Φωτιά στους... πάγους - Η παγκόσμια κυριαρχία κρίνεται στην Αρκτική – Ρωσία, Κίνα και Ινδία οπλίζουν για «απόβαση» ΗΠΑ στη Γροιλανδία (original) (raw)
Η στρατιωτικοποίηση της Γροιλανδίας και της ευρύτερης περιοχής της Αρκτικής θα ωθήσει τη Ρωσία και την Κίνα να έλθουν πιο κοντά και να ενισχύσουν τη στρατηγική τους σχέση
Η έλλειψη επικοινωνίας και η απουσία σχέσεων ΗΠΑ – Ρωσίας από το 2022 και την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία επηρεάζει και το γεωπολιτικό πλαίσιο στην Αρκτική.
Η γεωγραφία είναι αμείλικτη και αναγκάζει ΗΠΑ – Ρωσία αλλά και άλλα κράτη να μοιράζονται τις προκλήσεις μιας περιοχής που συνεχώς θερμαίνεται.
Το διαρκές ενδιαφέρον του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump για την απόκτηση της Γροιλανδίας εγχέει περαιτέρω πιθανές γεωστρατηγικές προκλήσεις στην παγωμένη αρένα της περιοχής, επισημαίνει σε ανάλυσή του το National Interest.
Όταν η ιδέα κυκλοφόρησε κατά την πρώτη του θητεία, η ρωσική ηγεσία αντέδρασε με ενδιαφέρον μεν αλλά όχι έντονα.
Ωστόσο στην παρούσα φάση η Ρωσία αντιμετωπίζει με ολοκληρωμένη στρατηγική το σχέδιο Trump για τη Γροιλανδία.
Οι συζητήσεις φαίνεται τώρα να επικεντρώνονται λιγότερο στην «πρωτοτυπία» της εξαγοράς της Γροιλανδίας και περισσότερο στην κατανόηση των «στόχων».
Τα τρία σενάρια που εξετάζει η Ρωσία
1ο σενάριο: Διατήρηση του status quo
Τρία πιθανά σενάρια για τις σχέσεις ΗΠΑ-Γροιλανδίας συζητούνται στη Μόσχα όσον αφορά τις στρατηγικές επιπτώσεις για τη Ρωσία.
Το πρωταρχικό σενάριο είναι η διατήρηση του status quo.
Η διατήρηση του status quo θα λειτουργούσε αναμφίβολα προς όφελος της Ρωσίας, καθώς θα επέτρεπε στη Μόσχα να διατηρήσει τη θέση της ως ο κύριος στρατιωτικός φορέας στην Αρκτική.
Η Μόσχα είναι, ωστόσο, επιφυλακτική για τη δυνατότητα της Δανίας να απαντήσει στη ρητορική του Trump και έτσι εμβαθύνει τους δεσμούς της με την Κίνα.
Η σχέση Ρωσίας-Κίνας είναι περίπλοκη, ολοκληρωμένη και τροφοδοτείται από τις περιφερειακές φιλοδοξίες και των δύο παικτών.
Η Γροιλανδία εδώ και καιρό παρέχει μια πιθανή πλατφόρμα για αυξημένη κινεζική παρουσία στην Αρκτική, η οποία ωθεί τόσο τη Μόσχα όσο και το Πεκίνο να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους.
Η Δανία (και η Γροιλανδία) έχει ένα επιτυχημένο ιστορικό στο να απωθήσει την οικονομική επέκταση της Κίνας.
Απόπειρες επενδύσεων σε αεροδρόμια της Γροιλανδίας και βασικές κρατικές υποδομές έχουν ματαιωθεί.
Ωστόσο, η Μόσχα φαίνεται να ανησυχεί για την τρέχουσα κατάσταση σύγχυσης και αβεβαιότητας στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Αυτό μπορεί να προσφέρει ακόμη γόνιμο έδαφος για την ευέλικτη εξωτερική πολιτική της Κίνας με την ενθάρρυνση της Ρωσίας να εδραιωθεί ως η κυρίαρχη δύναμη στον Αρκτικό Κύκλο.
2ο σενάριο: Επέκταση της παρουσίας των ΗΠΑ στη Γροιλανδία
Ένα δεύτερο σενάριο που συζητείται στη Ρωσία είναι η σταδιακή επέκταση της παρουσίας των ΗΠΑ στη Γροιλανδία.
Αυτό θέτει σημαντικές προκλήσεις για τη Ρωσία. Αυτές οι προκλήσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε τρεις βασικούς τομείς: την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Αρκτική, τον έλεγχο των στρατηγικών θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας στον Απώτερο Βορρά και τον έλεγχο των κοιτασμάτων σπάνιων γαιών.
Μια επέκταση της στρατιωτικής βάσης Pittufik της Γροιλανδίας, παλαιότερα γνωστή ως Tula, ή ο εκσυγχρονισμός της υποδομής της για να φιλοξενήσει συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας ή προηγμένης τεχνολογίας ραντάρ θα ενίσχυε την ικανότητα των ΗΠΑ για παρακολούθηση του GIUK του θαλάσσιου χώρου, δηλαδή μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου, Ισλανδίας, Γροιλανδίας.
Αυτό είναι ένα στρατηγικό σημείο εισόδου στον Βόρειο Ατλαντικό για τον θαλάσσιο στόλο της Ρωσίας παρατηρεί το National Interest.
Επιπλέον, η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας μη πυρηνικών πυραυλικών συστημάτων θα μπορούσε πιθανότατα να εκληφθεί ως άμεση απειλή για τα συμφέροντα της Ρωσίας στη ρωσική περιοχή της Αρκτικής.
Μία επανάληψη δηλαδή της κουβανικής πυραυλικής κρίσης αλλά αυτή τη φορά στον Βορρά.
Μία αναπόφευκτη επιδίωξη ισοτιμίας τόσο στις αμυντικές όσο και στις επιθετικές ικανότητες θα οδηγήσει σε περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της Αρκτικής.
Η Μόσχα πιθανότατα θα ενισχύσει τις αρκτικές ταξιαρχίες της και θα αναπτύξει υπερηχητικούς πυραύλους σε κοντινά ρωσικά νησιά στον Αρκτικό Ωκεανό.
Υπάρχει ήδη προηγούμενο με εμπλοκή της Μόσχας σε αντίποινα στην Αρκτική.
Αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας ΗΠΑ-Νορβηγίας του 2021 για την επέκταση της στρατιωτικής συνεργασίας στην Αρκτική, η Ρωσία διεξήγαγε μια μεγάλης κλίμακας (επιστημονική) αποστολή που ονομάζεται Umka-2021.
Αυτή η αποστολή οργανώθηκε από το Ρωσικό Ναυτικό σε συνεργασία με τη Ρωσική Γεωγραφική Εταιρεία.
Ωστόσο, είχε μια ξεχωριστή στρατιωτική γεύση.
3ο σενάριο: Χρήση στρατιωτικής βίας από ΗΠΑ
Ένα τρίτο σενάριο που συζητείται είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες να «πάρουν» τη Γροιλανδία μέσω στρατιωτικής δύναμης.
Η προοπτική της Ουάσιγκτον να εγκαταστήσει στρατιωτικό έλεγχο στη Γροιλανδία είναι σε μεγάλο βαθμό αγνοημένη, αλλά δεν απουσιάζει εντελώς από τον ρωσικό στρατηγικό λόγο.
Αυτό θα ήταν μια πλήρης απόκλιση από την πρόσφατη πολιτική των ΗΠΑ.
Η πρόσφατη διευθέτηση της μακροχρόνιας εδαφικής διαμάχης μεταξύ Καναδά και Δανίας σχετικά με το νησί Hans είναι ένα παράδειγμα της πολιτικής των ΗΠΑ για την προώθηση ενός συνεργατικού αρκτικού κλίματος.
Οι στρατηγικοί στόχοι της Ρωσίας στην Αρκτική παραμένουν σταθεροί: διατήρηση της στρατιωτικής κυριαρχίας, εξασφάλιση ελέγχου στη Βόρεια Θαλάσσια Οδό (NSR) και έλεγχος των ορυκτών πόρων της Αρκτικής.
Η Μόσχα βλέπει τα σχέδια Trump ως απειλή
Και τα τρία πιθανά σενάρια που εξετάζονται στη Μόσχα όταν πρόκειται για το παιχνίδι του Trump στη Γροιλανδία αποτελούν τουλάχιστον κάποια απειλή για τους στόχους της Ρωσίας στην Αρκτική.
Ένα κοινό σημείο είναι ότι οποιοσδήποτε μελλοντικός σχεδιασμός των ΗΠΑ για τη Γροιλανδία θα χρησιμεύσει ως ώθηση για την επαναστρατιωτικοποίηση της Αρκτικής.
Το σχέδιο του Trump είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια αλλαγή στρατηγικού ρυθμού στην Αρκτική.
Η ιδέα της προσάρτησης με τη βία μπορεί να είναι απίθανη, αλλά τα πιθανά αποτελέσματα για τη Μόσχα είναι σοβαρές, αν όχι θεμελιώδεις, προκλήσεις για τον στρατηγικό σχεδιασμό της Ρωσίας στην Αρκτική.
Κυρίως, η Μόσχα ανησυχεί για το ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν τη Γροιλανδία για να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τις διεκδικήσεις της Ρωσίας για κυριαρχία επί της NSR.
Η NSR είναι ένας στρατηγικός τρόπος αλλαγής του παιχνιδιού για τη ναυτιλία Ασίας-Ευρώπης και επαναπροσανατολίζει τις παγκόσμιες μεταφορές με βαθιές επιπτώσεις.
Η Μόσχα είναι πιθανό να βρεθεί σε ελεγκτική θέση στους παγκόσμιους εμπορικούς δρόμους.
Τουλάχιστον για τον διαφαινόμενο ασιατικό αιώνα.
Ρωσία – Κίνα – Ινδία έρχονται ακόμη πιο κοντά
Ίσως πιο ενδιαφέρον για τη μακροπρόθεσμη παγκόσμια στρατηγική ισορροπία είναι πόσο μακριά η πολιτική των ΗΠΑ για τη Γροιλανδία θα ωθήσει τη Μόσχα και το Πεκίνο, και τελικά το Νέο Δελχί, να συνεργαστούν στην Αρκτική.
Και τα τρία σενάρια που συζητήθηκαν στη Ρωσία οδηγούν στην επέκταση και εμβάθυνση (σε διάφορους βαθμούς) των αρκτικών σχέσεων Ρωσίας-Κίνας.
Η πολιτική των ΗΠΑ για τη Γροιλανδία πιθανότατα θα πυροδοτήσει έναν ανανεωμένο γύρο συνεργασίας μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου.
Η εμβάθυνση των σχέσεων Ρωσίας –Κίνας είναι ένα αποτέλεσμα με αφορμή την Αρκτική να αποτελέσει ένα ακόμη σημαντικό σκαλοπάτι προς την οικοδόμηση ενός πολυπολικού κόσμου.
Φαίνεται ότι η Αρκτική θα είναι η πρώτη πραγματική δοκιμασία αυτού του νέου κόσμου που ασπάστηκαν τόσο στη Μόσχα όσο και στο Πεκίνο.
Και αυτό είναι το μακροπρόθεσμο στρατηγικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στην Αρκτική.