2018-2022 DÖNEMİNDE ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU VE ÖDEMELER DENGESİ GELİŞMELERİ (original) (raw)

2018-2022 DÖNEMİNDE İMALAT SANAYİ SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER

Dünya genelinde imalat sanayi sektörünün durumuna kısa bir göz atmakta yarar görülmektedir. Ekonomideki gelişim düzeyine bağlı olarak, GSYH'nın bileşiminde de önemli değişimler olmaktadır. Ekonomik gelişimin başlangıcında, tarım sektörü GSYH içinde ağırlıklı bir yapıya sahipken, zaman içinde sanayi sektörünün ağırlığı artmaktadır. Ekonomik gelişmenin son aşamalarında ise, hizmetler sektörü belirgin bir ağırlığa kavuşurken imalat sanayi sektörünün payında gerileme gözlenmektedir. Dünya genelinde, imalat sanayi katma değerinin GSYH'ya oranı 2000 yılında yüzde 17,7 iken, 2015 yılında bu pay yüzde 16,2'ye gerilemiştir. Bu dönemde, imalat sanayinin ekonomi içindeki yeri gelişmiş ve gelişmekte olan bölgeler genelinde birbirlerinden farklı bir eğilim göstermiştir. Kuzey Amerika'da imalat sanayi katma değerinin GSYH içindeki payı 2000 yılında yüzde 15,4'ten, 2015 yılında yüzde 11,8'e gerilerken, Uzakdoğu Asya ülkelerinde bu paylar, sırasıyla, yüzde 24'ten yüzde 26,2'ye yükselmiştir. Türkiye'de imalat sanayinin GSYH içindeki payı ise bu dönemde yüzde 18,7'den yüzde 16,7'ye gerilemiştir. Uzakdoğu Asya ülkelerinde imalat sanayi, diğer ülke gruplarından farklı bir yapı göstermektedir. Bu ülkelerin ihracata dayalı imalat sanayi üretimine öncelik vermeleri, ekonomik yapılarının diğer ülkelerden önemli ölçüde farklılaşmasına neden olmuştur.

2022 YILI GSYH BÜYÜMESİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

2022 yılı son çeyreğinde GSYH yüzde 3,5 oranında büyürken, yerleşik hane halkı tüketimi yüzde 16,1, gayrisafi sabit sermaye yatırımları ise yüzde 2,6 oranında artmıştır. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9, toplam yurtiçi talep yüzde 6,9 artış göstermiştir. 2022 yılı genelinde toplam yurtiçi talep artışı, geçen yıla göre yavaşlamış ve yüzde 5,2 oranında artmıştır. Benzer yavaşlama gayrisafi sabit sermaye yatırımlarında da gözlenmiş, büyüme hızı yüzde 7,4'ten yüzde 2,8'e gerilemiştir. Makine-teçhizat yatırımları yüzde 11,8, diğer aktifler yüzde 13,9 oranında artarken, inşaat yatırımları yüzde 9,6 oranında düşüş göstermiştir. 2022 yılında yerleşik hane halkı tüketiminde yüzde 19,7, yerleşik ve yerleşik olmayan hane halkı tüketiminde yüzde 22, devletin nihai tüketim harcamalarında ise yüzde 5,2 oranında artış olmuştur. Tüketim harcamaları içinde

TÜRKİYE’DEKİ YEREL VERGİLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME: 2006-2021 DÖNEMİ

SOSYAL BEŞERİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ULUSLARARASI ARAŞTIRMALAR XIII, 2023

Copyright © Bu kitabın Türkiye'deki her türlü yayın hakkı Eğitim Yayınevi'ne aittir. Bütün hakları saklıdır. Kitabın tamamı veya bir kısmı 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kitabı yayımlayan firmanın ve yazarlarının önceden izni olmadan elektronik/mekanik yolla, fotokopi yoluyla ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılamaz, yayımlanamaz.

2008-2022 DÖNEMİNDE SOSYAL KORUMA HARCAMALARI VE EMEKLİ MAAŞLARI

2008-2020 döneminde emekli aylık ödemelerinin GSYH'ya oranı %5,87 iken, bu oran 2022'de %3,77'ye gerilemiştir. 2023'de bu oranın, EYT ve emekli aylıklarındaki artışla %4,84'e yükselmesi beklenmektedir. 2008-2022 döneminde %54,4 olan, 2022'de %30,8'e düşen, kişi başı emekli aylığının kişi başı GSYH'ya oranının ise %33,5 olması beklenmektedir. Emekli/yaşlılık aylığı alan kişilerin toplam nüfus içindeki payı 2022 yılında 512,2 iken, bu oranın 2023 yılında, EYT düzenlemesi nedeniyle, %14,4'e yükselmesi beklenmektedir.

2019-2020 DÖNEMİNDE İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

Türkiye'de 2019 yılı Ocak-Temmuz döneminde yüzde 13,7'ye yükselen işsizlik oranının yılın genelinde yüzde 12,9'a düşeceği tahmin edilmektedir. 2020 yılında ise bu oranın yüzde 11,8'e gerilemesi öngörülmektedir. İşsizlik oranındaki düşüş istihdam artışı yanı sıra, işgücüne katılım oranındaki gerilemeden de kaynaklanmaktadır.

2018 YILI ÜÇÜNCÜ ÇEYREK GSYH BÜYÜMESİNİN ANALİZİ

TÜİK, 2018 yılı ilk yarısında yüzde 6,2 olan GSYH büyüme hızını, üçüncü çeyrek için yüzde 1,6 olarak açıklamıştır. Böylece geçen yılın Ocak-Eylül döneminde yüzde 7,5 olan GSYH büyüme hızı, 2018 yılının aynı döneminde yüzde 4,5 olarak gerçekleşmiştir. Üçüncü çeyrek büyüme hızı, yaşanan kur ve faiz şokunun etkisiyle, ciddi ölçüde yavaşlamış ve ekonomi hızla daralma sürecine girmiştir. Üretim tarafında, inşaat ve sanayi sektörü büyüme hızını aşağı çekerken, hizmetler sektörü büyümeye olumlu katkıda bulunmuştur. Harcama tarafında, sabit sermaye yatırımları gerilerken, dış talep GSYH büyümesinin temel belirleyicisi olmuştur. Yerleşik hane halkı tüketimi oldukça yavaşlamış, devletin nihai tüketim harcamalarında önemli bir yükseliş gözlenmiştir. Yılın ikinci çeyreğindeki stok azalışı, üçüncü çeyrekte daha da artmış ve büyümeye katkısı negatif olmuştur.