İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümü Folklorunda Ruminantların Paraziter Hastalıkları ve Tedavi Yöntemleri / Ruminant Parasitic Diseases and Treatment Methods at Folklore of Konya Area in Central Anatolia Region (original) (raw)

2015, Kafkas Univ Vet Fak Derg

Çalışmada, ruminantların paraziter hastalıklarına ve alternatif tedavi uygulamalarına yönelik folklorik verilerin İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümündeki (Aksaray, Karaman ve Konya) çeşitliliğinin belirlenmesi ve yeni tedavi modelleri açısından komparatif bir tartışma ortamı oluşturmasına fırsat sunulması, halk arasında paraziter hastalıklar için tedavi amacıyla kullanılan bitkisel, hayvansal ve madensel kökenli ilaç hammaddelerinin etkinliğinin ve yan etkilerinin güncel tıp bilgileri doğrultusunda araştırılması ve tedavi arayışlarına yardımcı olunması amaçlandı. Çalışmanın materyalini, İç Anadolu’nun Konya Bölümü içerisinde yaşayan halk hekimliği uygulayıcıları, hayvan sahipleri ve hayvancılıkla uğraşan 177 kaynak kişiden “bilgi derleme formu” yoluyla elde edilen yazılı verilerle birlikte sözlü ve görsel veriler oluşturdu. Çalışmada, alternatif tedavi uygulamaları arasında; hidroterapi (su ile tedavi), fitoterapi (bitki ile tedavi), jeoterapi (kil ve çamur ile tedavi) gibi yöntemlerin kullanıldığı belirlendi. Bununla birlikte paraziter hastalıkların tedavisinde bitkisel, hayvansal ve madensel yağlar, katran, bit otu, termiğe tohumu, tütün, kül, karamuk bitkisi kökü, yumurta, kükürt, tuz, göktaşı ve kil gibi bitkisel, hayvansal ve madensel ilaç hammaddeleri ve terkiplerinin kullanıldığı tespit edildi. Sonuç olarak, İç Anadolu Bölgesi Konya Bölümünde yapılanan folklor çalışmasında ruminantlarda bit, pire, kene, nokra, uyuz, coenurus cerebralis, fasciolozis, mide-bağırsak parazitleri ve babesiozis gibi paraziter hastalıklara rastlandığı ve tedavi yöntemleri arasında hidroterapi, fitoterapi, jeoterapi gibi yöntemlerin yer aldığı; ayrıca parazit tedavisinde kullanılan katran, bit otu, termiğe tohumu, tütün, karamuk bitkisi kökü, kükürt, tuz, göktaşı ve kil gibi ilaç hammaddelerinden modern tıpta da yararlanıldığı; ancak genel olarak uygulamaların dinî-sihrî, ampirik ve rasyonel nitelikler taşıdığı söylenebilir. The aim of this study was to reveal the diversity of folkloric data in Konya Area (Aksaray, Karaman, Konya) of Central Anatolia Region regarding alternative treatment application to parasitic diseases of ruminant and, to provide an oppurtunity to comparative discussion media for the new treatment model, to reveal the effectiviness and side effect of herbal, animal and mineral based drug raw materials by actual medicine information and, to help treatment quest in today. The study material consisted of visual, oral and written data by “information collection form” from the 177 source person dealing with animal husbandary, animal owners and folk medicine practitioners lived in Konya Area. Alternative treatment methods in this study varied as hydrotheraphy, phytotherapy, jeotherapy and it has been determined herbal, animal and mineral oil, tar, delphinium, lupine, tobacco, oak ash, corncockle, egg, salt, sulfur, copper sulphate and clay based on raw materials of herbal, animal and mineral drugs. In conclusion, in terms of parasitic diseases of ruminant Konya Area of Central Anatolia Region it has been identified such as lice, flea, tick, warble, scabies, coenurus cerebralis, fasciolozis, gastro-intestinal parasites, babesiozis and among the treatment methods as hydrotheraphy, phytotherapy, jeotherapy. Furthermore, used to treat parasites such as tar, delphinium, lupine, tobacco, barberry plant root, sulfur, salt, copper sulphate and clay are also used in modern medicine. It is concluded that practices have generally religious-magic, empirical and rational roots.