Edip Cansever Research Papers - Academia.edu (original) (raw)

Edebiyat ortamının gelişmesi ve yeni yazarların ortaya çıkmasında dergi ve gazetelerinin önemi büyüktür. Türk edebiyatının tarihsel gelişimi dikkate alındığında, Tanzimat döneminden itibaren edebî hareketler ortaya çıkarken, dergi ve gazeteler platform görevi görmüşlerdir.
Yeni oluşmaya başlayan Cumhuriyet kültürünün sonraki kuşaklara aktarılmasında etkili olan ve birçok tartışmaya ev sahipliği yapan Pazar Postası’nın Ankara’da yayım hayatını sürdürmesi son derece dikkat çekicidir. Tanzimat, Servet-i Fünûn, Fecr-i Âtî hatta Millî Mücadele dönemi edebiyatları, İstanbul’da, imparatorluk kültürünün merkezinde ortaya çıkan hareketlerdir. Garip ve Pazar Postası’nda ifadesini bulan İkinci Yeni hareketinin genç Cumhuriyetin merkezi olan Ankara’da ortaya çıkması ve Türk edebiyatına yeni bir çehre kazandırması, yeni değerlerinin eski değerlerin yerini almaya başlamasının ilk kanıtlarıdır.
Ankara’da Pazar Postası’yla aynı yıllarda yayımlanan Türk Dili, Varlık, Seçilmiş Hikâyeler gibi dergilerin aylık yayım yaptığı düşünüldüğünde, okur; sanat ve edebiyatla ilgili gelişmeleri Pazar Postası sayfalarından takip etmiş, yazar ve şairler ise yazı ve şiirlerinin yayımlanması için bir ay beklemek zorunda kalmamışlardır. Bu anlamda, Pazar Postası, yayımlandığı 1950’li yıllarda sanat ve edebiyat ortamına hareketlilik getirmiştir. Pazar Postası’nın her türden yazar ve şaire sayfalarını açmayı ilke edinmesi de incelediğimiz tüm sayılardaki kültürel yoğunluk ve zenginliğin esas kaynağıdır.
Pazar Postası 1951-1952 ile 1956-1959 yılları arasında yayımlanmıştır. Gazetenin yayımlandığı süreç, 31 Ağustos 1952’den 1 Ocak 1956’ya kadar kesintiye uğrasa da inceleme sırasında ele alınan dönem, Türkiye’de sosyal, siyasal ve sanatsal alanlarda önemli değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir zaman dilimini kapsamaktadır. Pazar Postası’nın tüm sayılarının çok partili hayata geçişin ilk yıllarından itibaren yayımlanmış olması ve 1959 yılının ortalarına kadar sürmesi, ilk çok yönlü demokratik sistem denemelerine tanık olmasını sağlamıştır. Gazetenin hüviyetinin yayım hayatı boyunca günlük siyasetin dışında tutulmaması, bize dönemin sanatsal hareketliliğinin yanı sıra sosyal ve siyasal ortamını inceleme olanağını da sağlamıştır.
İkinci Yeni şiiri belirirken kendine uygun bir sığınak, bir liman arar. Çaldığı kapılar yüzüni kapanır, tutunma yolları arar. İşte İkinci Yeni’ye kucağını açan ilk liman Pazar Postası’dır. Böyle olduğu için bu konuyla ilgili makale, deneme, tartışma ve soruşturmalara ayrı bir önem verilmiştir. Tiyatro, sinema, resim ve müzik gibi sanatlarda yaşanan gelişmeler de çalışmamız içerisinde ele alınmıştır. Bu yönüyle Türk edebiyat, sanat ve kültür tarihinin önemli bir kırılma noktasına ev sahipliği yapan Pazar Postası’nın incelenmesinin, hem o dönemden günümüze kalan pek çok tartışmaya açıklık kazandıracağını hem de Türk edebiyatında süreli yayım sayfalarında unutulup gitmiş pek çok edebî metni edebiyat ve kültür çevrelerine yeniden sağlayacağını umuyoruz.
Çalışmamızın giriş bölümünde 1950-1960 yılları arasında siyasi, sosyal ve edebî ortam incelenmiştir. Bu dönemin sosyal, siyasal ve edebî özellikleriyle ilgili olarak o dönemin ön plana çıkan gelişmelerine göz atılmıştır. Birinci Bölüm “Pazar Postası’nın İncelenmesi” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde Pazar Postası’nın monografik özellikleri analiz edilmiştir. Pazar Postası’nın tarihçesi ve yüzlem düzeni de ele alınmıştır.
Çalışmamızın esas kısmı olan İkinci Bölüm, “Pazar Postası’nın Türk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde, gazetenin siyasal tavrı incelenmiş ve dönemin siyasal yapısı içerisindeki yeri geniş olarak değerlendirilmiştir. Özellikle Pazar Postası’nın İkinci Yeni hareketi açısından önemi üzerinde durulmuş, öykü, roman ve dil tarihimizdeki yeri ele alınmıştır. Gazetenin Türk edebiyatındaki öneminin yanı sıra bu bölümde, tiyatro, sinema, resim ve müzik sanatları açısından önemi üzerinde de durulmuştur.
Son olarak şunu eklemek istiyorum ki, çalışmamız tamamen Pazar Postası gazetesine dayanılarak hazırlandığı için yayımlanan yazıların okura sunulmasına özel önem verilmiştir. Amacımız, on yıla yayılan bir zaman diliminde çıkan gazeteyi, bir belgesel tadında sunmak, yorumu büyük ölçüde okura bırakmaktır. Bu temel kaygı nedeniyle gazeteden yapılan alıntılara özel önem verilmiştir.