αναδιάρθρωση δημόσιου χρέους Research Papers (original) (raw)

H μελέτη επιχειρεί αξιολόγηση των κρίσιμων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων της ελληνικής Πολιτείας σχετικά με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους (Private Sector Involvement, 2012), με παράλληλη αναφορά στη δικαστική κρίση τους από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η καθιέρωση μηχανισμού συλλογικής δράσης των κατόχων ομολόγων υπό ελληνικό δίκαιο με αναδρομική ισχύ, οδήγησε αναγκαστικώς, κατόπιν της αποδοχής της πρότασης του Δημοσίου από ορισμένη πλειοψηφία ομολογιούχων δανειστών, στην αντικατάσταση του συνόλου των αντίστοιχων τίτλων με τίτλους αισθητά μειωμένης ονομαστικής αξίας, διαφορετικά χαρακτηριστικά, διάρκεια, εφαρμοστέο δίκαιο, μέρος των οποίων εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ο έλεγχος νομιμότητας των μέτρων λαμβάνει χώρα ιδίως από τη σκοπιά των επιβληθέντων περιορισμών των ενωσιακών ελευθεριών και των ατομικών δικαιωμάτων των επενδυτών που δεν συναίνεσαν στην αντικατάσταση. Παράλληλα, εξετάζονται κριτικά οι προϋποθέσεις που θεσπίσθηκαν για την έγκυρη λήψη σχετικής συλλογικής απόφασης των ομολογιούχων, λαμβανομένου υπόψη και του ιδιαίτερου καθεστώτος για την έκδοση και κυκλοφορία επενδυτικών τίτλων σε άυλη μορφή. Επιμέρους χαρακτηριστικά και διακρίσεις ομολογιούχων, καθώς και χρηματοοικονομικές παράμετροι του προγράμματος αναδιάρθρωσης αναδεικνύονται ως ιδιαίτερα σημαντικές, προκειμένου για τη στάθμιση των επιπτώσεων των μέτρων στα διακυβευόμενα αντίρροπα συμφέροντα. Συμπεραίνεται ότι η καταληκτική δικαιϊκή στάθμιση στην οποία οδηγήθηκε το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, κατά πλειοψηφία, ως προς την τήρηση των υπερνομοθετικών αρχών της ισότητας και της αναλογικότητας, φαίνεται ορθή, έστω και αν όφειλε να προηγηθεί προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω της διασυνοριακής διάστασης των επίδικων διαφορών. Η συμπεριφορά του Δημοσίου, μέσω άσκησης εξουσιών jure imperii, μολονότι καταρχήν αντισυμβατική, κρίνεται κατ’ εξαίρεση νόμιμη, υπό το εφαρμοστέο ελληνικό δίκαιο και κανόνες διεθνών συμβάσεων, με βάση τον επιδιωκόμενο σκοπό σοβαρής δημόσιας ωφέλειας, ιδίως ενόψει τεκμηρίωσης δίκαιης ισορροπίας μεταξύ του γενικού συμφέροντος και των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων των θιγόμενων ιδιωτών, υπό ειδικές προϋποθέσεις και λεπτομερειακές επιφυλάξεις. Η δικαιολόγηση της ως άνω αντισυμβατικής ενέργειας δεν θίγει λοιπές αστικές αξιώσεις κατά του κράτους-οφειλέτη, στο μέτρο που θεμελιώνονται σε διακριτές νομικές βάσεις και στοιχειοθετείται η αναγκαία προϋπόθεση αιτιώδους συνάφειας της αποζημίωσης.