ERMENİ-ETİYOPYA İLİŞKİLERİ TARİHİNDEN (MAŞTOTS YAZISI) / Dimitriy Alekseyeviç Olderogge (original) (raw)
2022, EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ I. ULUSLARARASIEGE SOSYAL BİLİMLERLİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİ KONGRESİ
Ermeni yazısı ile oluşturulduğu dönemden başlayarak tarihçilik açısından önemli eserler yazılmıştır. V. yy’dan itibaren değiştirilmeden günümüze kadar ulaşmış olan Ermeni yazısının kökeni birçok araştırmacı tarafından tartışılmış ve farklı fikirler iddia edilmiştir. Söz konusu yazının oluşumu ile ilgili ilk bilgiyi Erken dönem Ermeni kaynağı olan Koryun’un “Maştots’un Hayatı” eserinde bulabiliyoruz. Günümüz araştırmacıları ise Koryun’un vermiş olduğu bilgilerle yetinmeyerek, karşılaştırma ve inceleme ile farklı fikirler ortaya koymaktadırlar. Bu araştırmacılardan biri de çalışmasını çevirdiğimiz D. A. Olderogge’dir. Araştırmada ilk olarak Ermeni yazısının oluşumu ile ilgili Koryun’un eserinde geçen bilgiler sunulmakta, ardından V. yy. Ermenistan’ın ve civar ülkelerin medeni durumu kısa bir şekilde gösterilmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda Ermeni yazısının Arami, Sami, Pehlevi yazılarından esinlenilerek oluşturulması ihtimali de değerlendirilmiştir. Müellife göre Maştots, yazısını oluştururken kuşkusuz kendi zamanında var olan halkların yazılarını da dikkate almak zorunda kaldı. Şüphesiz özellikle de Moisey Horenatsi’nin de işaret ettiği gibi Armeniya’nın bazı bölgelerinde Maştots’tan çok önce Yunan veya Pers (Sasani) yazıları kullanıldığı için bu ihtimal doğrudur. Olderogge, Etiyopya ve Armeniya arasındaki bağları Hristiyanlık üzerinden ilişkilendirmektedir. Bunun yanı sıra Ermeni kilisesi ile Etiyopya kilisesi arasındaki mezhepsel yakınlık da iki toplum arasında medeni ilişkilerin oluşmasını şartlandıran sebepler arasında değerlendirilmektedir. Müellif, her iki ülke arasında var olması ihtimal dahilinde olan medeni ilişkilerin olasılığını vurguladıktan sonra yazılar arasındaki benzerliği, doğrudan yazıların kendisini inceleyerek göstermeye çalışmaktadır. Bu hususta benzerliği daha yüksek olan harfler karşılaştırılmış, harflerin ses değerleri oluşumu verilmiştir. Bunun yanı sıra Ermeni yazısının ne tür bir metotla Etiyopya yazısından esinlenilerek oluşturulduğu da gösterilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ermeni yazısı, Mesrop Maştots, Etiyopya yazısı.
Loading Preview
Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.