U zong ze vast al mee, maar wist u dat deze 8 songs over kerndreiging gaan? (original) (raw)

Beeld Timon Vader

Gelukkig is er nog muziek om de zeden te verzachten in tijden van oorlog? Zeker, al is de dreiging van een kernramp nooit helemaal weg in deze bommetjes van songs. Geniet van acht onverwachte kernhits en koop vooral uw jodiumpillen op tijd.

‘Vamos a la Playa’ - Righeira (1983)

Met spijt in het hart dragen we deze ultieme vakantiehit officieel ten grave. Misschien verknallen we hiermee voor eeuwig uw stralende humeur, maar ‘oh oh oh oh oh’ nog aan toe: ‘Vamos a la Playa’ is eigenlijk een van de meest cynische zomerriedeltjes ooit. Het Italiaanse duo Righeira ging daarvoor te leen bij een catchy liedje van de Mexicaanse groep Los João, en bedacht een bewerking die tot op vandaag in de lessen Spaans wordt gebruikt. Of door vervelende ouders wordt geneuried op weg naar de kust. Wat zij meestal niet weten, is dat het niet de zon is die voor straling zorgt. Al in het eerste couplet gaat de vertaling als volgt. “We gaan naar het strand / De bom is ontploft / De straling roostert en kleurt blauw.” Gezellig strandfeestje! Daarna geeft de groep je ook vestimentair advies. “We gaan het strand op met een sombrero. De radioactieve wind blaast je haren in de war.” En in het laatste couplet probeert Righeira een lichtpuntje in de tragedie te vinden. “Eindelijk is de zee schoon: geen stinkende vissen meer, maar fluorescerend water.” Het mag een godswonder heten dat dit zwaarmoedig angstvisioen een wereldwijde hit werd.

‘Always the Sun’ - The Stranglers (1986)

The Stranglers waren voornamelijk punkers in hun hart, wat verklaart dat ze al eens een gemeen geintje uithaalden met hun publiek. Zo barst het poppy ‘Always The Sun’ ogenschijnlijk van warmbloedig optimisme, maar staat de tekst bol van spot en ironie. Het uitgangspunt van de song is dat het leven even vaak onvoorspelbaar als zinloos en ongunstig is. Maar er is altijd de zon, erkent Hugh Cornwell vreugdeloos. Donker detail: zelfs de zekerheid van de zon was geen bron voor vrolijkheid in de jaren 80. Gevreesd werd dat een nucleaire ramp de ozonlaag zou doen verkruimelen, wat het leven op aarde onleefbaar zou maken. Elders in de tekst neemt Cornwell het politieke gekissebis duidelijker op de hak. “You know it’s not unlike the politicians and leaders, when they do things by half. Who gets the job of pushing the knob? That sort of responsibility, you draw straws for it if you’re mad enough.” Als je gek genoeg bent, ga je willekeurig een strootje trekken om te beslissen wie de atoomknop mag bedienen. De song toont een verrassend grimmig wereldbeeld. Gelukkig is er altijd de zon. Mèh.

(Vlnr.) Dave Greenfield, Hugh Cornwell, Jean-Jacques Burnel en Jet Black van The Stranglers in 1980.Beeld AP

‘Forever Young’ - Alphaville (1984)

Sommige popliedjes brengen à la minute nostalgische herinneringen naar boven. Het zeemzoete ‘Forever Young’ van Alphaville is er zo een. Pas wanneer je op de tekst let, hoor je dat die duidelijk over de Koude Oorlog gaat, over leven en opgroeien met het gevaar van nucleaire vernietiging. “Let’s dance in style, let’s dance for a while. Heaven can wait, we’re only watching the skies. Hoping for the best, but expecting the worst. Are you gonna drop the bomb or not?” Zonder waarschuwing of controle kan het leven eindigen, is de simpele boodschap: “We don’t have the power, but we never say never. Sitting in a sandpit, life is a short trip.” Verder refereerde de toenmalige West-Duitse groep aan de wapenwedloop, een race die alleen maar verliezers zal opleveren. Hoewel de song aangepakt wordt als een ode aan de eeuwige jeugd, is de kritiek niet mals op de voormalige leiders van de VS en de USSR: Reagan, Tsjernenko en Andropov. Hiernaar wordt verwezen met “Praising our leaders, we’re getting in tune. The music’s played by the, the madman.”

‘1999’ - Prince (1982)

De millenniumgekte van Y2K zou ‘1999’ zeventien jaar na de release kapen, waardoor zelfs fans weleens dreigen te vergeten dat Prince deze partyjam schreef op het hoogtepunt van de Koude Oorlog. De angst voor een nucleair armageddon wordt hier weggefeest. Geen sinecure, want onder toenmalig president Ronald Reagan waren de Verenigde Staten bezig kernwapens te stockeren, terwijl ze een steeds agressievere houding aannamen tegenover de Sovjet-Unie, die ‘Evil Empire’ werd genoemd. Gewone burgers waren doodsbang, kranten kopten met doemsdag en Prince vertaalde die zorgen. “But when I woke up this mornin’ / Could’ve sworn it was judgment day.” Onder een purperen hemel proberen mensen weg te lopen van vernietiging. Prince haalt evenwel zijn schouders op bij alle commotie en stelt doodgemoedereerd: “Everybody’s got a bomb / We could all die any day, aw.” Tegelijk steekt de song je net een hart onder de riem door te stellen dat we moeten genieten van alle tijd die we op aarde hebben, zolang we kunnen. “I’ll dance my life away.” ‘1999’ spot daarmee in het aangezicht van armageddon, wat in ’82 behoorlijke indruiste tegen de deprimerende nieuwsbulletins.

FILE - In this Feb. 4, 2007, file photo, Prince performs during the halftime show at the Super Bowl XLI football game in Miami. The music icon died of an accidental opioid overdose at his Paisley Park studio on April 21, 2016. (AP Photo/Chris O'Meara, File)Beeld AP

‘Five Years’ - David Bowie (1972)

Deze ouverture van The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars introduceert het overkoepelende thema van het album: een dreigende apocalyptische ramp gaat de aarde binnen vijf jaar vernietigen. Het enige wezen dat het kan redden, is een biseksuele buitenaardse rockster, Ziggy Stardust. Terwijl de eerste twee coupletten worden verteld vanuit het standpunt van een kind, spreekt Bowie de luisteraar rechtstreeks aan vanaf het derde vers. Naarmate het nummer vordert, bouwt de intensiteit op, voordat strijkers en een schreeuwende Bowie de song tot een hoogtepunt brengen. Een droom waarin zijn overleden vader hem toesprak over de beperkte tijd die hem nog restte, gaf de aanleiding tot de song. Maar ‘Five Years’ brengt meteen ook de hele planeet in gevaar, waarbij een huilende nieuwslezer de primeur brengt en moeders op de rand van een zenuwinzinking zuchten. “We’ve got five years, what a surprise / We’ve got five years, my brain hurts a lot.” In 1986 schreef Bowie met ‘When the Wind Blows’ ook de titelmuziek voor een gelijknamige animatiefilm, die het verhaal vertelt van een oud Engels koppel dat een nucleaire oorlog tracht te overleven.

David Bowie (wearing an eyepatch) performs 'Rebel Rebel' on the TV show TopPop on 7th February 1974 in Hilversum, Netherlands. He plays a Hagstrom Kent guitar. (Photo by Gijsbert Hanekroot/Redferns) dmm2409Beeld rv

‘The Wanderer’ - U2 feat. Johnny Cash (1993)

Wanneer de morose, sonore stem van Johnny Cash weerklinkt, weet je gelijk dat de song niet voor lachebekjes en ginnegappende doerakjes zal bedoeld zijn. Dat is eens te meer zo op het plechtstatige ‘The Wanderer’, waarop zijn zang klinkt als die van een oude kerkklok. Nog voor een op de dool geraakte Cash opgevist zou worden door producer Rick Rubin, waren de heren van U2 de eerste om zijn tanende carrière zo genereus nieuw leven in te blazen op het album Zooropa. Dat gaf hem volgens zijn familie genoeg zelfvertrouwen om zijn gitaar toch niet meteen aan de wilgen te hangen, al klonk hij daarom nog niet bepaald vrolijk. “I went out walking under an atomic sky / Where the ground won’t turn and the rain it burns / Like the tears when I said goodbye.” Een vaarwel onder zure regen.

NETHERLANDS - MAY 01: ROTTERDAM Photo of BONO and U2, Bono performing live on Zoo TV Zooropa tour (Photo by Paul Bergen/Redferns)Beeld Redferns

‘Wind of Change’ - Scorpions (1991)

In de jaren 80 en vroege nineties scoorde elke zichzelf én zijn lederhosen respecterende hardrockact wel een paar powerballads. Maar alleen de Duitse Scorpions kunnen zich op de borst kloppen dat zo’n song – in dit geval ‘Wind of Change’ – ook diende als soundtrack bij een politieke en culturele omwenteling. Klaus Meine zingt hoe “de wereld dichterbij komt” en stelt de retorische vraag: “Did you ever think/ That we could be so close/ Like brothers?” De videoclip met beelden van de bouw en afbraak van de Berlijnse muur maakte hun statement eens zo krachtig. Net zoals de muur zelf werd ‘Wind of Change’ onlosmakelijk verbonden met het einde van de Koude Oorlog en de hereniging van Oost- en West-Duitsland.

De Scorpions treden op tijdens het Moscow Peace Festival in 1989. Het zou hen inspireren voor de hit 'Wind of Change'Beeld Getty Images

De song ging nochtans niet over de Berlijnse muur, of zelfs maar over hun Duitse thuisland. De oorsprong is terug te vinden in de voormalige Sovjet-Unie, met het Moscow Music Peace Festival, een tweedaags hardrock Woodstock dat in augustus 1989 werd opgevoerd in het Lenin-stadion voor 100.000 fans. Het evenement werd uitgezonden in tientallen landen en op MTV in Amerika: een opsteker voor wie opgroeide in de dreigende schaduw van het IJzeren Gordijn en de Koude Oorlog. En een inspiratie voor Scorpions.

‘Games Without Frontiers’ - Peter Gabriel (1980)

Als kind waren we niet de slimste of mooiste. Lang waren we er dan ook heilig van overtuigd dat achtergrondzangeres Kate Bush aan het begin van deze song “she’s so popular” zong, terwijl het eigenlijk gewoon “jeux sans frontières” in het Franglais was. Wat ook in de weg stond van beter begrip was Spel zonder grenzen zelf: een waanzinnig populair kinderprogramma op de openbare omroep, waardoor ook heel wat volwassen luisteraars niet meteen in het snotje kregen dat deze speelse hit vooral wilde aantonen hoe kinderachtig internationale diplomatie soms kan zijn. De video bevat ook scènes uit de educatieve kortfilm Duck and Cover uit 1951, waarin een tekenfilmschildpad werd gebruikt om Amerikaanse schoolkinderen te instrueren wat ze moesten doen in geval van een nucleaire aanval. Peter Gabriels vroegere groep Genesis schreef in datzelfde decennium trouwens ook een paar songs over nucleaire dreiging: denk maar aan de populaire charttopper met de schitterende clip ‘Land of Confusion’. Ook Gabriel deed zijn duit in het zakje met ‘Red Rain’ en dus deze ‘Games without Frontiers’.

Help ons door uw ervaring te delen:

Lees ook

Geselecteerd door de redactie