Mitolojik Unsurların 18. Yüzyıl Öncesi Türk Resim Sanatı İçerisindeki Yeri (original) (raw)

Türk Mitolojisine Ait Unsurların Çağdaş Türk Sanatına Kaynaklık Etme Sorunu

2013

Mitoloji, tarihin ilk calarindan itibaren insanlarin yaanmiliklari hakkinda bilgi veren veayni zamanda onlarin yazgilarinin nasil bir seyir izledii hususunda yorum yapmayafirsat sunan bir derinlie sahiptir. Orta Asya’dan Anadolu’ya oldukca geni bircorafyada varlik gosteren ve hakimiyet kuran Turkler de, gerek yaami olduklaricorafi farkliliklarin ortaya koymu olduu faktorlere binayen gerekse bucorafyalardaki farkli kulturlerin de etkisiyle cok zengin bir mitolojik gecmie sahiptir.Yapilan bu calimada Turk mitolojisine ait zengin unsurlarin sanatsal imge olarak cadaTurk resim sanati icerisindeki yeri, Bati resim sanatinda mitolojik unsurlarinkullanilmasiyla balantili olarak irdelenmi ve Turk mitolojisinde yer alan bazi unsurlarlailgili deerlendirmelerde bulunulmutur

Türk Heykelinde Mitolojik Yaklaşımlar

MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi

Türk heykel sanatında özellikle de geç dönem düşünüldüğünde; Türk heykeli ile mitoloji teriminin yan yana geldiği örnekler oldukça nadirdir. Erken dönem olarak da nitelendirilen Cumhuriyet dönemi öncesi heykel sanatımızda, ilk heykeltıraşlarımızın mitolojik tema ile bütünleşen eser örnekleri ne kadar az ise, bu durum, sonrasında da devam etmiştir. Cumhuriyetle daha da gelişmeye başlayan heykel sanatı, çeşitli konularda örnekler verirken, bunlar içerisinde ağırlıklı olarak anıtheykel anlayışı oldukça önem arz eder. Cumhuriyetten sonraki çalışmalarda nü temasına daha sık rastlanıyor olması, sanatçılarımızın Avrupa'ya giderek buradaki üsluplardan etkilendiklerini düşündürmektedir. 1950'li yıllarda ve sonrasında çalışan heykel sanatçılarımız incelendiğinde, mitolojik temalı örneklere rastlamakta güçlük çekilse de, Türk sanatçılarının mitolojik temalı örnekleri arasında; Kibele'den Şahmeran'a, Zümrüdüanka'dan diğer bazı hayvan motiflerine veya simgesel ve düşsel unsurlara rastlanılmaktadır. Bu doğrultuda çalışan heykel sanatçılarımızın başında ise Ali Teoman Germaner gelmekte olup, onu takiben Bihrat Mavitan ve Mehmet Aksoy isimlerinden bahsedilebilir.

Kültür Varlığı ve Kültür Mirasına Ait Unsurların Çağdaş Türk Resim Sanatına Yansımaları

2014

OZET Insan, yasamis oldugu cevrede yaratmis oldugu kulturu ile bir varlik gosterirken, diger toplumlardan ayricalikli ve ozge bir yapiya sahip olur. Kultur ureten bir canli olarak insan, digerler canlilar gibi hic bir iz ve kalici bir deger birakmadan gitmez; kendine ait bir cok da yasanmisliklari birakarak gider. Onun ortaya koymus oldugu somut ya da soyut degerler, yillar sonra da onun anilmasina neden olurken, bir taraftan da yasananacak olan degismelere/gelismelere kaynaklik etmektedir. Iste insanoglunun birakmis oldugu bu degerler, kultur varligi ve kultur mirasi olarak tanimlanir. Bu calismada, insanoglunun birakmis oldugu bu degerlerin tanimlamalari yapilarak, Cagdas Turk Resim Sanati icerisindeki yansimalarina deginilmistir. Anahtar kelimeler: Kultur Varligi, Kultur Mirasi, Cagdas Turk Resim Sanati ABSTRACT While the people shows his presence with the culture he created in the environment in which he lived, he has a privileged and unique structure from other societies. The p...

İslam Mitolojisi ve Estetiği Bağlamında Türk Manzara Resminde Deniz / Su Metaforu

Anadolu Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi, 2020

Türk Resmi manzarayla başlar. Manzaralar, ressamların yaşamlarını sürdürdükleri yer olan İstanbul'un görünümleridir. Doğal olarak bu manzaralar, deniz görünümlerini de içermektedir. Araştırmanın amacı, bu görünümlerdeki deniz öğesinin bir metafor olarak, hangi anlam kaymalarını içerdiği üzerine odaklanmaktadır. Türk Manzara Resmi Batı resmi kaynaklı bir birikimden nasıl etkilendiği, örneğin Romantizm gibi coşumcu bir manzara anlayışıyla deniz/ suya karşı nasıl bir tavır oluşturduğu önem kazanmaktadır. Manzara resimlerinde deniz ya da su görünümleri insan ve ressam üzerinde tinsel boyutta yarattığı duygular nedeniyle etkileyici olmaktadır. Bu etkileyiciliğin oluşumu, kültürel birikimin ve deneyimin bileşkesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu araştırma Türk Manzara Resminde deniz ya da su metaforlarına yönelik olarak kurgulanmıştır. Bu nedenle de İslam estetiği ve İslam mitolojisi, Batı mitolojisi ve resmiyle beraber ağırlıklı olarak araştırma içerisinde incelenmiştir. Çünkü Türk Manzara Resminin bu anlamda ki nedenselliğine ilişkin veriler, kültür kurumlarının biçimlendirdiği ve belirli bir süre etkin olan geleneksel inanç bağlarından kaynaklı olarak ortaya çıkmaktadır.

17- 18. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatında Türk İmgesi Olarak Kahve

Türkiyat araştırmaları dergisi, 2024

Çalışmamızın konusunu 17-18. yüzyılda, Avrupa'daki Türk hayranlığının bir parçası olarak Avrupalıların hayatında kendine yer edinen kahve kavramının Avrupa resim sanatına yansıması oluşturmaktadır. Türk ve Avrupa toplumları politik, ekonomik, sosyal ilişkilerinden dolayı birbirlerinden etkilenmişler, bu da kaçınılmaz olarak sanatlarına yansımıştır. Bu yansıyış, sanatın her alanında kendini gösterdiği gibi görsellikten beslenen resim sanatında da geniş olarak hissedilmiştir. Genel olarak, 18. yüzyıldan sonra Türk sanatında Avrupa etkileri görülmeye başlanmasına rağmen 17. ve 18. yüzyıllarda bu etki, Türk kültürünün Avrupa sanatına etkisi olarak görülmüştür. Çalışmamızda ele aldığımız kahve kavramının kökeninin Türk toprakları olmamasına rağmen Avrupa'ya Türkler aracılığıyla girmesi, kahvenin Avrupalılarca bir Türk imgesi olarak görülmesini sağlamıştır. Bu nedenle, 17-18. yüzyıl Avrupa resimlerinde de kahve kavramı hep 'Türk' ile ilişkilendirilerek seyirciye sunulmuştur. Resim sanatının kurgusal ifadelere sahip olduğu gibi gündelik yaşamdaki bazı kesitlerden de ilham aldığı açıktır. Dolayısıyla, Avrupalıların hayatlarına yeni katılan bu kavramı tek başına hayatlarına ve resimlerine aktarmaları imkânsız olup kahve denilince akla gelen her türlü kavramı da kahve ile birlikte kabul ettikleri söylenebilir. Bu da bu dönemde ortaya çıkan Türköri akımının Avrupa'da geniş alanlara yayılmasını sağlamıştır. Çalışmada ele alınan örnekler, 17-18. yüzyıl kapsamında Türköri başlığı altında ele alınabilecek örneklerdir. O dönemde pek çok örnekte resimlerin herhangi bir yerine yerleştirilmiş kahve imgesi bulunmasına rağmen çalışmadaki örnekler doğrudan Türk'e gönderme yapan, eserlerin adında Türk ismi geçen ya da eserlerde Türk kıyafeti giyen figürlerin bulunduğu veya figürlerin Türk'ü anımsatan mekânlarda tasvir edildiği örneklerden seçilmişlerdir.

Türk mimari süsleme sanatlarında mitolojik kaynaklı hayvan figürleri (Orta Asya’dan Selçuklu’ya)

2005

Çift başlı kartal, ejder, simurg, siren başta olmak üzere mitolojik kaynaklı hayvan figürlerinin Türk mimari süsleme sanatlarında uygulama alanlarını inceleyebilmek için öncelikli olarak hayvan üslubunun çıkış noktasını, özelliklerini bilmemiz gerekir. Göçebe bir toplumun yaşam tarzını yansıtan bu üslup İslamiyet öncesi ve sonrasında Orta Asya’dan Anadolu Selçuklu Döneminin sonuna kadar geniş bir uygulama alanı bulmuş, Anadolu Beylikleri Döneminde azalarak Osmanlı Döneminde yok olmuştur. Bozkır dini olarak adlandırılan ve Hayvan Üslubuyla yakından ilişkilendirilen Şamanizmde insanların hayvanlar ile yakın ilişki içinde olduğuna inanılır. Yine mitolojik kaynaklı hayvan figürleri içerisinde yer alan ejder; bozkır kültüründen çıktığı kabul edilen On İki Hayvanlı Türk Takvimi Hayvanlarından biri olup, Türk Sanatında en sık kullanılan motiflerden biridir. Ejder koruyuculuk, ahenk, hareket, gökyüzü, evren, bereket, bolluk verici, hükümdarlıkla ilgili olarak, kudret, güç, iktidar gibi çeşi...

Türk Mitolojisinde Kozmogoni, Edebiyat ve Sanat

2021

Türkler çok eski dönemlerden itibaren Orta Asya’da kendilerine ait bir kültür sistemi ortaya çıkarmış ve bunu da çeşitli unsurlar ile diğer nesillere aktarmıştır. Bu kültür ögeleri ise farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır. Kimi zaman arkeolojik kazılarla kimi zaman sözlü edebiyatla kimi zaman da inanç sistemleriyle. Türklerde önemli bir yere sahip olan defin geleneği, kişinin eşyaları ile gömülmesini sağladığından, dönemin kültürel varlığı hakkında bizleri bilgi sahibi yapan en önemli unsurların başında gelmektedir. Yine mitolojik birçok figür eski dönem Türk inanç, yaşayış ve kültürel hayatı hakkında bizlere birçok bilgi sağlamaktadır. O dönemki inanışların nasıl ve neden ortaya çıktığı ve gündelik hayatta ne anlama geldiği bu figürler sayesinde açıklanmaktadır. Yapılan bu çalışma ile eski Türk kültürünün maddi ve mitolojik unsurlar üzerinden ne tür bilgiler elde edilebileceği ve bu unsurların nasıl ortaya çıktığı anlatılmaya çalışılacaktır.

18. ve 19. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatında Akdeniz

Mediterranean Journal of Humanities, 2014

yer alan, her birinin kültüründen etkilenen, zengin geçmişi ve doğası ile dikkat çeken bir bölgedir. Çeşitli üsluplarda eser veren Avrupalı ressamların, yüzyıllar boyunca Akdeniz'i tuvallerine taşıdıkları görülmektedir. Rönesans döneminden başlayarak Avrupa sanatı incelendiğinde, Akdeniz'in insanları, manzaraları ve doğal ürünlerinin betimlendiği görülebilir. Bu çalışmada, 18. ve 19. yüzyıl Avrupa resim sanatının Akdeniz yorumları değerlendirilecektir. Rokoko, Yeni Klasikçilik, Romantizm, Akademik Resim ve İzlenimcilik akımlarında, Akdeniz'i anlatan çeşitli resim örnekleri araştırılmıştır. Hellen ve Roma mitolojilerindeki öykülerde, Akdeniz'in kıyıları, adaları, dağları ve ırmaklarından söz edilmektedir. Mitolojik öyküleri tuvallerine aktaran sanatçılar, mekân olarak Akdeniz'i değerlendirmişlerdir. Akdeniz'in arkeolojik zenginliği, klasik Hellen ve Roma uygarlıklarıyla kurduğu köprü sanatçıların dikkatini çekmiştir. Akdeniz'in batılı olduğu kadar doğulu olan yüzü de resimlere konu olmuş; Oryantalist eserler, Akdeniz'in güneyindeki ve doğusundaki kültürleri yansıtmıştır. Gerek Akdeniz'de doğup büyümüş, gerekse de Kuzey Avrupa ülkelerinden gelmiş sanatçılar, Akdeniz'in güneşini, ışığını ve sunduğu güzellikleri hayranlıkla görselliğe kavuşturmuşlardır.