Eigenlijk is Willem-Alexander niet meer dan een tussenpaus (original) (raw)

Na Emma, Wilhelmina, Juliana en Beatrix valt na 123 jaar de eer aan een man om de troon te bestijgen. Koninginnedag wordt Koningsdag en Willem-Alexander zal onze nationale munt sieren. En verder? Feministes Cisca Dresselhuys en Elma Drayer spreken zich uit over het aankomend koningschap. "Als je kijkt naar de Nederlandse koningen en koninginnen tot nu toe, dan slaat de weegschaal zeker ten goede uit van de vrouwen."

"Persoonlijk had ik het afscheid van Beatrix liever aangegrepen om de monarchie af te schaffen", begint Dresselhuys. "Ik ben een republikein, dus wil eigenlijk noch een koning, noch een koningin." Drayer geeft aan 'geen anti-monarchist' te zijn, maar ook geen 'diepe gevoelens' bij de abdicatie van de koningin te hebben.

Toen de koningin in januari bekendmaakte dat ze zou aftreden, verbaasde Drayer zich over de analyses in de media. "Daarin werd aangehaald dat je voor het koningschap speciale eigenschappen nodig hebt en dat een man daar meer moeite mee zou kunnen hebben dan een vrouw. Dat vind ik onzin. Ik denk niet dat iemand met andere geslachtsdelen dit minder goed zou kunnen."

Misschien komt dit vooroordeel door de reputatie van de Willems I, II en III. "Dat waren enorme schuinsmarcheerders, verschrikkelijke, boosaardige mannen", vertelt Dresselhuys. "Geen wonder dat Willem IV naast Bertha in de wei staat. Misschien heeft Willem-Alexander zelf ook gekeken naar wat zijn voorvaderen uitgespookt hebben en besloten dat hij niet in dat rijtje wil passen."

"Willem-Alexander zal sowieso niet in dat rijtje thuis horen", vervolgt Dresselhuys. "De maatschappij is zo sterk veranderd. Die Willems waren echt niet weggekomen met hun schandalige acties als er toen al Twitter, Facebook en televisie was geweest. Nee, Willem-Alexander kan het zo bont niet maken."

Koningin Beatrix geen rolmodel

In gesprek met buitenlandse vrouwelijke ambassadeurs werd Drayer op een bijzonder verband gewezen. "Deze vrouwen zeiden stuk voor stuk dat ze het zo grappig vonden dat wij al zo lang een vrouwelijk staatshoofd hebben, maar dat Nederlandse vrouwen daar geen voorbeeld aan nemen."

"Hoe kan het dat we een werkende vrouw aan het hoofd van het land hebben, maar dat vrouwen dit niet als een soort rolmodel zien?", vervolgt Drayer. Misschien komt het doordat een koningin haar 'baantje' aan haar geboorte dankt. Dresselhuys: "Vrouwen als Angela Merkel, dat zijn echte rolmodellen voor vrouwen. Merkel is niet in haar positie geboren, zij moest er echt voor vechten."

Drayer merkt op dat we Beatrix en haar vrouwelijke voorgangers veel meer als moeders van het land beschouwen. "Beatrix wordt vaak neergezet als een warme en troostrijke moeder. Dat vind ik een onderschatting van hoe ze in werkelijkheid is", aldus Drayer. "Beatrix is een kordate, zakelijke vrouw die heel goed weet wat ze wil."

Dat Máxima een andere persoonlijkheid heeft dan haar schoonmoeder, moge duidelijk zijn. Drayer: "Máxima is heel innemend, sociaal begaafd en kan mensen op hun gemak stellen. Ze is een hardwerkende vrouw die er van alles naast doet. In tegenstelling tot onze voorgaande koninginnen wordt zij wél als rolmodel neergezet."

Zo ver wil Dresselhuys niet gaan. "Máxima is meer een mode-icoon." Wel heeft ze lof voor het werk wat Máxima doet op het gebied van vrouwenemancipatie. "Ik heb Beatrix slechts één keer kunnen betrappen op interesse voor iets wat met vrouwenemancipatie te maken heeft", vertelt Dresselhuys. "Juliana was daar veel meer in geïnteresseerd en ook Máxima is veel meer bij dit onderwerp betrokken."

Zo is Máxima onder andere betrokken bij emancipatie onder allochtone vrouwen en het stimuleren van technisch onderwijs bij meisjes. "Wat ik ook erg leuk vind," vertelt Dresselhuys, "Máxima heeft de lange broek geïntroduceerd. Beatrix zag je bij officiële gelegenheden nooit in een broek. Máxima wel, dat vind ik een teken van emancipatie."

"Máxima heeft de lange broek geïntroduceerd. Beatrix zag je bij officiële gelegenheden nooit in een broek."

Koningin Máxima
Anders dan Claus, Bernhard en Hendrik, de echtgenoten van onze voorgaande koninginnen, mag Máxima wel koningin genoemd worden. Margriet van der Linden, hoofdredacteur van Opzij, schreef twee weken geleden:

"In zichzelf een staaltje koninklijk seksisme: waar echtgenoten van koninginnen prins blijven, worden echtgenotes koninginnen. Een koningin kan, als in het schaakspel, immers nooit een koning in rang overtreffen. Prinses Máxima had misschien kunnen afzien van de bonustitel van koningin, als statement, maar enfin..."

"Als je vroeger als vrouw iets wilde betekenen, dan bereikte je dat via je man. Die tijd hebben we als Nederlandse vrouwen achter de rug", vindt Dresselhuys. "Je wordt nu op je eigen merites beoordeeld, niet op die van je man. Máxima gaat toch mee in het kielzog van haar man, dat is volstrekt ongeëmancipeerd."

Vanaf het moment dat Willem-Alexander officieel koning is, mogen we Máxima koningin noemen. Haar officiële titel blijft overigens wel 'Prinses der Nederlanden'. Dresselhuys had liever gezien dat Máxima had afgezien van haar aanspreektitel als koningin. "Ze had moeten zeggen: 'Weet u wat, laat mij maar prinses blijven.'" Drayer maakt er geen punt van. "Het is vastgelegd in de Grondwet, zo werkt het nou eenmaal."

Liever een presidente
Jammer vinden Drayer en Dresselhuys het niet dat een man de troon overneemt. Als ze kon kiezen, zou Dresselhuys liever een presidente aan het hoofd van een republiek hebben. "Die moet het verdienen, moet vechten, verantwoordelijkheid afleggen", beargumenteert Dresselhuys. "De koningin mag niet eens letterlijk geciteerd worden en Rutte is verantwoordelijk voor wat ze zegt. Hoe kan je er mee leven?!"

Maar toch... Als ze het voor het zeggen hadden, zouden beide dames liever een koningin op de troon zien. "Ik vind het altijd leuk als vrouwen op een hoge positie zitten", geeft Drayer toe. "Eigenlijk is het best sneu voor Willem-Alexander," peinst Dresselhuys: "hij is even een kleine onderbreking in een reeks vrouwen. Over een jaar of dertig heeft een vrouw het heft weer in handen."

Cisca Dresselhuys was jarenlang hoofdredactrice van maandblad Opzij. Elma Drayer is columnist bij Trouw.

Máxima wordt een ander soort koningin dan Beatrix. Máxima's officiële titel blijft 'Prinses der Nederlanden', haar aanspreektitel 'koningin'.

Lees ook

Geselecteerd door de redactie