ABDULHADİ TİMURTAŞ | Yuzuncu Yil University (original) (raw)
Papers by ABDULHADİ TİMURTAŞ
Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi
Arap gramerine dair eser yazan müellifler, temelde aynı konuları ele almış olsalar da konu tasnif... more Arap gramerine dair eser yazan müellifler, temelde aynı konuları ele almış olsalar da konu tasnifi bakımından hepsinin aynı metodu izlediği söylenemez. Zira konuların tasnifinde i‘râb, ‘âmil, kelime çeşidi, ‘amel, güçlülük – zayıflık ve cümle çeşidi gibi birçok unsur etkili olmuştur. Her müellif kendi nahiv felsefesine, eseri telif etme amacına, dönemin ilmî anlayışına, konularda ön plana çıkarmak istediği hususlara ve muhatap kitlenin bilgi düzeyine uygun gördüğü unsurları dikkate almış ve konu tasnifini de bu bağlamda yapmıştır. Bu da konu tasnifinde izlenen metotların kısmen veya önemli ölçüde birbirinden farklı olmasına neden olmuştur. Mecduddîn İbnu’l-Esîr, (öl. 606/1210) el-Bedî‘ fî İlmi’l-Arabiyye adlı eserinde diğer müelliflerden çok farklı bir tasnif sistemini benimsemiştir. Çünkü müellifler konuları tasnif ederken genelde en önemli ve asli hususları esas almışlardır. Konuyla ilgili fer‘î meseleleri ise ya metin içinde ele almışlar ya da onlara hiç değinmemişlerdir. Oysa Me...
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016
Kur'an-ı Kerim, bilim ve felsefeden uzak, sözcük yönden zengin ama kavram dağarcığı bakımından ol... more Kur'an-ı Kerim, bilim ve felsefeden uzak, sözcük yönden zengin ama kavram dağarcığı bakımından oldukça fakir bir toplumda indi. Kur'an-ı Kerim, kendisini insanlığa hidayet rehberi olarak niteler. Bu bağlamda Kur'an-ı Kerim, getirdiği inancın esaslarına binaen insanoğlunun evrene, hayata ve hayat ötesine nasıl bakması gerektiğini kendisine has bir sistemle açıklar. Kur'an-ı Kerim'de ilahiyat dediğimiz Yüce Yaratıcıya ve O'na bağlı hususlara ait bilgiler, nübüvvet dediğimiz kendilerine Allah tarafından vahiy indirilen peygamberlere ait bilgiler ve gaybiyat dediğimiz ölüm ötesi yeniden diriliş, hesap, cennet, cehennem ve cin, melek gibi görünmeyen varlıklara dair bilgiler verilmektedir. Yine Kur'an-ı Kerim'de temel ahlak prensiplerine, sosyal, siyasal, ekonomi, ekoloji, helal, haram ve günlük ibadetlere dair bilgiler de verilmektedir. Kur'an-ı Kerim bu konulara dair bilgiler verirken kendine özgü kavramlar oluşturmuş ve var olan kimi kavramları da yeniden anlamlandırmıştır. Kur'an-ı Kerim, oluşturduğu birçok kavramın nasıl anlaşılması gerektiğini açıklayıp tanımını yapmış ve bazısının açıklamasını kendisine indirilen peygambere ve kavramın içinde yer aldığı siyak sibaka bırakmıştır.
هذا البحث يمثل دراسة في قصص الأطفال الكردية للقاص لطيف هلمت؛ لرصد القيم الإنسانية التي في ظلها يع... more هذا البحث يمثل دراسة في قصص الأطفال الكردية للقاص لطيف هلمت؛ لرصد القيم الإنسانية التي في ظلها يعيش الإنسان في سعادة وكرامة، إذ إن القاص أبدع في تقديم هذه القيم في قصصه للأطفال بشكل كبير وسلس ومؤثر. والقيم الإنسانية هي قواعد لمؤسسة أخلاقية على الفطرة الانسانية السليمة، والتي اتفقت عليها جميع الديانات السماوية، والمذاهب الفكرية القديمة منها والمعاصرة، والمباديء النبيلة الشريفة، إذ تنعكس تلك المباديء عند الأدباء الكبار والمبدعين في نتاجاتهم الأدبية والفنية التي تخدم البشرية، ولاسيما أدب الأطفال. إن القيم الإنسانية هي قضية عالمية يتم إثارتها ودراستها في كل المجتمعات، وكل الآداب، وخاصة أدب الأطفال، فالطفل لابد أن يغرز فيه القيم الإنسانية، ليكون مستعدا للدفاع عن نفسه ومطالبة حقوقه، وهذه القيم الإنسانية تشمل: العدل والتعاون والتسامح والمحبة وعلاقة الإنسان مع أخيه الإنسان. إن القاص الكردي لطيف هلمت الذي أغنى الأدب الكردي بقصصه وسائر أعماله الأدبية جسد هذا الموضوع بشكل واضح في قصصه، كما إنه أشار إلى المسائل التي يعاني من غيابها المجتمع، لذلك حاولنا من خلال هذا البحث أن نقدم الأفكار المطروحة...
Bu makalede, Siirt’te bazi Arap halk turkuleri ele alinmistir. Giriste halk turkulerinin mahiyeti... more Bu makalede, Siirt’te bazi Arap halk turkuleri ele alinmistir. Giriste halk turkulerinin mahiyetiyle ilgili bazi teorik bilgiler verildikten sonra soz konusu turkulerin temel ozellikleri ortaya koymaya calisilmistir. Arastirmada Siirt Arap halk turkuleri uzerindeki perdeyi kaldirmayi hedeflenmistir. Siirt halk turkulerinin ozelliklerinin ortaya cikmasi icin yeni arastirmalar icin kapiyi araladik. Daha da onemlisi soz konusu turkulerin edebi yapisini ortaya koymaya calistik. Arastirmamiz su turkuleri icermektedir: “Fi Hime”, “O ya felek ya felek”, “Kid ‘allimtu’l-Cigara”, “ ‘Abertu ‘Ale’l-Velâye”, “Oy Delal Delal”, “Ay ley ley ley Hine”, “Immi Rasi Vacca‘ni”, “Ta‘ay fihlini Immi”, “Imbarek Ilmevsime”.
الملخص : ـ الحكمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلى الكون والمجتمع، يطلقها صاحبها بكلام موجز ودقيق ... more الملخص : ـ الحكمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلى الكون والمجتمع، يطلقها صاحبها بكلام موجز ودقيق ليعبر عن حقيقة أو رأي أو مبدأ، يوجه إلى الأجيال الصاعدة للاتعاظ والإرشاد، وشروطها أن تكون عامة وشاملة، ولكي يكتب لها الخلود يجب أن تنطبق على كل الناس في كل زمان ومكان ، والحكمة موجودة في الشعر العربي منذ نشأته وعلى مر العصور الأدبية إلى عصرنا الحاضر والناس يحتاجون إلى من يرشدهم، ويستخلص لهم عبر الزمان، فالشعراء الحكماء هم السباقون في إيصال الأفكار إلى الناس بشعرهم، ويعتبرالشاعر أبو الفتح البستي واحدا من هؤلاء الشعراء الحكماء، وقد فرغ كل جهده وبلاغته في قصيدته النونية، وكأنه واعظ يعظ الناس، يوجههم، ويثقفهم محملا بالكثير من التجارب التي اكتسبها في حياته الإجتماعية والسياسية، واحتكاكه بالناس والمجتمعات التي عاشها، مما أكسبه الخبرة في مختلف شؤون الحياة، ورسم للقاريء والسامع مجموعة من الفضائل والصفات ليتحلى بها، وليبلغ هدفه وغايته . مفاتيح البحث: الحكمة، أبو الفتح البستي، القصيدة النونية، الشعر، البنية
Islam oncesi donemde, Araplar seyahat anilarini sozlu olarak iletmekle yetiniyordular, bu yuzden ... more Islam oncesi donemde, Araplar seyahat anilarini sozlu olarak iletmekle yetiniyordular, bu yuzden onlari yazili metinlere kaydetmediler. Islamiyet’in gelmesiyle Araplar devletlestiler ve yazi diline ilgi duyup bilgi ve kulturlerini yazili metinlere donusturduler. Boylece daha once sozlu olarak anlatilan ve kusaktan kusaga gecen kultur, yavas yavas yaziyla tanisti. Bunun uzerine, farkli amaclar icin yapilan yolculuklarin hatiralari, bulgular ve yolcularin yasadigi olaylar, seyahat doneminden bu yana yazili bir metin olarak ortaya cikmaya basladi ve seyahatnameler ortaya cikti. Farkli amaclar icin hazirlanan seyahatnameler arasinda Hac Seyahat Turlari oncu oldu. Arap edebiyati hac seyahatlerinin ornekleri bakimindan zengin olarak kabul edilir. Islam cografyasinin pek cok yerinde, ozellikle El-Magribu-Arabi olarak bilinen Kuzey Afrika'da ve Andalus'ta ornekler bulmak mumkundur. Bu yolculuk isimleri, bazilari yazarin kendisi tarafindan yazilmis cok sayida siir icerir. Ote yandan,...
Kuskusuz mulemma sanati, diller arasindaki iliski, etkilesim, karsilastirma ve dostluk icin oneml... more Kuskusuz mulemma sanati, diller arasindaki iliski, etkilesim, karsilastirma ve dostluk icin onemli bir sanattir. Bu sanati daha yaygin olarak Arap olmayan Musluman toplumlarin edebiyatinda gormekteyiz. Ozellikle klasik Kurtce, Turkce ve Farsca siirlerin bu sanatla bezendigini gormekteyiz. Buna gore mulemma sadece edebi bir sanat gorevini gormuyor o ayni zamanda diller arasinda kardeslik bagini kurma gorevini de goruyor. Bu sanat araciligiyla birkac dil yan yana gelip siire farkli bir renk veriyor. Bunun yaninda bu sanat edebiyatlarin birbirleriyle karsilastirma imkânini da sagliyor. Klasik Kurt-Kurmanci edebiyatinda, Melaye Ciziri, Ehmede Xani, Mele Husyne Bateyi, Seyyid Eliye Findiki u Şex Ebdurrahmane Şawuri gibi sairler bu sanati sik sik siirlerinde kullanmislardir. Bunlar kimi zaman mulemma sanatini iki dille, kimi zaman uc dille ve kimi zamanlarda da dort dille kullanmislardir. Bu arastirmada verecegimiz orneklerin tumu Kurtcenin Kurmanci lehcesine aittir. Ayni sanat Kurtcenin ...
In this study we dealt with Arabic folk songs of Siirt. We dealt on the characteristics of Arab f... more In this study we dealt with Arabic folk songs of Siirt. We dealt on the characteristics of Arab folks songs of Siirt. In this research, we tried to draw off the curtain on the folk songs and pave the way for researchers to enter this untouched area so that the valuable folk songs peculiar to Siirt Arabs may come to the light. We also endeavored to show the literary structure which those folk songs have. In our analysis based research those folks songs are analyzed: “Fi Heme”, “O ya felek ya felek”, “Qid allimtu”l-Cigara”, “Abertu Ale”l-Velaye”, “Oy Delal Delal”, “Ay ley ley ley Hine”, “Immi Rasi Waccani”, “Taay fihlini Immi”, “Imbarek Ilmewsime”.
Journal of International Social Research, 2015
Öz Hemen hemen her millette, savaşlar neticesinde yıkılan veya düşmanın eline geçmesiyle yitirile... more Öz Hemen hemen her millette, savaşlar neticesinde yıkılan veya düşmanın eline geçmesiyle yitirilen şehirlere mersiyeler yazılmış ve onlar için ağlanmıştır. Medeniyetin bir tezahürü olan şehirlere ağıt yakma, eski Arap edebiyatında nadir olarak görülmüştür. Şehir mersiyeleri İslamiyet'in yayılmasıyla yeni kurulan veya fethedilen şehirlerin, zaman zaman uğradıkları felaket ve yıkımlarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bunun Doğu'daki ilk örnekleri Bağdat ve Basra şehirlerine dairdir. Şehirlere ağıt yakma, Haçlı savaşlarıyla hız kazanmıştır. Ancak şehir mersiyeleri daha çok İslam coğrafyasının batısı sayılan Endülüs'te gelişip yayılmıştır. Bu çalışmada, yıkılan veya yitirilen Endülüs şehirleri için söylenen mersiyelerden Ebu'l-Bekâ Salih b. Şerif er-Rundî'nin Endülüs Mersiyesi veya er-Rundî'nin Nûniyesi olarak bilinen mersiye ele alınmıştır. Aynı zamanda Ebu'l-Bekâ'nın kısa biyografisi verildikten sonra Arap edebiyatında şehir mersiyelerine dair bilgi verilmiştir. Ayrıca er-Rundî'nin mersiyesinin kaynakları, miktarı, özgünlüğü tartışılarak mersiyenin tam metninin Türkçeye çevirisi verilmiştir. Akabinde kasidenin kurgusu, üslubu, edebi özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.
e-sarkiyat.com
Özet Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine ... more Özet Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ettiği medrese hocalarındandır. Çok sayıda öğrenci yetiştirmiş olan bu zatın, bölgedeki ilim çevrelerinde ve halk nezdinde büyük bir yeri vardır. İlim çevrelerindeki ihtilaflar onda çözülür ve halk arasındaki münakaşa, dava ve anlaşmazlıklar kendisine arz edilirdi. Medresesi İslamî ilimler merkezi olmasının yanı sıra tıpkı bir adliye sarayı gibi akın eden davalı ve davacıları ağırlıyordu ve bir fetva merkezi gibi fetva isteyenleri tatmin edici fetvalarla dertlerine çare buluyordu. Makalemizde böyle bir zatın hayatını, düşüncelerini ve mücadelesini ele almaya çalışacağız. Anahtar Sözcükler Medrese, eğitim, fetva, dava ve tasavvuf.
Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 2021
Eleştiri ve İroni Bakımından el-Vehrânî'nin el-Menâmu'l-kebîr Adlı Eserindeki Karekterler Öz Altı... more Eleştiri ve İroni Bakımından el-Vehrânî'nin el-Menâmu'l-kebîr Adlı Eserindeki Karekterler Öz Altıncı Yüzyıl'ın önemli edebiyatçılarından olan Ruknuddîn Muhammed bin Muhriz el-Vehrânî'nin (ö. 575) Resâil, Makâmât ve Menâmât türünden eserleri vardır. Menâmât türünün en meşhuru el-Hâfız el-'Uleymî'nin kendisine gönderdiği öfke ve tehdit içerikli risalesine cevaben yazdığı el-Menâmu'lkebîr'idir. el-'Uleymî'nin el-Vehrânî'ye öfkelemesinin sebebi ise el-Vehrânî'nin daha önce el-'Uleymî'ye yazdığı bir mektupta kendisine hitap ederken ikinci tekil hitap tarzıyla yetinip diğer saygı ve yücelik sıfatlarını kullanmamasıdır. el-Menâmu'l-Kebîr, Kıyamet Gününde peşpeşe gelişen kurgusal olaylarla doludur. Rüya el-Vehrânî'nin Kıyamet Gününde dirilip kabirden çıkmasıyla başlıyor ve büyük korku ve sıkıntıları yaşayıp hesap ve azap sahnelerini görüp insanların hakikatlerini keşfettikten sonra Havz-ı Kevserden su içmesiyle son buluyor. el-Vehrânî çalışmasında yer verdiği olaylar ve şahsiyetler aracılığıyla toplumu, kendi çağındaki veya önceki dönemlerde yaşayan kimi şahsiyetleri eleştirmek ve hatta onlarla dalga geçmek istemiştir. el-Vehrânî ilgili kişileri Kıyamet Gününde dünyada işledikleri kötülüklerin hesabını verdikleri anki hallerini betimliyor veya onları maskara haline getirerek anlatıyor. Aynı zamanda el-Vehrânî rüyasında geçen olayları anlatırken bu vesileyle siyasi, dinî ve sosyal düşüncelerini de aktarmak istemiştir. Araştırmamızın esas hedefi el-Menâmu'l-kebîr adlı eserde yer alan karakterlerin metinde hedeflenen sonuca varmak için nasıl kullanıldığını ortaya koymaktır. Nitekim eserde kullanılan karakterlerden kimisinin eylem ve sözleri kendi yapılarıyla uyumlu ve gördükleri göreve uygun düşen düzgün ve gerçekçi karekterler iken kimi karakterlerin söz ve eylemleri kendi tabiatlarıyla uyumlu olmamakla birlikte bulundukları konumlarına da yakışmayan düzgün olmayan karakterlerdir. Bu durum ise genelde sevilmeyen ya da kendileriyle dalga geçmek istenen yazarın çağdaşı olan karakterlerdir. Bunun yanı sıra değişken karakterler ile görünmeyen karakterlerin gördükleri görevin tespiti de yapılmıştır. Anahtar kelimeler: el-Vehrânî, el-Hâfız el-'Uleymî, Rüya, Karakter Türleri. Al-Wahrani Characters in his Big Dream Between Criticism and Irony Abstract Ruknuddîn Muhammed bin Mohriz al-Wahrânî (d. 575), who was one of the important literary figures of the Sixth Century, has works such as Rasâil, Maqâmât and Manâmât. The most famous of the Manâmât type is al-Manâm al-kabeer written by al-Hafez al 'Uleymî in response to the treatise of anger and threat he sent him. The reason why al-'Uleymî was CHALLAR/TİMURTAŞ NÜSHA, 2021; (53):413-436 415 angry with al-Wahrânî is that he used the second plural style of addressing and using other attributes of respect and exaltation when he addressed al-Wahranî in a letter he wrote to al 'Ulaymî earlier. Al Manâm al Kabeer is full of fictional events that take place one after another on the Day of Judgment. The dream begins with the resurrection of al-Wahrânî on the Day of Judgment and ends with the drinking of water from Al Kawthar Basin, after experiencing great fear and troubles, and the group explores the truths of the people. Al Wahrânî wanted to criticize and even make fun of some personalities in his own age or previous periods through the events and personalities he included in his work. Al-Wahrânî describes the situation of the people concerned while giving account of the evil they committed in the world on the Day of Judgment or by shows the characters as funny. At the same time, while telling about the events in his dream, al Wahranî wanted to express his political, religious and social thoughts. The main goal of our research is to reveal how the characters in his work named al Manâm al Kabeer are used for the desired goal. As a matter of fact, the actions and words of some of the characters used in the work are smooth and realistic characters that are compatible with their structures and suitable for the task they see. This is generally the case for select characters. Although the words and actions of some characters are not compatible with their nature, they are irregular characters that do not suit their position. These are contemporary characters who are generally disliked or wanted to make fun of themselves. In addition, the task seen by variable characters and invisible characters was determined.
Şia anlayisinda dorduncu imam olarak kabul edilen Ali b. Huseyn Zeynulabidin’in yazdigi iddia edi... more Şia anlayisinda dorduncu imam olarak kabul edilen Ali b. Huseyn Zeynulabidin’in yazdigi iddia edilen es-Sahifetu’s-Seccadiyye isimli dua konulu eser, Şia âleminde Kur’an-i Kerim ve Hz. Ali’ye atf edilen Nehcu’l-Belaga kitabindan sonra gelen ucuncu onemli kitaptir. Toplam 54 dua metninden olusan bu eser, sadece bir dua kitabi olarak ele alinmamis ayni zamanda ahlak, akide, fikih, sosyoloji, psikoloji ve edebiyat alanlarina da kaynaklik etmistir. Eser uzerine onlarca serh, hasiye, makale, akademik arastirmalar yapilmis ve eser, Turkce, Ingilizce, Farsca, Urduca gibi bircok dile cevrilmistir. Bu calismalar, eser etrafinda onemli bir literatur olusturmustur. Biz bu calismamizda Tabakatu E‘lâmi’s-Şi‘a, A‘yânu’s-Şi‘a ve ansiklopedik tarzda yazilmis olan ez-Zeri‘a ilâ Tesânifi's-Şi‘a isimli kaynak eserlerden ayni zamanda Mektebetu’l-Melik Fehd, Mektebetu’l-Iskenderiye ve Mektebetu Misri’l-‘Âmme gibi yuzbinlerce kitabi iceren kutuphanelerden yararlanarak es-Sahifetu’s-Seccâdiyye uzerine...
Ekev Akademi Dergisi, 2015
Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ... more Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ettiği medrese hocalarındandır. Çok sayıda öğrenci yetiştirmiş olan bu zatın, bölgedeki ilim çevrelerinde ve halk nezdinde büyük bir yeri vardır. İlim çevrelerindeki ihtilaflar onda çözülür ve halk arasındaki münakaşa, dava ve anlaşmazlıklar kendisine arz edilirdi. Medresesi İslamî ilimler merkezi olmasının yanı sıra tıpkı bir adliye sarayı gibi akın eden davalı ve davacıları ağırlıyordu ve bir fetva merkezi gibi fetva isteyenleri tatmin edici fetvalarla dertlerine çare buluyordu.
Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi
Arap gramerine dair eser yazan müellifler, temelde aynı konuları ele almış olsalar da konu tasnif... more Arap gramerine dair eser yazan müellifler, temelde aynı konuları ele almış olsalar da konu tasnifi bakımından hepsinin aynı metodu izlediği söylenemez. Zira konuların tasnifinde i‘râb, ‘âmil, kelime çeşidi, ‘amel, güçlülük – zayıflık ve cümle çeşidi gibi birçok unsur etkili olmuştur. Her müellif kendi nahiv felsefesine, eseri telif etme amacına, dönemin ilmî anlayışına, konularda ön plana çıkarmak istediği hususlara ve muhatap kitlenin bilgi düzeyine uygun gördüğü unsurları dikkate almış ve konu tasnifini de bu bağlamda yapmıştır. Bu da konu tasnifinde izlenen metotların kısmen veya önemli ölçüde birbirinden farklı olmasına neden olmuştur. Mecduddîn İbnu’l-Esîr, (öl. 606/1210) el-Bedî‘ fî İlmi’l-Arabiyye adlı eserinde diğer müelliflerden çok farklı bir tasnif sistemini benimsemiştir. Çünkü müellifler konuları tasnif ederken genelde en önemli ve asli hususları esas almışlardır. Konuyla ilgili fer‘î meseleleri ise ya metin içinde ele almışlar ya da onlara hiç değinmemişlerdir. Oysa Me...
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016
Kur'an-ı Kerim, bilim ve felsefeden uzak, sözcük yönden zengin ama kavram dağarcığı bakımından ol... more Kur'an-ı Kerim, bilim ve felsefeden uzak, sözcük yönden zengin ama kavram dağarcığı bakımından oldukça fakir bir toplumda indi. Kur'an-ı Kerim, kendisini insanlığa hidayet rehberi olarak niteler. Bu bağlamda Kur'an-ı Kerim, getirdiği inancın esaslarına binaen insanoğlunun evrene, hayata ve hayat ötesine nasıl bakması gerektiğini kendisine has bir sistemle açıklar. Kur'an-ı Kerim'de ilahiyat dediğimiz Yüce Yaratıcıya ve O'na bağlı hususlara ait bilgiler, nübüvvet dediğimiz kendilerine Allah tarafından vahiy indirilen peygamberlere ait bilgiler ve gaybiyat dediğimiz ölüm ötesi yeniden diriliş, hesap, cennet, cehennem ve cin, melek gibi görünmeyen varlıklara dair bilgiler verilmektedir. Yine Kur'an-ı Kerim'de temel ahlak prensiplerine, sosyal, siyasal, ekonomi, ekoloji, helal, haram ve günlük ibadetlere dair bilgiler de verilmektedir. Kur'an-ı Kerim bu konulara dair bilgiler verirken kendine özgü kavramlar oluşturmuş ve var olan kimi kavramları da yeniden anlamlandırmıştır. Kur'an-ı Kerim, oluşturduğu birçok kavramın nasıl anlaşılması gerektiğini açıklayıp tanımını yapmış ve bazısının açıklamasını kendisine indirilen peygambere ve kavramın içinde yer aldığı siyak sibaka bırakmıştır.
هذا البحث يمثل دراسة في قصص الأطفال الكردية للقاص لطيف هلمت؛ لرصد القيم الإنسانية التي في ظلها يع... more هذا البحث يمثل دراسة في قصص الأطفال الكردية للقاص لطيف هلمت؛ لرصد القيم الإنسانية التي في ظلها يعيش الإنسان في سعادة وكرامة، إذ إن القاص أبدع في تقديم هذه القيم في قصصه للأطفال بشكل كبير وسلس ومؤثر. والقيم الإنسانية هي قواعد لمؤسسة أخلاقية على الفطرة الانسانية السليمة، والتي اتفقت عليها جميع الديانات السماوية، والمذاهب الفكرية القديمة منها والمعاصرة، والمباديء النبيلة الشريفة، إذ تنعكس تلك المباديء عند الأدباء الكبار والمبدعين في نتاجاتهم الأدبية والفنية التي تخدم البشرية، ولاسيما أدب الأطفال. إن القيم الإنسانية هي قضية عالمية يتم إثارتها ودراستها في كل المجتمعات، وكل الآداب، وخاصة أدب الأطفال، فالطفل لابد أن يغرز فيه القيم الإنسانية، ليكون مستعدا للدفاع عن نفسه ومطالبة حقوقه، وهذه القيم الإنسانية تشمل: العدل والتعاون والتسامح والمحبة وعلاقة الإنسان مع أخيه الإنسان. إن القاص الكردي لطيف هلمت الذي أغنى الأدب الكردي بقصصه وسائر أعماله الأدبية جسد هذا الموضوع بشكل واضح في قصصه، كما إنه أشار إلى المسائل التي يعاني من غيابها المجتمع، لذلك حاولنا من خلال هذا البحث أن نقدم الأفكار المطروحة...
Bu makalede, Siirt’te bazi Arap halk turkuleri ele alinmistir. Giriste halk turkulerinin mahiyeti... more Bu makalede, Siirt’te bazi Arap halk turkuleri ele alinmistir. Giriste halk turkulerinin mahiyetiyle ilgili bazi teorik bilgiler verildikten sonra soz konusu turkulerin temel ozellikleri ortaya koymaya calisilmistir. Arastirmada Siirt Arap halk turkuleri uzerindeki perdeyi kaldirmayi hedeflenmistir. Siirt halk turkulerinin ozelliklerinin ortaya cikmasi icin yeni arastirmalar icin kapiyi araladik. Daha da onemlisi soz konusu turkulerin edebi yapisini ortaya koymaya calistik. Arastirmamiz su turkuleri icermektedir: “Fi Hime”, “O ya felek ya felek”, “Kid ‘allimtu’l-Cigara”, “ ‘Abertu ‘Ale’l-Velâye”, “Oy Delal Delal”, “Ay ley ley ley Hine”, “Immi Rasi Vacca‘ni”, “Ta‘ay fihlini Immi”, “Imbarek Ilmevsime”.
الملخص : ـ الحكمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلى الكون والمجتمع، يطلقها صاحبها بكلام موجز ودقيق ... more الملخص : ـ الحكمة خلاصة تجربة ومعاناة ونظرة إلى الكون والمجتمع، يطلقها صاحبها بكلام موجز ودقيق ليعبر عن حقيقة أو رأي أو مبدأ، يوجه إلى الأجيال الصاعدة للاتعاظ والإرشاد، وشروطها أن تكون عامة وشاملة، ولكي يكتب لها الخلود يجب أن تنطبق على كل الناس في كل زمان ومكان ، والحكمة موجودة في الشعر العربي منذ نشأته وعلى مر العصور الأدبية إلى عصرنا الحاضر والناس يحتاجون إلى من يرشدهم، ويستخلص لهم عبر الزمان، فالشعراء الحكماء هم السباقون في إيصال الأفكار إلى الناس بشعرهم، ويعتبرالشاعر أبو الفتح البستي واحدا من هؤلاء الشعراء الحكماء، وقد فرغ كل جهده وبلاغته في قصيدته النونية، وكأنه واعظ يعظ الناس، يوجههم، ويثقفهم محملا بالكثير من التجارب التي اكتسبها في حياته الإجتماعية والسياسية، واحتكاكه بالناس والمجتمعات التي عاشها، مما أكسبه الخبرة في مختلف شؤون الحياة، ورسم للقاريء والسامع مجموعة من الفضائل والصفات ليتحلى بها، وليبلغ هدفه وغايته . مفاتيح البحث: الحكمة، أبو الفتح البستي، القصيدة النونية، الشعر، البنية
Islam oncesi donemde, Araplar seyahat anilarini sozlu olarak iletmekle yetiniyordular, bu yuzden ... more Islam oncesi donemde, Araplar seyahat anilarini sozlu olarak iletmekle yetiniyordular, bu yuzden onlari yazili metinlere kaydetmediler. Islamiyet’in gelmesiyle Araplar devletlestiler ve yazi diline ilgi duyup bilgi ve kulturlerini yazili metinlere donusturduler. Boylece daha once sozlu olarak anlatilan ve kusaktan kusaga gecen kultur, yavas yavas yaziyla tanisti. Bunun uzerine, farkli amaclar icin yapilan yolculuklarin hatiralari, bulgular ve yolcularin yasadigi olaylar, seyahat doneminden bu yana yazili bir metin olarak ortaya cikmaya basladi ve seyahatnameler ortaya cikti. Farkli amaclar icin hazirlanan seyahatnameler arasinda Hac Seyahat Turlari oncu oldu. Arap edebiyati hac seyahatlerinin ornekleri bakimindan zengin olarak kabul edilir. Islam cografyasinin pek cok yerinde, ozellikle El-Magribu-Arabi olarak bilinen Kuzey Afrika'da ve Andalus'ta ornekler bulmak mumkundur. Bu yolculuk isimleri, bazilari yazarin kendisi tarafindan yazilmis cok sayida siir icerir. Ote yandan,...
Kuskusuz mulemma sanati, diller arasindaki iliski, etkilesim, karsilastirma ve dostluk icin oneml... more Kuskusuz mulemma sanati, diller arasindaki iliski, etkilesim, karsilastirma ve dostluk icin onemli bir sanattir. Bu sanati daha yaygin olarak Arap olmayan Musluman toplumlarin edebiyatinda gormekteyiz. Ozellikle klasik Kurtce, Turkce ve Farsca siirlerin bu sanatla bezendigini gormekteyiz. Buna gore mulemma sadece edebi bir sanat gorevini gormuyor o ayni zamanda diller arasinda kardeslik bagini kurma gorevini de goruyor. Bu sanat araciligiyla birkac dil yan yana gelip siire farkli bir renk veriyor. Bunun yaninda bu sanat edebiyatlarin birbirleriyle karsilastirma imkânini da sagliyor. Klasik Kurt-Kurmanci edebiyatinda, Melaye Ciziri, Ehmede Xani, Mele Husyne Bateyi, Seyyid Eliye Findiki u Şex Ebdurrahmane Şawuri gibi sairler bu sanati sik sik siirlerinde kullanmislardir. Bunlar kimi zaman mulemma sanatini iki dille, kimi zaman uc dille ve kimi zamanlarda da dort dille kullanmislardir. Bu arastirmada verecegimiz orneklerin tumu Kurtcenin Kurmanci lehcesine aittir. Ayni sanat Kurtcenin ...
In this study we dealt with Arabic folk songs of Siirt. We dealt on the characteristics of Arab f... more In this study we dealt with Arabic folk songs of Siirt. We dealt on the characteristics of Arab folks songs of Siirt. In this research, we tried to draw off the curtain on the folk songs and pave the way for researchers to enter this untouched area so that the valuable folk songs peculiar to Siirt Arabs may come to the light. We also endeavored to show the literary structure which those folk songs have. In our analysis based research those folks songs are analyzed: “Fi Heme”, “O ya felek ya felek”, “Qid allimtu”l-Cigara”, “Abertu Ale”l-Velaye”, “Oy Delal Delal”, “Ay ley ley ley Hine”, “Immi Rasi Waccani”, “Taay fihlini Immi”, “Imbarek Ilmewsime”.
Journal of International Social Research, 2015
Öz Hemen hemen her millette, savaşlar neticesinde yıkılan veya düşmanın eline geçmesiyle yitirile... more Öz Hemen hemen her millette, savaşlar neticesinde yıkılan veya düşmanın eline geçmesiyle yitirilen şehirlere mersiyeler yazılmış ve onlar için ağlanmıştır. Medeniyetin bir tezahürü olan şehirlere ağıt yakma, eski Arap edebiyatında nadir olarak görülmüştür. Şehir mersiyeleri İslamiyet'in yayılmasıyla yeni kurulan veya fethedilen şehirlerin, zaman zaman uğradıkları felaket ve yıkımlarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bunun Doğu'daki ilk örnekleri Bağdat ve Basra şehirlerine dairdir. Şehirlere ağıt yakma, Haçlı savaşlarıyla hız kazanmıştır. Ancak şehir mersiyeleri daha çok İslam coğrafyasının batısı sayılan Endülüs'te gelişip yayılmıştır. Bu çalışmada, yıkılan veya yitirilen Endülüs şehirleri için söylenen mersiyelerden Ebu'l-Bekâ Salih b. Şerif er-Rundî'nin Endülüs Mersiyesi veya er-Rundî'nin Nûniyesi olarak bilinen mersiye ele alınmıştır. Aynı zamanda Ebu'l-Bekâ'nın kısa biyografisi verildikten sonra Arap edebiyatında şehir mersiyelerine dair bilgi verilmiştir. Ayrıca er-Rundî'nin mersiyesinin kaynakları, miktarı, özgünlüğü tartışılarak mersiyenin tam metninin Türkçeye çevirisi verilmiştir. Akabinde kasidenin kurgusu, üslubu, edebi özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.
e-sarkiyat.com
Özet Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine ... more Özet Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ettiği medrese hocalarındandır. Çok sayıda öğrenci yetiştirmiş olan bu zatın, bölgedeki ilim çevrelerinde ve halk nezdinde büyük bir yeri vardır. İlim çevrelerindeki ihtilaflar onda çözülür ve halk arasındaki münakaşa, dava ve anlaşmazlıklar kendisine arz edilirdi. Medresesi İslamî ilimler merkezi olmasının yanı sıra tıpkı bir adliye sarayı gibi akın eden davalı ve davacıları ağırlıyordu ve bir fetva merkezi gibi fetva isteyenleri tatmin edici fetvalarla dertlerine çare buluyordu. Makalemizde böyle bir zatın hayatını, düşüncelerini ve mücadelesini ele almaya çalışacağız. Anahtar Sözcükler Medrese, eğitim, fetva, dava ve tasavvuf.
Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 2021
Eleştiri ve İroni Bakımından el-Vehrânî'nin el-Menâmu'l-kebîr Adlı Eserindeki Karekterler Öz Altı... more Eleştiri ve İroni Bakımından el-Vehrânî'nin el-Menâmu'l-kebîr Adlı Eserindeki Karekterler Öz Altıncı Yüzyıl'ın önemli edebiyatçılarından olan Ruknuddîn Muhammed bin Muhriz el-Vehrânî'nin (ö. 575) Resâil, Makâmât ve Menâmât türünden eserleri vardır. Menâmât türünün en meşhuru el-Hâfız el-'Uleymî'nin kendisine gönderdiği öfke ve tehdit içerikli risalesine cevaben yazdığı el-Menâmu'lkebîr'idir. el-'Uleymî'nin el-Vehrânî'ye öfkelemesinin sebebi ise el-Vehrânî'nin daha önce el-'Uleymî'ye yazdığı bir mektupta kendisine hitap ederken ikinci tekil hitap tarzıyla yetinip diğer saygı ve yücelik sıfatlarını kullanmamasıdır. el-Menâmu'l-Kebîr, Kıyamet Gününde peşpeşe gelişen kurgusal olaylarla doludur. Rüya el-Vehrânî'nin Kıyamet Gününde dirilip kabirden çıkmasıyla başlıyor ve büyük korku ve sıkıntıları yaşayıp hesap ve azap sahnelerini görüp insanların hakikatlerini keşfettikten sonra Havz-ı Kevserden su içmesiyle son buluyor. el-Vehrânî çalışmasında yer verdiği olaylar ve şahsiyetler aracılığıyla toplumu, kendi çağındaki veya önceki dönemlerde yaşayan kimi şahsiyetleri eleştirmek ve hatta onlarla dalga geçmek istemiştir. el-Vehrânî ilgili kişileri Kıyamet Gününde dünyada işledikleri kötülüklerin hesabını verdikleri anki hallerini betimliyor veya onları maskara haline getirerek anlatıyor. Aynı zamanda el-Vehrânî rüyasında geçen olayları anlatırken bu vesileyle siyasi, dinî ve sosyal düşüncelerini de aktarmak istemiştir. Araştırmamızın esas hedefi el-Menâmu'l-kebîr adlı eserde yer alan karakterlerin metinde hedeflenen sonuca varmak için nasıl kullanıldığını ortaya koymaktır. Nitekim eserde kullanılan karakterlerden kimisinin eylem ve sözleri kendi yapılarıyla uyumlu ve gördükleri göreve uygun düşen düzgün ve gerçekçi karekterler iken kimi karakterlerin söz ve eylemleri kendi tabiatlarıyla uyumlu olmamakla birlikte bulundukları konumlarına da yakışmayan düzgün olmayan karakterlerdir. Bu durum ise genelde sevilmeyen ya da kendileriyle dalga geçmek istenen yazarın çağdaşı olan karakterlerdir. Bunun yanı sıra değişken karakterler ile görünmeyen karakterlerin gördükleri görevin tespiti de yapılmıştır. Anahtar kelimeler: el-Vehrânî, el-Hâfız el-'Uleymî, Rüya, Karakter Türleri. Al-Wahrani Characters in his Big Dream Between Criticism and Irony Abstract Ruknuddîn Muhammed bin Mohriz al-Wahrânî (d. 575), who was one of the important literary figures of the Sixth Century, has works such as Rasâil, Maqâmât and Manâmât. The most famous of the Manâmât type is al-Manâm al-kabeer written by al-Hafez al 'Uleymî in response to the treatise of anger and threat he sent him. The reason why al-'Uleymî was CHALLAR/TİMURTAŞ NÜSHA, 2021; (53):413-436 415 angry with al-Wahrânî is that he used the second plural style of addressing and using other attributes of respect and exaltation when he addressed al-Wahranî in a letter he wrote to al 'Ulaymî earlier. Al Manâm al Kabeer is full of fictional events that take place one after another on the Day of Judgment. The dream begins with the resurrection of al-Wahrânî on the Day of Judgment and ends with the drinking of water from Al Kawthar Basin, after experiencing great fear and troubles, and the group explores the truths of the people. Al Wahrânî wanted to criticize and even make fun of some personalities in his own age or previous periods through the events and personalities he included in his work. Al-Wahrânî describes the situation of the people concerned while giving account of the evil they committed in the world on the Day of Judgment or by shows the characters as funny. At the same time, while telling about the events in his dream, al Wahranî wanted to express his political, religious and social thoughts. The main goal of our research is to reveal how the characters in his work named al Manâm al Kabeer are used for the desired goal. As a matter of fact, the actions and words of some of the characters used in the work are smooth and realistic characters that are compatible with their structures and suitable for the task they see. This is generally the case for select characters. Although the words and actions of some characters are not compatible with their nature, they are irregular characters that do not suit their position. These are contemporary characters who are generally disliked or wanted to make fun of themselves. In addition, the task seen by variable characters and invisible characters was determined.
Şia anlayisinda dorduncu imam olarak kabul edilen Ali b. Huseyn Zeynulabidin’in yazdigi iddia edi... more Şia anlayisinda dorduncu imam olarak kabul edilen Ali b. Huseyn Zeynulabidin’in yazdigi iddia edilen es-Sahifetu’s-Seccadiyye isimli dua konulu eser, Şia âleminde Kur’an-i Kerim ve Hz. Ali’ye atf edilen Nehcu’l-Belaga kitabindan sonra gelen ucuncu onemli kitaptir. Toplam 54 dua metninden olusan bu eser, sadece bir dua kitabi olarak ele alinmamis ayni zamanda ahlak, akide, fikih, sosyoloji, psikoloji ve edebiyat alanlarina da kaynaklik etmistir. Eser uzerine onlarca serh, hasiye, makale, akademik arastirmalar yapilmis ve eser, Turkce, Ingilizce, Farsca, Urduca gibi bircok dile cevrilmistir. Bu calismalar, eser etrafinda onemli bir literatur olusturmustur. Biz bu calismamizda Tabakatu E‘lâmi’s-Şi‘a, A‘yânu’s-Şi‘a ve ansiklopedik tarzda yazilmis olan ez-Zeri‘a ilâ Tesânifi's-Şi‘a isimli kaynak eserlerden ayni zamanda Mektebetu’l-Melik Fehd, Mektebetu’l-Iskenderiye ve Mektebetu Misri’l-‘Âmme gibi yuzbinlerce kitabi iceren kutuphanelerden yararlanarak es-Sahifetu’s-Seccâdiyye uzerine...
Ekev Akademi Dergisi, 2015
Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ... more Zivingî, Cumhuriyet döneminde Siirt'in en önde gelen ve her taraftan öğrencilerin kendisine akın ettiği medrese hocalarındandır. Çok sayıda öğrenci yetiştirmiş olan bu zatın, bölgedeki ilim çevrelerinde ve halk nezdinde büyük bir yeri vardır. İlim çevrelerindeki ihtilaflar onda çözülür ve halk arasındaki münakaşa, dava ve anlaşmazlıklar kendisine arz edilirdi. Medresesi İslamî ilimler merkezi olmasının yanı sıra tıpkı bir adliye sarayı gibi akın eden davalı ve davacıları ağırlıyordu ve bir fetva merkezi gibi fetva isteyenleri tatmin edici fetvalarla dertlerine çare buluyordu.