advertisements), their thematic classification and the information about their origin and the way of derivation