Tehzîbü'l-Ahlâk" Eserlerinin Ahlâk Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi (original) (raw)

Marife.2017_2. “Tehzîbü’l-Ahlâk” Eserlerinin Ahlâk Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi / The Evaluation of “Tehzîbü'l-Ahlâk”’ Works in terms of Moral Education - Sibel Kandemir

Tarih boyunca ahlâk, her toplumda ve her dinde önem verilen bir konu olmuştur. Bu nedenle tüm eğitim sistemleri bireylerin ahlaki bakımdan geliştirilmesini temel bir ilke olarak benimsemektedir. Ülkemizde de Milli Eğitimin temel amaçları arasında ahlaklı nesillerin yetiştirilmesi yer almaktadır. Ancak bu hedefe ulaşabilmek ancak ahlak ile ilgili güçlü bir kuramsal altyapıya sahip olmakla mümkündür. Bu makalede ülkemizdeki ahlâk eğitimi ile ilgili araştırmalara bir katkı sunmak amacıyla Yahya İbn Adî (ö. 970) ve İbn Miskeveyh'in (ö. 1030) "Tehzîbu'l Ahlâk" adlı eserleri ahlak eğitimi açısından değerlendirilmiştir. Fârâbî ekolüne mensup ve ona çok yakın tarihlerde yaşamış bu iki filozofun eserlerinden hareketle insana ve ahlâka bakışları, eğitime verdikleri önem, ahlâk eğitiminde benimsedikleri yöntemler tespit edilmiş ve edinilen bilgiler günümüz ahlâk eğitiminin problemleri açısından yorumlanmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Yahya İbn Adî, İbn Miskeveyh, ahlak eğitimi, insan, ahlak. Adî (d. 970) and Ibn Miskeveyh (d. 1030) titled "Tehzîbu'l Ahlâk" were evaluated in terms of moral education in this research. Based on the works of these two philosophers, who belonged to the Farabi school, have been determined their views of human beings and moral, importance of education and methods of moral education, then the information obtained has been tried to be interpreted in terms of the problems of today's moral education.

Ahterî’Ni̇n Eserleri̇ni̇n Tefsi̇r Ve Kur’Ân İli̇mleri̇ Açisindan Değerlendi̇ri̇lmesi̇

İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi

, 1496'da Afyonkarahisar'da doğmuştur. Kütahya'da tahsil görmüş ve tedris hayatını ömrünün sonuna kadar buradaki Haliliye Medresesi'nde devam ettirmiştir. Ahterî, Osmanlının ihtişamlı döneminde yaşamış ve zengin kaynaktan istifadeyle Arap dili ve edebiyatı, fıkıh, peygamberler tarihi, hadis ve ahlak alanında eserler vermiştir. Bilhassa Lügati, Osmanlı medreselerinde çok tercih edilmiş ve geniş İslam coğrafyasında tanınmıştır. Çalışmamızda Ahterî'nin bütün eserleri kısaca tanıtılacak ve Ahterî-i Kebîr, Câmiu'l-Mesâil, Tarihu Ahterî, Tercemetü'l-Ehâdîsi'l-Erbeîn ve Şerhu alâ Risâleti'l-Kefevi fi'l-Âdâb isimli mevcut beş eserinin; tefsir ve Kur'ân ilimleri merkezinde değerlendirilmesiyle sınırlandırılacaktır. Çalışmada, makale hacmini aşmamak için kavramların tarifi yapılmamıştır. Âyetlerin ait olduğu sureleri ve numaraları tarafımızdan verilmiş, aynı şekilde eserin metninde olmayan kısımlar tarafımızdan […] içerisinde gösterilmiştir. Müellifin üslubunu göstermek amacıyla Arapça kullanımın haricindeki yerlerde Türkçe tercümesi, günümüz Türkçesiyle sadeleştirerek verilmiştir. Çalışma Ahterî'nin, on altıncı asırdan itibaren ilim taliplerine, müderrislere ve münevverlere, kültürün temeli sayılabilecek dini kavramları, medrese eğitimi üzerinden halka kazandırmaktaki üstlendiği rolü bir nebze göstermeyi hedeflemiştir.

Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs Kitabının Değerlendirilmesi

Tarih Okulu Dergisi

Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs Kitabının Değerlendirilmesi Özet Bu çalışmada, 1325 (1909/1910) yılında yayımlanan Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs kitabı bugünkü alfabeye çevrilerek çeşitli açılardan incelenmiştir. Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs, Talîm-i Kırâat’in ikinci cildini oluşturmaktadır. Eser, Kitapçı Arakel Efendi tarafından yazılmış, Muallim Naci tarafından tashih edilmiştir. Çalışmada, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi kullanılmıştır. Eserde 25’i bilgilendirici, 12’si öyküleyici, 6’sı şiir olmak üzere 43 metnin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu ciltte “Terbiyye-i Medeniyye Dersi, Fennî Ders, Ahlâkî Ders, Fennî ve Ahlâkî Ders” başlıkları altında 36 metne yer verildiği, metin aralarına eklenen 7 serbest metinle bu sayının 43’e ulaştığı tespit edilmiştir. Metinlerin ortalama 476 kelime uzunluğa sahip olduğu, her metnin ortalama 7 bilinmeyen kelime ve 9 metin altı sorusundan oluştuğu belirlenmiştir. Kitapta en fazla nasihat (f=16) ve bilimsel (f=15) konulu metinlere yer verilmiştir. Birinci ciltten farklı olarak, derslerin, kıraatler şeklinde değil, kategorilere göre düzenlendiği; bu ciltte siyâsî konulara da değinildiği, çeşitli vav işaretlerinin kullanıldığı ve bazı metinlere vecizelerle giriş yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, ikinci cildin; sayfa sayısı, metin sayısı, ortalama kelime sayısı, ortalama bilinmeyen kelime sayısı ve ortalama metin altı soru sayısı açılarından birinci ciltten daha üstün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Talîm-i Kırâat, Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs, Kıraat Kitapları, Okuma Öğretimi, Türkçe Öğretimi. Evaluation of the Book of Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs Abstract In this study, the book of Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs, published in 1325 (1909/1910), was studied from various aspects, after being transcribed into the current alphabet. Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs was the second volume of Talîm-i Kırâat. The book was written by Kitapçı Arakel Efendi and revised by Muallim Naci. The study was carried out by document analysis of the qualitative research techniques. In the study, it was found that the second book had 43 texts, including 25 informative, 12 narrative and 6 poetry. In this volume, there were 36 texts under the headings of "Terbiyye-i Medeniyye Dersi, Fennî Ders, Ahlâkî Ders, Fennî ve Ahlâkî Ders". After 7 free texts were added, total number of the texts became 43. It was determined that the texts had an average of 476 words in length, included an average of 7 unknown words and 9 under-text questions. In the book there were mostly advisory (f=16) and scientific (f=15) texts. It was found out that, unlike the first volume, lessons in the second volume were arranged as categories instead of reading texts; political issues were mentioned, too; some texts started with aphorisms and various “vav” markers were used in those texts. On the other hand, in this study, it was concluded that the second volume was superior to the first volume, in terms of number of pages, number of texts, average number of words, average number of unknown words and average number of under-text questions. Keywords: Talîm-i Kırâat, Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs, Reading Books, Reading Instruction, Turkish Language Teaching.

Tehzîb-İ Ahlâk Ve Islâh-I Nefs Ki̇tabinin Değerlendi̇ri̇lmesi̇

Journal Of History School, 2015

Bu çalışmada, 1325 (1909/1910) yılında yayımlanan Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs kitabı bugünkü alfabeye çevrilerek çeşitli açılardan incelenmiştir. Tehzîb-i Ahlâk ve Islâh-ı Nefs, Talîm-i Kırâat'in ikinci cildini oluşturmaktadır. Eser, Kitapçı Arakel Efendi tarafından yazılmış, Muallim Naci tarafından tashih edilmiştir. Çalışmada, nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi kullanılmıştır. Eserde 25'i bilgilendirici, 12'si öyküleyici, 6'sı şiir olmak üzere 43 metnin kullanıldığı belirlenmiştir. Bu ciltte "Terbiyye-i Medeniyye Dersi, Fennî Ders, Ahlâkî Ders, Fennî ve Ahlâkî Ders" başlıkları altında 36 metne yer verildiği, metin aralarına eklenen 7 serbest metinle bu sayının 43'e ulaştığı tespit edilmiştir. Metinlerin ortalama 476 kelime uzunluğa sahip olduğu, her metnin ortalama 7 bilinmeyen kelime ve 9 metin altı sorusundan oluştuğu belirlenmiştir. Kitapta en fazla nasihat (f=16) ve bilimsel (f=15) konulu metinlere yer verilmiştir. Birinci ciltten farklı olarak, derslerin, kıraatler şeklinde değil, kategorilere göre düzenlendiği; bu ciltte siyâsî konulara da değinildiği, çeşitli vav işaretlerinin kullanıldığı ve bazı metinlere vecizelerle giriş yapıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, ikinci cildin; sayfa sayısı, metin sayısı, ortalama kelime sayısı, ortalama bilinmeyen kelime sayısı ve ortalama metin altı soru sayısı açılarından birinci ciltten daha üstün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Menâkıb-ı Evliyâ Adlı Eserin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2019

Bu çalışmada, Manisa Yazma Eserler Kütüphanesi'nde 45 Hk 1229/2 numarada kayıtlı olan Menâkıb-ı Evliyâ ile Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 1372 numarada kayıtlı Tezkire-i Halvetiyye adlı nüshalar ele alınmıştır. Eser Halvetî tarikâtı içerisinde şeyh pozisyonuna yükselmiş olan Sünbül Sinan'a ait menkıbeleri içermektedir. Tarihî bir belge niteliği de olan bir eserden yola çıkarak toplumun değer yargıları, değişen ve değişmeyen yapıları, toplumun kültür hazinesi incelenmiştir. Çalışmada, eser içeriğine uygun olarak belirlenen değerler araştırmacılar tarafından yeniden sınıflandırılarak yorumlanmıştır. Değerler eğitimi açısından üç başlık altında sınıflama yapılmış, eser içeriğine uygun olarak belirlenen değerler, araştırmacılar tarafından yeniden yorumlanmıştır.

Çağımızın Ahlak Eğitimi Anlayışıyla Ahmed Şem’î’nin Hülâsatü’l Ahlâk Adlı Eserin Değerlendirilmesi

Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi, 2019

Ahmed Şem'î'nin 1907 yılında kaleme aldığı "Hülâsatü'l-Ahlâk" isimli çalışması, II. Abdülhamid Dönemi eğitim anlayışının aydınlatılmasını sağlayacak önemli eserlerden biridir. II. Abdülhamid Dönemi'nde eğitim sisteminin her aşamasında önemli adımların atıldığı bilinmektedir. Yeni açılan okullar, ders kitaplarının ve yeni yöntemlerin eğitimde kullanılmaya çalışılması, bu adımlardan sadece birkaçını oluşturmaktadır. Bu araştırmanın amacı, II. Abdülhamid Dönemi ortaokullarında (rüştiyelerinde) ahlak eğitimi için okutulan, "Hülâsatü'l-Ahlâk" adlı eserde yer alan değerlerin incelenmesidir. Söz konusu eser, dönemin ahlak eğitimi anlayışına ilişkin ipuçları vermesi dolayısıyla da ayrı bir değere sahiptir. Ahmed Şem'î, o dönem ahlak kitaplarının çoğunun lise (idâdî) ve yüksekokul (âlî) derecede okuyan öğrenciler için hazırlanmış olmasından dolayı eserini ortaokul derecesindeki öğrenciler için yazdığını özellikle belirtmektedir. Bu anlamda, "Hülâsatü'l-Ahlâk" adlı çalışma, II. Abdülhamid Dönemi ortaokullarındaki eğitim anlayışına ilişkin bilgi vermesi ve çocuklara ahlak eğitiminin nasıl verildiğinin aydınlatılması bağlamında da önem kazanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yaklaşımı kullanılmıştır. "İyi Değerler" ve "Kötü Değerler" kategorileri ve alt temalarından hareketle incelenen eserde sıklık ve yüzde değerlerinin hesaplanması sonucunda iyi değerlere daha fazla yer verildiği bulgusuna ulaşılmıştır.