ORTA ÇAĞ ESTETİĞİNİ ANLAMAK: PLOTİNUS'DA GÜZELLİK KAVRAMI (original) (raw)

2023, SOSYAL, BEŞERI VE İDARI BILIMLER ALANINDA ULUSLARARASI ARAŞTIRMALAR XXI

Felsefe tarihinde, özellikle estetik ve sanat felsefesi problemleri düşünüldüğünde orta çağ estetiği kendisine önemli bir yer edinememiştir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, Plotinos’un muazzam bir şekilde sistemleştirdiği mistik felsefesi ve bu mukabilde aynı mistisizmde harmanlanmış estetiğidir. Plotinos’un felsefesi o kadar geniş bir zaman dilimini etkisi altına almıştır ki, bu felsefi sisteminin ışığında orta çağ felsefesi şekil alırken, estetik üzerine neredeyse hiçbir eser yazılamamış, ancak Hristiyan inanç sistemi onun sanat estetiğinin mistisizmini yaşatacak bir evren oluşturmuştur. Plotinos’un felsefe tarihindeki önemi, spekülatif felsefeyi aşması ve onun uygulamasıyla birlikte bir model oluşturmasıdır. Bu anlamda Yeni Platoncu (Neoplatonizm) olarak da Platon’u aştığı da söylenebilir. Şöyle ki; Platon felsefesinin politik nosyonunu hiçbir zaman hayata geçirememiş, kendisinden sonra da etkin bir şekilde uygulama fırsatı bulamamış, başka bir anlamda ütopya olmaktan ileri geçememiştir2. Bunun aksine Plotinos’un estetik mistisizmi özellikle orta çağ kiliselerinin en önemli sanatsal gücü olan müzikte ortaya çıkmakta, hatta sadece kilise müziğinin değil Batı sanat müziğinin kökleri Plotinos’un estetiğinin adeta bir pratiği olarak Aziz Ambrosius’ta3 (IV. yüzyıl) kendisini göstermektedir (Hindley, 1996: 49).

Sign up for access to the world's latest research.

checkGet notified about relevant papers

checkSave papers to use in your research

checkJoin the discussion with peers

checkTrack your impact