Poisson Research Papers - Academia.edu (original) (raw)
1. INSEKTET NË PLANETIN TOKË Në planetin Tokë ekzistojnë në mes 1.4 dhe 1.8 milionë lloje insekte. Shumica e tyre janë tërësisht të parrezikshme për njerëzit, mirëpo ekzistojnë edhe të tilla, të cilat mund të na infektojnë me... more
1. INSEKTET NË PLANETIN TOKË
Në planetin Tokë ekzistojnë në mes 1.4 dhe 1.8 milionë lloje insekte. Shumica e tyre janë tërësisht të parrezikshme për njerëzit, mirëpo ekzistojnë edhe të tilla, të cilat mund të na infektojnë me sëmundjet më të këqija, thjeshtë – insekte të cilave duhet t’u shmangemi me çdo çmim.
Insektet ose Insekta (nga insektum Latin) janë jovertebrorë heksapodë (gjashtë-këmbëshit) dhe grupi më i madh në brendësi të fillumit të artropodit. Përkufizimet dhe qarkullimet ndryshojnë; zakonisht, insektet përbëjnë një klasë brenda fillumit Arthropoda. Siç përdoret këtu, termi Insekta është sinonim i Ectognatha. Insektet kanë një struktur skeletore, një trup tre-pjesë (kokë, kraharor dhe bark), tre palë këmbë të bashkuara, sy të përbërë, një palë antenna, krahët, thumbim e tjera organe funksionale.
...
-
Edhepse shumica e insekteve mund të pickoj e kafshoj si dhe godasin me thumbin e tyre, ato janë thjesht një reagimi i tyre instinktiv ndaj një kërcënimi të perceptuar të tyre, mbrojtje e llojit të vetë, por kjo nuk i bën ata më pak të rrezikshëm për njerëzit, pasi disa mund të jenë fatale.
Grethi (Graizi) në planetin tonë Tokë
-
-
Në planetin ton Tokë ka rreth 22 lloje të Grethave (Graizëve). Shumica jetojnë në Azinë tropikale, por këto insektet gjenden gjithashtu në të gjitha kontinentet si; Evropë, Australi, Afrikë, Amerikën e Veriut dhe të jugut, Antarktid por edhe në Oqeane e Detë.
Këto insekte sociale ndërtojnë kosheret e tyre duke përtypur druqë e konvertoin në një tul për ndërtim letrash, e që me të pastaj ndëtojnë folet (qerdhet). Ata maturohen nga veza tek të rriturit brenda koshereve të komunitetit.
...
2. Grethi (Graizi) me njohurit e përgjithshme
Grethet (insektet në gjininë Vespa) janë të ngjashëm në pamje me të afërmit e tyre të ngushtë të grërzave të verdha (yellowjackets).
Grethi (lat. Vespa) janë më të mëdha se sa grerëzat shoqërore (eusociale). Grethi është pak më e madhe se grerëza e verdhë duke arritur mesatarishtë një gjatësi prej 4.5 cetimetra.
Grethet e vërteta formojnë gjininë Vespa të familjes Vespeidae (f. së grerëzës), dhe dallohen nga grerëzat e tjera për nga gjerësia e kokës së tyre (një pjesë e kokës së insektit pas syve), e cila është proporcionalisht më e madhe në këtë gjini; dhe një bosht rrethor përpara (një pjesë e barkut pas belit aksial).
Grethet si shoqëri, mbrojnë zgjuajën (folenë) e tyre me rreptësi të fuqishme. Megjithëse këto insekte nuk i dëmtojnë njerëzit nëse nuk provokohen, disa njerëz janë alergjikë ndaj helmit të tyre dhe mund të kenë reagime shumë të rrezikshme ndaj një goditjeje thumbuese.
A E DINI? Kur një greth gjen një koloni bletësh, ajo lëshon një aromë (feromon) të veçantë për të tërhequr grethat e tjerë.
Në të gjithë botën, ekzistojnë 22 lloje të njohura Vespa (Grethi). Shumica e specieve ndodhen vetëm në tropikët e Azisë, megjithëse Grethi evropiane (Vespa crabro), është shpërndarë gjerësisht në të gjithë Evropën, Rusinë, Amerikën e Veriut dhe Azinë Verilindore. Grerëzat natyrore në Amerikën e Veriut, në gjininë Dolichovespula, zakonisht përmenden si Grethat tan (p.sh., grethet me balona), por në të vërtetë janë grerëza të verdhë.
...
3. HELMI I GRETHIT (GRAIZIT)
Helmi i grethit (graizit) mund të krahasohet me grerëzat e tjera, por nuk është e njejtë në përbërje, madje edhe më pak toksike.
Komponentët e helmit të Grethit që formojnë gjininë Vespa të familjes Vespeidae (f. së grerëzës), janë kategorizuar në përgjithësi si:
a) proteina me peshë të lartë molekulare që përfshin fosfolipaza, hialuronidaza, antigjen 5, etj .;
b) peptide me peshë molekulare të ulët që përfshijnë mastoparanet, kininat e dhenve dhe peptidet kimotaktike, dhe
c) molekulat bioaktive si histamina, serotonin, katekolaminat, acetilkolina, tiramina etj.
Citim: Helmi i Vespidit është më i ndryshueshëm në përbërjen e tyre në mesin e specieve, të ndryshme nga ajo e helmit të bletëve (bletëve). Ato janë përzierje komplekse e alergeneve të fuqishme dhe përbërës farmakologjikisht aktiv, të përbërë kryesisht nga proteina. Helmi vespid përmban tre proteina kryesore që veprojnë si alergene dhe një larmi të aminave vazoaktive dhe peptideve. Alergjenet e rëndësishme janë antigjeni 5, fosfolipazat dhe hialuronidaza. Antigjeni 5 është alergjeni kryesor në të gjitha helmet vespid dhe është studiuar më mirë në mesin e të tjerëve. Janë përshkruar dy proteina shtesë, Vmac 1 dhe Vmac 3 nga V. makulifrone, me aktivitet alergjik, por karakterizohen jo plotësisht. Në mënyrë të ngjashme, proteina-serine është identifikuar si një alergjen i rëndësishëm për individët alergjikë ndaj vespidit në Polistet Evropiane, helm dhe dipeptidilpeptidaza IV dhe vitellogenin në V. vulgaris venom. Aminat vazoaktive në helmin vespid përfshijnë serotonin, histaminën, tyraminën dhe katekolaminat. Kininat e farës dhe mastoparanët janë peptidet unikë për helmin vespid. Chapter .
Thumbimi i grethit (graizit) në vetvete është më i dhimbshëm se thumbimi i një grerëze më të vogël.
Arsyeja është se helmi i grethit (graizit) përbëhet me përqëndrim nga një pjesë më e madhe e acetilkolinës, që është një neurotransmetuese, një substancë që shkakton një ndjesi djegie.
Përveç kësaj, thumbi i një grethi është më i trashë dhe më i gjatë, duke depërtuar në shtresa më të thella dhe më të ndjeshme të lëkurës, duke rezultuar në dhimbje më të mëdha.
...
PËRBËRJA KIMIKE E HELMIT TË GRETHIT
Helmet e gretheve (graizëve) kanë përmbajtje komplekse të formuar nga shumë molekula e që janë kategorizuar në përgjithësi si:
a) proteina me peshë të lartë molekulare që përfshin fosfolipaza, hialuronidaza, antigjen 5, etj .;
b) peptide me peshë molekulare të ulët që përfshijnë mastoparanet, kininat e dhenve dhe peptidet kimotaktike, dhe
c) molekulat bioaktive si histamina, serotonin, katekolaminat, acetilkolina, tiramina etj.
Helmet e gretheve (graizëve) kanë përmbajtje molekulare komplekse, veçanërisht përmbajnë nivele të larta të acetilkolinës. Acetilkolina është në të vërtetë një neurotransmetues që prodhohet gjithashtu në trupin e njeriut, por në helmet dhe helmin e gretheve, ndihmon në stimulimin e receptorëve të dhimbjes, duke rritur dhimbjen e ndjerë nga erë e keqe dhe helmi.
-
PREVENTIVA SHËNDETËSORE E NJERIUT PËR THUMBIMET ALERGJIKE
Rezultati fatal pas një thumbimi të ashpër është më shpesh rezultat i mbindjeshmërisë ndaj këtij helmi helmues.
Ekspertët thonë se helmi i Grethit është një nga reaksionet alergjike më të rrezikshme në natyrë dhe se alergjitë më të rënda që mund të ekzistojnë në natyrë janë shkaktuar nga goditja e Grethit.
Preventiva shëndetësore e njeriut për thumbimet alergjike është e ma se e nejvojshme.
Alergjia ndaj thumbimit të Grethit, edhe kur nuk është fatale, mund të shkaktojë simptoma shumë të rënda dhe të çojë në shumë çrregullime: ritmin e zemrës, atakun kardiak, dështimin e veshkave, trombozën e enëve të gjakut - thotë shkenca ku janë studjuar dhe hulumtuar insektet në të gjitha rajonet e planetit tokë.
Pse është një thumbim i Grethit (Graizit) i rrezikshëm?
Ky thumbim është e rrezikshme tek ata që kanë mbindjeshmëri ndaj helmit që injekton grehti. Në fakt, këta individë prodhojnë antitrupa specifikë, që pas një kontakti të tillë, rezultojnë në çlirimin e histaminës nga qelizat. Lëshimi i shpejtë i tyre mund të bëjë që enët e gjakut të zgjerohen, rënia e presionit dhe ngulfatje (asfiksia), e cila në situata të rënda shkakton tronditje anafilaktike që mund të rrezikojë jetën e një personi.
...