A. Teyfur Erdogdu | Yildiz Technical University (original) (raw)
Books by A. Teyfur Erdogdu
Türkiye'de Tarihçilik ve Kültür Endüstrisi, ed. Ahmet Şimşek & Ahmet Yüksel, Topos Yay. Ankara, 2023
Maaş almayan bir tarih mezunu ve/ya bir tarihçi, tarihçilik mesleğini yaparken geçimini nasıl sağ... more Maaş almayan bir tarih mezunu ve/ya bir tarihçi, tarihçilik mesleğini yaparken geçimini nasıl sağlayabilir ve bunu sürdürebilir? Bu imkanı sağlayan bir mecra olarak blog yazımı kitap bölümünün konusudur.
Teyfur Erdoğdu (ed.), Tarihyazıcılığı, (Cogito, 73), Istanbul 2013.
Hub [Humbert Chabuel], Okko. Hava devri I-II, YKY, Istanbul 2012 (BD) (French into Turkish).
Teyfur Erdoğdu (ed.), Tarihyazıcılığı, (Tarih Okulu, 11), İzmir 2011.
Matz & Luc Jacamon, Tetikçi III, YKY, Istanbul 2011 (Le Tueur: tome 3: La dette, Casterman, Août 2001), (BD) (French into Turkish).
Articles by A. Teyfur Erdogdu
Kavram Gelistirme. Sosyal Bilimlerde Yeni Imkanlar, eds. K. B. Tiryaki ve L. Sunar, Nobel Yay., Ankara, ss. 49-104, 2016
Kavramlar Tarihi: Kavram ve Kavramsallastirmada Uc Iddia. Esanlamliligin Imkansizligi, Cevrilemez... more Kavramlar Tarihi: Kavram ve Kavramsallastirmada Uc Iddia. Esanlamliligin Imkansizligi, Cevrilemezlik ve Kavramsal Dakiklik.
Ilksoz
Giris
Kavramın tanımı ve tarifi?
Cevrimici ve Cevrimdisi Dusunme
Kavramlarin Kelimelerle İliskisi
Tarihici ve Tarihdisi Dusunme
Yanlis Kavramsallastirmalar
Kavramsallastirmanin Beseri ve Toplumsal Bilimlerdeki Yeri ve Onemi
Uc Iddia:
1. Dilde Esanlamli Kavramlar Yoktur!
2. Tam Tercume Yapmak Mumkun Degildir!
3. Maymuncuk Kavram Yoktur!
Sonsoz
Ornekolay: Kimlik Kavrami
Sosyal Bilimlerde Yeni Egilimler, ed. Lutfi Sunar, Nobel Yay. Ankara, ss. 39-102, 2015
2000’den sonra tarih araştırmalarında dünya üzerinde görünür olan yeni eğilimler üzerine bugüne k... more 2000’den sonra tarih araştırmalarında dünya üzerinde görünür olan yeni eğilimler üzerine bugüne kadar belki onlarca kitap ve makale kaleme alındı. Bu yüzden bunların bir cetvelini çıkarmak ve yorumlamasını yapmak dahi muazzam bir uğraş gerektirecektir. Bu bakımdan burada tarihçilikte mevzuubahis olan yeni eğilimlere sadece icmalen değinilecektir.
Tarih araştırmalarında öne çıkan eğilimler hermeneutik tarihçilik; zihniyet tarihçiliği; kavram tarihçiliği; duygu tarihçiliği; algı tarihçiliğidir ve yepyeni bir konu da internet ve sosyal medya başta olmak üzere teknolojinin
tarih araştırmalarına etkisidir. Hemen bu aşamada biraz yukarıda saydığım eğilimlerden hermeneutik tarihçilik ve zihniyet tarihçiliği dışındakilerin
Türkiye’de henüz yeterince yankı bulmadığını ve ilgi çekmediğini belirtmek isterim. Tarihçiliğin önemli alanlarından olan tarih felsefesi de dünya
tarihçiliğinde iki yüz seneyi aşkındır yoğun şekilde ele alınıp işlenir ve tartışılırken Türkiye’de birkaç kıpırdanma hariç hala hak ettiği ilgiyi görememiştir.
Bu arada yukarıda saydığım tarih araştırmalarındaki bu eğilimlerin
tamamının ortak yönünün ve arkalarındaki müşterek itici gücün kısaca de-
mokratikleşme, şeffaflaşma ve insanileşme olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu
itibarla aşağıda sırasıyla bu meseleler ele alınmaya çalışılmıştır.
Tarih İçin Metodoloji, ed. Ahmet Şimşek, TTK Yay., Ankara 2022, 594-600, 2022
Bu kitap bölümündeki iddialar: 1. Tarihin doğa bilimlerinden ayrı bir nesnelliği vardır. 2. Bu yü... more Bu kitap bölümündeki iddialar:
1. Tarihin doğa bilimlerinden ayrı bir nesnelliği vardır.
2. Bu yüzden bir bilimdir.
3. Asla contingency tekniği, genelleme ve teori kullanılmamalıdır.
4. Kurulan dil meşkuk olmalıdır.
5. Tarihçi cehaletini ve tembelliğini göstererek kendini ele vermelidir.
Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2022
Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battl... more Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battle Arena) League of Legends oyuncularının oyun içi bilgi paylaşma pratikleridir. MOBA oyunların çok oyunculu yapısı oyuncular arasında mecburi bir sosyal etkileşim ortamı oluşturur. Sosyal etkileşimin en belirleyici özelliği çeşitli iletişimsel stratejiler yoluyla taktiksel konularda ya da oyun dışı konularla ilgili bilgi paylaşmadır. Bu araştırma bilgi paylaşmanın hangi motivasyonlarla yapıldığını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bilgi paylaşma kişisel beklentiler, öz-yeterlilik, diğergamlık, güven, karşılıklılık, grupla özdeşleşme, ortak vizyon, sosyal ağ bağları ve topluluk düzeyinde beklenen getiriler olmak üzere dokuz ayrı motivasyon kategorisine göre incelenmiştir. Oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik tutumları Gerekçeli Eylem Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Sonuçlara göre oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik olumlu tutuma sahip oldukları ve bu tutumun toplumsal düzeydeki beklenti getirileriyle ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Bilgi paylaşımının gruba ait olma, grupla özdeşleşme veya kişisel beklentiler yoluyla değil, gruba yönelik karşılık beklentisi ile toplumsal boyutta oluştuğu gözlenmiştir. Buna göre, oyuncuların toplumsal düzeydeki beklentileri gönüllüğe dayalı olsa bile karşılık beklentisine göre gerçekleşmektedir. Dolayısıyla bilgi paylaşma pratikleri MOBA oyunların yapısı gereği araçsal bir pratiktir.
Tarih ve Diğer Bilimler: Geçmişin Peşinde Disiplinlerarası Bir Kılavuz, Ed. Mehmet Yaşar Ertaş, 2021
Bilim dalları bizi ve -geçmiş, hâl ve gelecekteki- etrafımızı açıklamak, anlamak ve tahmin et... more Bilim dalları bizi ve -geçmiş, hâl ve gelecekteki- etrafımızı açıklamak, anlamak ve tahmin etmek için çabalıyorlar. Tüm bu bilim dalları birbirleriyle ilişki ve etkileşim içindeler. Bunların doğayla ilgili olanlarının temsilcisi fizikken tin (kültür) ile ilgili olanlarının temsilcisi tarihtir. Bu itibarla bu bölümde tarihin doğa bilim dallarıyla özelde fizikle olan ilişki ve etkileşimine farklı cephelerden bakılacaktır. Ayrıca yeni bir bilim tanımı denemesi yapılacaktır. Son olarak gelecekte doğa bilim dallarının tarih dalına etkisi üzerine tahminler yürütülecektir.
İnsan ve Toplum Dergisi, 2021
Fikren 18. yüzyılın sonunda ortaya çıkan ancak yoğun olarak 20. yüzyılda kullanılmaya başlanan ka... more Fikren 18. yüzyılın sonunda ortaya çıkan ancak yoğun olarak 20. yüzyılda kullanılmaya başlanan karşılaştırmalı tarih yöntemi, çeşitli tarihsel birimlerin mukayesesi sonucu ortaya konan benzerlik ya da farklılıklarını açıklama, tahlil etme ve yorumlama yöntemidir. Yöntemin karşılaştırma yapmadan yürütülemeyecek çalışmaları ortaya koymak, tekil olayların mukayesesiyle elde edilen verilerle daha sağlam genellemeler yapmak, tarihçilere daha geniş bir bakış açısı kazandırmak gibi amaç ve faydaları bulunmaktadır. Bununla birlikte yöntem bazı ciddi sorunlar doğurmakta, bu sorunlar yüzünden de sıklıkla eleştirilere maruz kalmaktadır.
Comparative history, which intellectually emerged at the end of the 18th century, is a method of explaining, analyzing and interpreting the similarities or the differences which are put forth as a result of comparing the various historical units. The purposes of the method are; to reveal the subjects which can not be performed without comparison, to make generalizations with obtained data from comparison of individual events, to give broader perspective to historians. While reaching the aim, the temporal/spatial/social etc. features should be considered. This article reveals general features to be considered in the comparative history and then discusses the mistakes in using this method and critics about these mistakes.
Uluslararası Halkbilim Araştırmaları Dergisi, 2021
Web 2.0’a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya b... more Web 2.0’a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya bireyler, kurumlar ve toplumsal failler arasındaki tek ve çift yönlü bağların kurulduğu platformlara dönüştü. Bu çalışma üç yaklaşımdan yola çıkarak tahlil yapmaktadır: araçsalcılık, gerekircilik ve postmodernizm. Teknolojiyi bir araç olarak ele alan araçsalcılık (instrumentalism) yaklaşımı ile insanların sosyal medyayı nasıl ve hangi amaçlarla kullandıklarını incelenmektedir. Toplumsal etkileşimin yoğunluğu, gerçekçiliği, toplumsal faillerin katılımcılığına odaklanan gerekircilik (determinism) yaklaşımıyla sosyal medyanın birey ve toplulukları ne yönde etkilediği açıklanmaya çalışılmaktadır. Postmodernist yaklaşım ile de kullanıcı tarafından oluşturulan içerik (User Generated Content) ile kişiselleştirilen etkileşim sosyal medya doğasını eleştirel bir bakış açısı ile tartışmaktadır. Bu bağlamda sosyal medya (YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Club House vb.) bireyler, sanal topluluklar, gerçek topluluklar ve kamuoyu arasındaki ilişkiler bağlamında ele alınmıştır. Sosyal medyanın özgürleştirici, demokratikleştirici ve aynı zamanda bireyi etkisi altına alan gücü tartışılan bir başka boyut olmuştur. Sosyal medyayla ortaya çıkan yeni toplumsallaşma biçimleri, dijital denetim ve gözetim olgusu, sosyal medya-okur yazarlığı ve bağımlılık ve onun doğurduğu sorunlar bir başka inceleme alanını oluşturmuştur.
Letter to the US Senate, US President, and US People on the Armenian Question 10/29, 2019.
Atlas Tarih, 54, 2018
Tarihyazıcılığı ve tarih felsefesi ile ilgili bir yazı.
14-17 Ekim 2015'te Sakarya Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi'nde Gerçekleştirilen "Osmanlı Ar... more 14-17 Ekim 2015'te Sakarya Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi'nde Gerçekleştirilen "Osmanlı Araştırmaları Kongresi"nde sunulan tebliğlerin özetleri...
Ötekilerin Peşinde Ahmet Yaşar Ocak'a Armağan, 2015
Tarihyazıcılığı, Cogito Özel Sayısı, 73, 2013.
Türkiye'de Tarihçilik ve Kültür Endüstrisi, ed. Ahmet Şimşek & Ahmet Yüksel, Topos Yay. Ankara, 2023
Maaş almayan bir tarih mezunu ve/ya bir tarihçi, tarihçilik mesleğini yaparken geçimini nasıl sağ... more Maaş almayan bir tarih mezunu ve/ya bir tarihçi, tarihçilik mesleğini yaparken geçimini nasıl sağlayabilir ve bunu sürdürebilir? Bu imkanı sağlayan bir mecra olarak blog yazımı kitap bölümünün konusudur.
Teyfur Erdoğdu (ed.), Tarihyazıcılığı, (Cogito, 73), Istanbul 2013.
Hub [Humbert Chabuel], Okko. Hava devri I-II, YKY, Istanbul 2012 (BD) (French into Turkish).
Teyfur Erdoğdu (ed.), Tarihyazıcılığı, (Tarih Okulu, 11), İzmir 2011.
Matz & Luc Jacamon, Tetikçi III, YKY, Istanbul 2011 (Le Tueur: tome 3: La dette, Casterman, Août 2001), (BD) (French into Turkish).
Kavram Gelistirme. Sosyal Bilimlerde Yeni Imkanlar, eds. K. B. Tiryaki ve L. Sunar, Nobel Yay., Ankara, ss. 49-104, 2016
Kavramlar Tarihi: Kavram ve Kavramsallastirmada Uc Iddia. Esanlamliligin Imkansizligi, Cevrilemez... more Kavramlar Tarihi: Kavram ve Kavramsallastirmada Uc Iddia. Esanlamliligin Imkansizligi, Cevrilemezlik ve Kavramsal Dakiklik.
Ilksoz
Giris
Kavramın tanımı ve tarifi?
Cevrimici ve Cevrimdisi Dusunme
Kavramlarin Kelimelerle İliskisi
Tarihici ve Tarihdisi Dusunme
Yanlis Kavramsallastirmalar
Kavramsallastirmanin Beseri ve Toplumsal Bilimlerdeki Yeri ve Onemi
Uc Iddia:
1. Dilde Esanlamli Kavramlar Yoktur!
2. Tam Tercume Yapmak Mumkun Degildir!
3. Maymuncuk Kavram Yoktur!
Sonsoz
Ornekolay: Kimlik Kavrami
Sosyal Bilimlerde Yeni Egilimler, ed. Lutfi Sunar, Nobel Yay. Ankara, ss. 39-102, 2015
2000’den sonra tarih araştırmalarında dünya üzerinde görünür olan yeni eğilimler üzerine bugüne k... more 2000’den sonra tarih araştırmalarında dünya üzerinde görünür olan yeni eğilimler üzerine bugüne kadar belki onlarca kitap ve makale kaleme alındı. Bu yüzden bunların bir cetvelini çıkarmak ve yorumlamasını yapmak dahi muazzam bir uğraş gerektirecektir. Bu bakımdan burada tarihçilikte mevzuubahis olan yeni eğilimlere sadece icmalen değinilecektir.
Tarih araştırmalarında öne çıkan eğilimler hermeneutik tarihçilik; zihniyet tarihçiliği; kavram tarihçiliği; duygu tarihçiliği; algı tarihçiliğidir ve yepyeni bir konu da internet ve sosyal medya başta olmak üzere teknolojinin
tarih araştırmalarına etkisidir. Hemen bu aşamada biraz yukarıda saydığım eğilimlerden hermeneutik tarihçilik ve zihniyet tarihçiliği dışındakilerin
Türkiye’de henüz yeterince yankı bulmadığını ve ilgi çekmediğini belirtmek isterim. Tarihçiliğin önemli alanlarından olan tarih felsefesi de dünya
tarihçiliğinde iki yüz seneyi aşkındır yoğun şekilde ele alınıp işlenir ve tartışılırken Türkiye’de birkaç kıpırdanma hariç hala hak ettiği ilgiyi görememiştir.
Bu arada yukarıda saydığım tarih araştırmalarındaki bu eğilimlerin
tamamının ortak yönünün ve arkalarındaki müşterek itici gücün kısaca de-
mokratikleşme, şeffaflaşma ve insanileşme olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu
itibarla aşağıda sırasıyla bu meseleler ele alınmaya çalışılmıştır.
Tarih İçin Metodoloji, ed. Ahmet Şimşek, TTK Yay., Ankara 2022, 594-600, 2022
Bu kitap bölümündeki iddialar: 1. Tarihin doğa bilimlerinden ayrı bir nesnelliği vardır. 2. Bu yü... more Bu kitap bölümündeki iddialar:
1. Tarihin doğa bilimlerinden ayrı bir nesnelliği vardır.
2. Bu yüzden bir bilimdir.
3. Asla contingency tekniği, genelleme ve teori kullanılmamalıdır.
4. Kurulan dil meşkuk olmalıdır.
5. Tarihçi cehaletini ve tembelliğini göstererek kendini ele vermelidir.
Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 2022
Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battl... more Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battle Arena) League of Legends oyuncularının oyun içi bilgi paylaşma pratikleridir. MOBA oyunların çok oyunculu yapısı oyuncular arasında mecburi bir sosyal etkileşim ortamı oluşturur. Sosyal etkileşimin en belirleyici özelliği çeşitli iletişimsel stratejiler yoluyla taktiksel konularda ya da oyun dışı konularla ilgili bilgi paylaşmadır. Bu araştırma bilgi paylaşmanın hangi motivasyonlarla yapıldığını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bilgi paylaşma kişisel beklentiler, öz-yeterlilik, diğergamlık, güven, karşılıklılık, grupla özdeşleşme, ortak vizyon, sosyal ağ bağları ve topluluk düzeyinde beklenen getiriler olmak üzere dokuz ayrı motivasyon kategorisine göre incelenmiştir. Oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik tutumları Gerekçeli Eylem Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Sonuçlara göre oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik olumlu tutuma sahip oldukları ve bu tutumun toplumsal düzeydeki beklenti getirileriyle ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Bilgi paylaşımının gruba ait olma, grupla özdeşleşme veya kişisel beklentiler yoluyla değil, gruba yönelik karşılık beklentisi ile toplumsal boyutta oluştuğu gözlenmiştir. Buna göre, oyuncuların toplumsal düzeydeki beklentileri gönüllüğe dayalı olsa bile karşılık beklentisine göre gerçekleşmektedir. Dolayısıyla bilgi paylaşma pratikleri MOBA oyunların yapısı gereği araçsal bir pratiktir.
Tarih ve Diğer Bilimler: Geçmişin Peşinde Disiplinlerarası Bir Kılavuz, Ed. Mehmet Yaşar Ertaş, 2021
Bilim dalları bizi ve -geçmiş, hâl ve gelecekteki- etrafımızı açıklamak, anlamak ve tahmin et... more Bilim dalları bizi ve -geçmiş, hâl ve gelecekteki- etrafımızı açıklamak, anlamak ve tahmin etmek için çabalıyorlar. Tüm bu bilim dalları birbirleriyle ilişki ve etkileşim içindeler. Bunların doğayla ilgili olanlarının temsilcisi fizikken tin (kültür) ile ilgili olanlarının temsilcisi tarihtir. Bu itibarla bu bölümde tarihin doğa bilim dallarıyla özelde fizikle olan ilişki ve etkileşimine farklı cephelerden bakılacaktır. Ayrıca yeni bir bilim tanımı denemesi yapılacaktır. Son olarak gelecekte doğa bilim dallarının tarih dalına etkisi üzerine tahminler yürütülecektir.
İnsan ve Toplum Dergisi, 2021
Fikren 18. yüzyılın sonunda ortaya çıkan ancak yoğun olarak 20. yüzyılda kullanılmaya başlanan ka... more Fikren 18. yüzyılın sonunda ortaya çıkan ancak yoğun olarak 20. yüzyılda kullanılmaya başlanan karşılaştırmalı tarih yöntemi, çeşitli tarihsel birimlerin mukayesesi sonucu ortaya konan benzerlik ya da farklılıklarını açıklama, tahlil etme ve yorumlama yöntemidir. Yöntemin karşılaştırma yapmadan yürütülemeyecek çalışmaları ortaya koymak, tekil olayların mukayesesiyle elde edilen verilerle daha sağlam genellemeler yapmak, tarihçilere daha geniş bir bakış açısı kazandırmak gibi amaç ve faydaları bulunmaktadır. Bununla birlikte yöntem bazı ciddi sorunlar doğurmakta, bu sorunlar yüzünden de sıklıkla eleştirilere maruz kalmaktadır.
Comparative history, which intellectually emerged at the end of the 18th century, is a method of explaining, analyzing and interpreting the similarities or the differences which are put forth as a result of comparing the various historical units. The purposes of the method are; to reveal the subjects which can not be performed without comparison, to make generalizations with obtained data from comparison of individual events, to give broader perspective to historians. While reaching the aim, the temporal/spatial/social etc. features should be considered. This article reveals general features to be considered in the comparative history and then discusses the mistakes in using this method and critics about these mistakes.
Uluslararası Halkbilim Araştırmaları Dergisi, 2021
Web 2.0’a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya b... more Web 2.0’a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya bireyler, kurumlar ve toplumsal failler arasındaki tek ve çift yönlü bağların kurulduğu platformlara dönüştü. Bu çalışma üç yaklaşımdan yola çıkarak tahlil yapmaktadır: araçsalcılık, gerekircilik ve postmodernizm. Teknolojiyi bir araç olarak ele alan araçsalcılık (instrumentalism) yaklaşımı ile insanların sosyal medyayı nasıl ve hangi amaçlarla kullandıklarını incelenmektedir. Toplumsal etkileşimin yoğunluğu, gerçekçiliği, toplumsal faillerin katılımcılığına odaklanan gerekircilik (determinism) yaklaşımıyla sosyal medyanın birey ve toplulukları ne yönde etkilediği açıklanmaya çalışılmaktadır. Postmodernist yaklaşım ile de kullanıcı tarafından oluşturulan içerik (User Generated Content) ile kişiselleştirilen etkileşim sosyal medya doğasını eleştirel bir bakış açısı ile tartışmaktadır. Bu bağlamda sosyal medya (YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Club House vb.) bireyler, sanal topluluklar, gerçek topluluklar ve kamuoyu arasındaki ilişkiler bağlamında ele alınmıştır. Sosyal medyanın özgürleştirici, demokratikleştirici ve aynı zamanda bireyi etkisi altına alan gücü tartışılan bir başka boyut olmuştur. Sosyal medyayla ortaya çıkan yeni toplumsallaşma biçimleri, dijital denetim ve gözetim olgusu, sosyal medya-okur yazarlığı ve bağımlılık ve onun doğurduğu sorunlar bir başka inceleme alanını oluşturmuştur.
Letter to the US Senate, US President, and US People on the Armenian Question 10/29, 2019.
Atlas Tarih, 54, 2018
Tarihyazıcılığı ve tarih felsefesi ile ilgili bir yazı.
14-17 Ekim 2015'te Sakarya Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi'nde Gerçekleştirilen "Osmanlı Ar... more 14-17 Ekim 2015'te Sakarya Üniversitesi Kültür ve Kongre Merkezi'nde Gerçekleştirilen "Osmanlı Araştırmaları Kongresi"nde sunulan tebliğlerin özetleri...
Ötekilerin Peşinde Ahmet Yaşar Ocak'a Armağan, 2015
Tarihyazıcılığı, Cogito Özel Sayısı, 73, 2013.
Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Tarihçilik ve Tarihyazıcılığı Sempozyumu, Ankara, 18-20 Mart 2010, 2011
Herşeyden önce belirtilmelidir ki bu yazı bir tarihfelsefesi denemesi değildir. Hattızatında tari... more Herşeyden önce belirtilmelidir ki bu yazı bir tarihfelsefesi denemesi değildir. Hattızatında tarihfelsefesi tabirinin yanlış ve yersiz olduğu uzun zaman önce kabul edilmiştir. 1 Bu bakımdan bu yazı sadece tarihyazıcılığının bir sorunsalına temas edecektir.
3rd International Symposium: Islamic Civilization in the Volga-Ural Region, 2010
Resmi dili temize çekelim
Osmanlı'nın resmi dili var mıydı?
"Yazıcı, Tahsin, Küçük Türk İslâm Ansiklopedisi: Türk-İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugati" Encyclopedias About Muslim Civilisations. Muslim Civilisations Abstracts, ed. Aptin Khanbaghi, Edinburgh 2009: 114, 115, 297, 298.
“İnal, Mahmut Kemal. Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar. Istanbul: Maarif Vekaleti, 1940-1953. Grand Viziers of the late Ottoman Period. Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar” Encyclopedias About Muslim Civilisations. Muslim Civilisations Abstracts, ed. Aptin Khanbaghi, Edinburgh 2009: 141, 142, 324, 325
Star Açık Görüş, 2020
“Fatih'in Yahudi bir hekim tarafından zehirlendiği iddiası geçersizdir. Fatih'in ordusunda her za... more “Fatih'in Yahudi bir hekim tarafından zehirlendiği iddiası geçersizdir. Fatih'in ordusunda her zaman gayrimüslim ve ecnebi askerler yer almıştır. Fatih tüm seferlerini başarı ile tamamlamış değildir. İstanbul kuşatmasının ortalarında mücadeleden vazgeçmeyi düşünmüştür.”
Tarih Okulu, Sep 11, 2011
Star Açık Görüş, 2021
K aybolan ne varsa aslında çevresiyle birlikte yok oluyor. Bu da kültürde bazen bir değişmeye baz... more K aybolan ne varsa aslında çevresiyle birlikte yok oluyor. Bu da kültürde bazen bir değişmeye bazen de bir eksilmeye işaret ediyor. Nostalji veya solastalji bir hastalık mıdır bilmem ama kaybolan hemen hemen her şey sanki az ya da çok acı ve hüzün veriyor (alji eki algos'tan geliyor acı, sızı, hüzün demek). Bu hüznün arkasındaki sebepler içinde mutlaka emeğe saygı var. Diğer bir deyişle her kaybolan meslek ona verilmiş emekleri hatırlayınca hüzne sebep oluyor. Örneğin İstanbul'da semerciliğin kaybolması arkasındaki emekler düşünülünce insanı hüzne gark ediyor. Sonra da güzel bir semerin hele de mesela deriyse artık üretilmiyor olması üzüntü verici. Düşünüyorum ak sakallı bir dede, elinde kocaman bir çuvaldız, vitrinde semer dikiyor. Mevzubahis kaybolan bir yemek ise ne yalan söyleyeyim o yemeği hazırlarken verilen emeğin kaybolmasından çok onu tadamamak beni üzüyor, belki de pis boğazlığımdandır. Bir de kaybolmasından hiç üzülmediğimiz meslekler var: ayıcılar, güllabiciler gibi. Evet, bu kadar felsefe yeter! Sizler için İstanbul'da kaybolan meslekleri içeren bir cetvel (liste) hazırladım. Herhangi bir kıstas gözetmeden sıralıyorum.
Star Açık Görüş, 2021
İstanbul üzerine çok şeyler söylendi, çok şeyler yazıldı. Ancak daha önce söylenenler ve yazılanl... more İstanbul üzerine çok şeyler söylendi, çok şeyler yazıldı. Ancak daha önce söylenenler ve yazılanlar yeni söyleneceklere ve yazılacaklara hiçbir şekilde pranga vuramıyorlar. Çünkü herkes kendi İstanbul’unu görüyor ve kendi İstanbul’unu yaşıyor.
Benim de ayrı bir İstanbulum var. Bazıları, medeniyetler başkenti İstanbul’u insanları yutan, aileleri paramparça eden büyük bir ejderhaya, bazıları köhneliğiyle kartlaşmış bir erkeğe, bazıları doğurgan bir kadına, bazıları toprağı sıkılınca şüheda fışkıran bir mezaristana, bazılarıysa binaları, kültürü ve insanlarıyla açık bir kütüphaneye, bir kısımsa taşı altına çeviren simyacıya benzetirler. Daha kim bilir neler neler.
Star Açık Görüş, 2021
İstanbulluluk bir kültür meselesi midir, bir görgü meselesi mi yoksa bir bilinç meselesi mi? Peki... more İstanbulluluk bir kültür meselesi midir, bir görgü meselesi mi yoksa bir bilinç meselesi mi? Peki' "İstanbullu kimdir?" diye sorsak; İstanbul'da doğan mı, kendini İstanbullu hisseden veya addeden mi yoksa İstanbul'da oturan mı diye cevap veririz?
Çukurcuma Ak Galeri'nin sahibi Muşlu Serhat Ak liseyi bitirdikten sonra İstanbul'a gelmiş ve yerleşmiş; şöyle diyor: "İstanbullu, İstanbul'u yaşayan, hakkını veren kişidir. Yoksa İstanbul'da doğmuş, yedi göbek İstanbullu da olsa ben ona İstanbullu demem... Bu şehirde sembolik şeyler var. Zenginlikler diyorum ben buna. Mesela Galata Kulesi'ne çıkmak. Tedavi edici bir yer. Çünkü orada bütün şehre sahipsin. Her şeyi görebiliyorsun. Ben ilk çıktığımda 'Bu ne?' dedim. Bu şehirde yaşamak hakikaten krallık gibi bir şey. Orada kralsın. Çünkü herkesten o kadar yukarıdasın ki kimse seni incitme şansına sahip değil. Bütün o güzelliği görmek, sadece bakmak değil görmek lazım bence." Ne kadar ilginç düşünceler var: krallık, incinme...
Star Açık Görüş, 2021
Önce tanım: Ölüm bir canlının kendisini oluşturan en küçük parçalara ayrılma yani çürüme sürecine... more Önce tanım: Ölüm bir canlının kendisini oluşturan en küçük parçalara ayrılma yani çürüme sürecine geri dönüşsüz bir şekilde girmesi ve tüm işlevlerin sona ermesidir. İnsanı konuşacak olursak ölüm tıbben ikiye ayrılır: Birinde beyinsapı (brainstem) dahil beynin, dolaşım ve nefes alma işlevlerinin ne yapılırsa yapılsın artık çalışmaması sözkonusudur. Buna klinik ölüm denir. Diğerinde kalp ve ciğer çalışıyor olsa da (hatta hamile bir kadının fetüs işlevleri bile devam edebilir) beyinsapınınkiler de dahil beyin işlevleri tamamen bitmiştir. Buna da beyin ölümü denir. Bazı ülkelerin insanın ölümü için beyin ölümünü yeterli gördüğünü ve klinik ölümü şart koşmadığını söyleyelim. Bu arada beyin ölümünü bitkisel hayatla da karıştırmamak lazım. Çünkü bitkisel hayatta beynin kortikol faaliyeti durmuş olsa bile beyinsapı çalışmaktadır. Yani kişi belki göremez, konuşamaz, işitemez, hareket edemez ama dolaşım, solunum, uyuma, sindirim gibi istemsiz hareketleri devam eder.
Star Açık Görüş, 2021
Fransız filozof Bernard de Chartres'a nazire olarak diyorum ki "Felsefe, sanat isimli devin omuzl... more Fransız filozof Bernard de Chartres'a nazire olarak diyorum ki "Felsefe, sanat isimli devin omuzlarına oturmuş sadece bir cücedir!" Bu yüzden bilgiyle beynimizi ve zihnimizi geliştirirken sevgiyle de kalbimizi temizleyelim, genişletelim ve bu temiz kalp ile aklımızı kullanalım! İnsan dilini yutsa da müzikle, resimle, düzenli (rythmique) ve düzensiz (arythmique) hareketler vb vasıtasıyla, taşıyıcılar yoluyla idrak hapishanesinden kurtulur ve yükselişe geçer. Belli bir aşamadan sonra uzay aracından kopan füze parçaları gibi süreçte geride kalan araçlar silikleşir ve gaib olurlar. Sessizlik, mutlak ışık (yani ışıksızlık), hareketsizlik hakim olur.
Star Açık Görüş, 2020
Halkın sanki bir kısmı yağmacılık için her fırsatı kolluyor, her havayı kokluyor, fırsatını bulur... more Halkın sanki bir kısmı yağmacılık için her fırsatı kolluyor, her havayı kokluyor, fırsatını bulur bulmaz da hak arayışlarını yağmaya çeviriyor: elektrikler kesiliyor yağma, tsunami vuruyor yağma, borsa düşüyor yağma, virüs patlıyor yağma, yağma, yağma, hep yağma... İngiltere ve Fransa gibi sanayileşmiş Avrupa ülkelerinde de sık sık mağazalar yağmalanıyor, eşyalar havada uçuşuyor, kuyumcu dükkanlarına giriliyor, kasalar patlatılıyor, kutu kutu elektronik eşyalar, pahalı marka kıyafetler, çantalar hele ki ayakkabılar ardı ardına evlere taşınıyor...
Star Açık Görüş, 2020
Mabetleri dönüştürme düşüncesi sadece Ayasofya ile sınırlı kalmamış Sultanahmed Camii'nin de kütü... more Mabetleri dönüştürme düşüncesi sadece Ayasofya ile sınırlı kalmamış Sultanahmed Camii'nin de kütüphaneye çevrilmesi fikredilmiştir. Ancak bu fikirden kitaplar için konulması icap eden bölmelerin binayı çirkinleştireceği gerekçesiyle vazgeçilmiştir.
Star Açık Görüş, 2019
Halk Zeugma ve Göbeklitepe sayesinde ilk kez arkeolojiye bu kadar merakla yaklaşıyor. İnsanlar va... more Halk Zeugma ve Göbeklitepe sayesinde ilk kez arkeolojiye bu kadar merakla yaklaşıyor. İnsanlar varsayımları dinlemek yerine, ayrıntılı sorular yöneltiyor ve yönelttiği sorularına kesin cevaplar istiyor. Kültür-turizmi işlerinin profesyonel düzeyde ele alınacağının, fonların idaresinin akılcı şekilde yapılacağının işaretleri de devletin en üstünden makamlarından gelmeye başladı.
Star Açık Görüş, 2019
Göbeklitepe kazılarından, insanların bundan 12 bin yıl önce gök hesapları yaptıklarını ve bunları... more Göbeklitepe kazılarından, insanların bundan 12 bin yıl önce gök hesapları yaptıklarını ve bunları simgelere indirgeyerek üç boyutlu metinler/mekanlar oluşturduklarını anlıyoruz. Bunları Göbeklitepe insanları mı oluşturdu yoksa daha eski başka insanlardan mı ödünç aldılar? Bu simgeselleştirmenin başlangıcını ne kadar eskiye götürülebiliriz? Bunlar heyecan verici sorular.
Hürriyet Kitap Sanat, 2018
Analysis and Criticism of the Comparative Historical Method
İnsan & toplum, Dec 1, 2021
Comparative history which intellectually emerged at the end of the 18th century, is a method of e... more Comparative history which intellectually emerged at the end of the 18th century, is a method of explaining, analyzing and interpreting the similarities or the differences which are put forth as a result of comparing the various historical units. The purposes of the method are; to reveal the subjects which can not be performed without comparison, to make generalizations with obtained data from comparison of individual events, to give broader perspective to historians. While reaching the aim the temporal/spatial/social etc. features should be considered. This article reveals general features to be considered in the comparative history and then discusses the mistakes in using this method and critics about these mistakes.
DergiPark (Istanbul University), May 31, 2022
Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battl... more Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battle Arena) League of Legends oyuncularının oyun içi bilgi paylaşma pratikleridir. MOBA oyunların çok oyunculu yapısı oyuncular arasında mecburi bir sosyal etkileşim ortamı oluşturur. Sosyal etkileşimin en belirleyici özelliği çeşitli iletişimsel stratejiler yoluyla taktiksel konularda ya da oyun dışı konularla ilgili bilgi paylaşmadır. Bu araştırma bilgi paylaşmanın hangi motivasyonlarla yapıldığını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bilgi paylaşma kişisel beklentiler, öz-yeterlilik, diğergamlık, güven, karşılıklılık, grupla özdeşleşme, ortak vizyon, sosyal ağ bağları ve topluluk düzeyinde beklenen getiriler olmak üzere dokuz ayrı motivasyon kategorisine göre incelenmiştir. Oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik tutumları Gerekçeli Eylem Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Sonuçlara göre oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik olumlu tutuma sahip oldukları ve bu tutumun toplumsal düzeydeki beklenti getirileriyle ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Bilgi paylaşımının gruba ait olma, grupla özdeşleşme veya kişisel beklentiler yoluyla değil, gruba yönelik karşılık beklentisi ile toplumsal boyutta oluştuğu gözlenmiştir. Buna göre, oyuncuların toplumsal düzeydeki beklentileri gönüllüğe dayalı olsa bile karşılık beklentisine göre gerçekleşmektedir. Dolayısıyla bilgi paylaşma pratikleri MOBA oyunların yapısı gereği araçsal bir pratiktir.
DergiPark (Istanbul University), May 31, 2021
Web 2.0'a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya bireyler... more Web 2.0'a geçişle birlikte iletişimin doğasını hızlı bir biçimde değiştiren sosyal medya bireyler, kurumlar ve toplumsal failler arasındaki tek ve çift yönlü bağların kurulduğu platformlara dönüştü. Bu çalışma üç yaklaşımdan yola çıkarak tahlil yapmaktadır: araçsalcılık, gerekircilik ve postmodernizm. Teknolojiyi bir araç olarak ele alan araçsalcılık (instrumentalism) yaklaşımı ile insanların sosyal medyayı nasıl ve hangi amaçlarla kullandıklarını incelenmektedir. Toplumsal etkileşimin yoğunluğu, gerçekçiliği, toplumsal faillerin katılımcılığına odaklanan gerekircilik (determinism) yaklaşımıyla sosyal medyanın birey ve toplulukları ne yönde etkilediği açıklanmaya çalışılmaktadır. Postmodernist yaklaşım ile de kullanıcı tarafından oluşturulan içerik (User Generated Content) ile kişiselleştirilen etkileşim sosyal medya doğasını eleştirel bir bakış açısı ile tartışmaktadır. Bu bağlamda sosyal medya (YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Club House vb.) bireyler, sanal topluluklar, gerçek topluluklar ve kamuoyu arasındaki ilişkiler bağlamında ele alınmıştır. Sosyal medyanın özgürleştirici, demokratikleştirici ve aynı zamanda bireyi etkisi altına alan gücü tartışılan bir başka boyut olmuştur. Sosyal medyayla ortaya çıkan yeni toplumsallaşma biçimleri, dijital denetim ve gözetim olgusu, sosyal medya-okur yazarlığı ve bağımlılık ve onun doğurduğu sorunlar bir başka inceleme alanını oluşturmuştur.
Siyasal Bilgiler Fakültesi dergisi, 1996
Maari̇f -İ Umumi̇yye Nezareti̇ Teşki̇lati-II
Siyasal Bilgiler Fakültesi dergisi, 1997
... nizamları takım takım herbir nezaret, daire ve meclisten alıp onlar üzerinde gereken tedkikle... more ... nizamları takım takım herbir nezaret, daire ve meclisten alıp onlar üzerinde gereken tedkikleri yaptıktan sonra eksik olanları ıslah, ikmal, müzakere ve ... Devlet'e verilen görevlerin başıı,da kanun ve nizam layihalannın incelenmesi ve tanzim işi geldi~i gibi hükumet ile şahtilar ...
Sivil İtaatsizlik Eylemleri Nereye Evriliyor: Hologram Eylemi
Sivil itaatsizlik, yasanin veya keyfi ve baskici bir yonetimin “yanlis” yerlerini gosteren ve deg... more Sivil itaatsizlik, yasanin veya keyfi ve baskici bir yonetimin “yanlis” yerlerini gosteren ve degismesini isteyen vicdani, mesru, siddete dayali olmayan ve ayni zamanda yasaya aykiri bir edimi ifade eder. Basvurulan bir direnme yontemi olan sivil itaatsizlik, gecmisten bugune guncelligini koruyan bir kavram olarak karsimiza cikmaktadir. Ozellikle siddetten yana olmama ve kamuya acik bir durus sergileme gibi unsurlar sivil itaatsizlik yontemini onemli kilmistir. Ilk baslarda geleneksel yontemlerle (oturma eylemi, isiklari yakip sondurme gibi) kendini gosteren sivil itaatsizlik, iletisim teknolojilerinin gelismesi ile birlikte farkli eylem repertuarlarini da bunyesine katmistir. Kullanilan araclarin kendisi de eylemlerin gerceklestirilmesinde etken bir rol oynamistir. Bu anlamda gunumuzde hem teknoloji hem de internet ozelde ise sosyal medya, sivil itaatsizligin gerceklestirilmesinde onemli araclar olmaktadir. Ozellikle Web 2.0 teknolojisi sayesinde ortaya cikan sosyal medya, tek yonlu bilgi paylasimindan, cift tarafli ve es zamanli bilgi paylasiminin ulasilmasina olanak saglamistir. Boylelikle var olan “haksizligin” bilinmesi ve bu durumun duzeltilmesi sosyal medya ile daha cok insana hizli ve kolay bir sekilde gerceklesebilmektedir. Ote yandan teknolojik aletler de sivil itaatsizlik eylemlerini islevsel kilabilmektedir. Bu calismada sivil itaatsizligin gelisen iletisim teknolojisi ile olan iliskisi aciklanmaya calisilmis ve son donemlerin en yaratici eylemine sahne olan Ispanya’nin, 2015 yilinda gerceklestirdigi Hologram eylemi anlatilmistir.
Prof. Dr. Hali̇l İnalcik İle Söyleşi̇ Tari̇hçi̇leri̇n Kutbü’L-Aktabi Prof. Dr. Hali̇l İnalcik İle Tari̇hyaziciliğinin Püf Noktalari Üzeri̇ne Bi̇r Mülakat
Tarih Okulu Dergisi, 2011
Knowledge Sharing Motivations of Game Players in MOBA Games: League of Legends
Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battl... more Bu araştırmanın konusu çok oyunculu çevrimiçi savaş arenası oyunu (MOBA-Multi Player Online Battle Arena) League of Legends oyuncularının oyun içi bilgi paylaşma pratikleridir. MOBA oyunların çok oyunculu yapısı oyuncular arasında mecburi bir sosyal etkileşim ortamı oluşturur. Sosyal etkileşimin en belirleyici özelliği çeşitli iletişimsel stratejiler yoluyla taktiksel konularda ya da oyun dışı konularla ilgili bilgi paylaşmadır. Bu araştırma bilgi paylaşmanın hangi motivasyonlarla yapıldığını ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla bilgi paylaşma kişisel beklentiler, öz-yeterlilik, diğergamlık, güven, karşılıklılık, grupla özdeşleşme, ortak vizyon, sosyal ağ bağları ve topluluk düzeyinde beklenen getiriler olmak üzere dokuz ayrı motivasyon kategorisine göre incelenmiştir. Oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik tutumları Gerekçeli Eylem Kuramı çerçevesinde incelenmiştir. Sonuçlara göre oyuncuların bilgi paylaşmaya yönelik olumlu tutuma sahip oldukları ve bu tutumun toplumsal düzeydeki beklenti getirileriyle ilişkili olduğu bulgulanmıştır. Bilgi paylaşımının gruba ait olma, grupla özdeşleşme veya kişisel beklentiler yoluyla değil, gruba yönelik karşılık beklentisi ile toplumsal boyutta oluştuğu gözlenmiştir. Buna göre, oyuncuların toplumsal düzeydeki beklentileri gönüllüğe dayalı olsa bile karşılık beklentisine göre gerçekleşmektedir. Dolayısıyla bilgi paylaşma pratikleri MOBA oyunların yapısı gereği araçsal bir pratiktir.
The impact of Zeki Velidi Togan (1890-1970) on Turkish politics