Performance Research Papers - Academia.edu (original) (raw)

Επιχειρείται μια φαινομενολογική προσέγγιση της νύχτας στην ελληνική δραματουργία, από τη μεταπολίτευση και μετά. Η νύχτα είναι και λειτουργεί ενδοκειμενικά ως μία αναπαράσταση, δηλαδή ως μία ελλιπής ή και παραπειστική επανάληψη μιας ελικοειδούς και δυσπρόσιτης πραγματικότητας, ως μία επανάληψη που ενεργοποιεί κατά το μάλλον ή ήττον τις μεταφορικές δυνάμεις της γλώσσας, παράγοντας, ως εκ τούτου, νοητικά σχήματα ασταθή, αμφίβολα και αμφίσημα. Το μελέτημα δεν εστιάζει στις τυπικές χρονικές σημάνσεις της νύχτας, εκεί δηλαδή όπου μια σκηνική οδηγία μας πληροφορεί ότι απλώς είναι νύχτα, αλλά στα «γεγονότα» που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια αυτής της νύχτας και, σε αρκετές περιπτώσεις, στα γεγονότα γενικότερα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «νυχτερινά». Άρα, το ζήτημα μετακυλύεται από τη χρονική σήμανση στο περιεχόμενο της νύχτας, σε αυτό που θα μπορούσε να είναι νυχτερινό χωρίς απαραίτητα να λαμβάνει χώρα τη νύχτα, σε αυτό που είναι «σκοτεινό», ανοίκειο ή παραβατικό. Η νύχτα είναι το σύνορο του οριοθετημένου και του απεριόριστου, της λογικής και της φαντασίας, του φυσιολογικού και του τερατώδους, είναι η οριακή εκείνη περιοχή όπου ο άνθρωπος μπορεί να σταθεί έχοντας στη μία πλευρά του το οικείο περιβάλλον της «κατοικίας» του, (που αποτελείται λ.χ. από υιοθετημένες στάσεις και συμπεριφορές, από αυτονόητες προϋποθέσεις και κοινόχρηστες έννοιες), και στην άλλη, όλους εκείνους τους ακατοίκητους τόπους που αγνοεί, παραβλέπει ή απωθεί.
Οι αναλύσεις των έργων κινούνται σε δύο κατευθύνσεις: στην κατεύθυνση του ανοίκειου και σε εκείνη του οικείου. Μεταξύ των εξεταζόμενων κειμένων στην κατεύθυνση του ανοίκειου είναι ο Γάμος και η Γυναίκα του Λωτ του Μάριου Ποντίκα, η Κατσαρίδα του Βασίλη Μαυρογεωργίου, το Playmobil του Παναγιώτη Μέντη, ο Αόρατος θίασος και οι Δύκολες νύχτες του κυρίου Θωμά του Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο Φιλοκτήτης και Τα επτά κουτιά της Πανδώρας του Βασίλη Ζιώγα, ο Περιποιητής φυτών και Προς Ελευσίνα του Παύλου Μάτεσι, το Μαγικό δωμάτιο του Γιάννη Χρυσούλη, το Μόνο την αλήθεια των Βασίλη Μαυρογεωργίου και Μαρία Φιλίνη. Στην κατεύθυνση του οικείου εξετάζονται τα έργα: Σε φιλώ στη μούρη του Γιώργου Διαλεγμένου, το Γάλα του Βασίλη Κατσικονούρη, Στην Εθνική με τα μεγάλα του Μιχάλη Βιρβιδάκη, οι Φιλοξενούμενοι του Μάρκαρη και οι Ξένοι του Μέντη, οι Εφτά λογικές απαντήσεις του Λεωνίδα Προυσαλίδη κ.ά, ενώ στις διασταυρώσεις των δύο κατευθύνσεων εξετάζονται το Σε σας που με ακούτε της Λούλας Αναγνωστάκη, Ο Κήπος με τα χελιδόνια του Μπάμπη Τσικληρόπουλου, το 314 του Παναγιώτη Παναγόπουλου, το Ατύχημα του Χρυσούλη ή ο Ορθός λόγος του Μάριου Ποντίκα.
Τα θέματα, οι εικόνες, οι ιστορίες και οι προσωπικές περιπέτειες που συναντούμε εδώ μπορούν να αποτελέσουν μέρος μιας μεγαλύτερης αφήγησης παραβάσεων και υπερβάσεων, αποκλίσεων και συμβολικών μορφών, η οποία θα μπορούσε να διευρύνει τις οπτικές γωνίες επόπτευσης των κειμένων. Μια παρόμοια προσέγγιση μας προτρέπει να ξαναδιαβάσουμε διεστιακά πολλά κείμενα της νεοελληνικής δραματουργίας με διαφορετικούς τρόπους και να διερευνήσουμε πώς οι ταυτότητες και οι διαφορές εμπλέκονται στη σύνθεση των κειμένων αυτών, διαμορφώνοντας μια διαλογική σχέση του εγώ και του άλλου.