| dbo:abstract |
Cartel·la o targeta és l'adorn a manera d'orla que en un edifici, una escultura o una pintura es destina a emmarcar o contenir una inscripció o un emblema. També s'anomena cartel·la en arquitectura a la mènsula que suporta un cos. (ca) Kartuš nebo kartuše (z franc. cartouche, pouzdro, patrona) je v architektuře ozdobné, nejčastěji plastické orámování znaku, nápisu nebo obrazu na stěně budovy. Od rámu se liší tím, že je se svým obsahem pevně spojena. Kamenné, štukové i sádrové kartuše byly velmi oblíbené jako dekorativní prvek na fasádách budov i jako součást vnitřní výzdoby kostelů, slavnostních sálů na zámcích a podobně, a to od renesance až do 19. století. Pojem kartuše má zvláštní význam v egyptologii. (cs) Eine Kartusche ist in der Ornamentik ein Zierrahmen. Kartuschen können Wappen, Porträts, Gemälde oder Inschriftfelder umrahmen. Verwendet wurden Kartuschen vor allem von der Renaissance an bis zum Rokoko und wieder im Historismus. Gebräuchlich waren und sind Kartuschen in weiten Bereichen der Kunst und des Kunsthandwerks einschließlich der Architektur. (de) Se vi serĉas en egiptologio, iru al Kartuŝo Kartuŝo estas kadro, kun rondaj finoj, entenanta la hieroglifajn nomojn k titolojn de la egiptaj reĝoj. Kaj ankaŭ enkadrita parto de verko, kiu entenas informojn kiel titolo, aŭtoro, dato, devizo, insigno kc.; simpla rektangulo en teknikaj aŭ sciencaj desegnoj, geografiaj kartoj ks, ĝi havas pli ornamajn formojn (ekz. disvolviĝanta karto) en arkitekturo. Kartuŝo (el la franca cartouche - ingo, kartoĉo) estas en arĥitekturo ornama, plej ofte reliefa kadraĵo de blazono, surskribo aŭ bildo sur vando de konstruaĵo. De kadro ĝi diferencas, ke ĝi kun sia enhavo estas firme kunligita. Kartuŝoj el ŝtono, stuko kaj gipso estis tre ŝatataj kiel dekoracio sur fasadoj de domoj kaj kiel parto de interna ornamo de preĝejoj, solenaj salonegoj en kasteloj kaj simile, nome el renesanco ĝis la 19-a jarcento. Laŭ Francisko Azorín Kartuŝo estas Ĉirkaŭornamita plataĵeto sur kiu estas skribaĵo, devizo, insigno. Li indikas etimologion el greka chartes kaj de tie la latina charta (karto). (eo) A cartouche (also cartouch) is an oval or oblong design with a slightly convex surface, typically edged with ornamental scrollwork. It is used to hold a painted or low-relief design. Since the early 16th century, the cartouche is a scrolling frame device, derived originally from Italian cartuccia. Such cartouches are characteristically stretched, pierced and scrolling. Another cartouche figures prominently in the 16th-century title page of Giorgio Vasari's Lives of the Most Excellent Painters, Sculptors, and Architects, framing a minor vignette with a pierced and scrolling papery cartouche. The engraved trade card of the London clockmaker Percy Webster shows a vignette of the shop in a scrolling cartouche frame of Rococo design that is composed entirely of scrolling devices. (en) Cartela o tarjeta es el adorno a modo de orla que en un edificio, una escultura o una pintura se destina a enmarcar o contener una inscripción o un emblema. También se llama cartela en arquitectura a la ménsula o saliente que soporta un cuerpo. (es) En architecture, un cartouche est un ornement sculpté décorant la façade d'un bâtiment, constitué d'un encadrement bordant une surface affichant l'année de construction de l'édifice, son nom, une devise, une épitaphe, des armoiries ou un motif ornemental. (fr) Een cartouche was in de heraldiek oorspronkelijk een eenvoudig schild, waarop een tekst werd aangebracht. Wellicht is het een voortzetting van de middeleeuwse banderolle. De omlijsting van dit schild werd in de Zuidelijke Nederlanden (Antwerpen) steeds rijker versierd. Omkrullende uitsteeksels met openingen waardoor voluten bewogen gaven de cartouche een levendig aanzien. Later werden twee schilden op elkaar gelegd, waarvan de randornamenten door elkaar werden gevlochten en werden ook draperieën en bloemslingers gebruikt. In de 16e eeuw een was het een geliefd en verbreid versieringsmotief. Het laat grote vrijheid aan de fantasie van de kunstenaars. De gildenbreuk van Reynegom bevat een aantal cartouches. (nl) Kartusz (fr. cartouche) – ozdobne obramowanie herbu, emblematu, monogramu, napisu lub malowidła, a także motyw ornamentowy w postaci ozdobnej tarczy. Od wczesnego renesansu stanowi jeden z najpopularniejszych motywów zdobniczych w architekturze. Kartusz przybierał różne kształty – owalny, prostokątny, sercowaty. Bywał flankowany lub podtrzymywany przez putta, zwierzęta itp. Był szeroko stosowany w dekoracji architektonicznej m.in. na elewacjach, a także umieszczany na nagrobkach, epitafiach i w malarstwie. (pl) Kartusch är ursprungligen ett ornament i form av en rulle, som till exempel en volut från ett joniskt kapitäl. Det kom senare att i skulptur och måleri användas som underlag för titlar och vapensköldar och är i denna funktion oftast oval till formen med upprullad ram. (sv) Um cartucho, chamado também de cartela, uma palavra derivada do termo francês cartouche é um elemento decorativo oval ou oblongo com uma face ligeiramente convexa, tipicamente emoldurado por um floreios em forma rolo. É utilizado para abrigar uma pintura ou um baixo relevo. No início da era moderna, a partir do século XVI principalmente, o cartucho passou a ser um elemento de moldura em forma de rolo, derivado originalmente do elemento italiano conhecido como cartoccia. Estes cartuchos são tipicamente esticados, perfurados e representados desenrolando. Outro tipo de cartucho se destaca na página titular das "Vidas", de Giorgio Vasari, emoldurando uma vinheta menor com um elemento de papelaria perfurado e desenrolando (vide imagem). (pt) Карту́ш (фр. cartouche — «орнаментальная окантовка в виде свитка со свёрнутыми углами», от итал. cartoccio «бумажный свёрток, кулёчек, мешочек для порохового заряда», что восходит к итал. carta — бумага) — в архитектуре и декоративном искусстве — мотив в виде обрамлённого завитками щита или «полуразвернутого, часто с надорванными либо надрезанными краями рулона бумаги, свитка», на котором может помещаться герб, эмблема или надпись. (ru) Ка́ртуш (фр. cartouche, італ. cartoccio — згорток) — скульптурна (ліпна) або графічна прикраса у вигляді декоративно обрамленого щита чи напіврозгорнутого згортка, на яких вміщують написи, герби, емблеми тощо. Поширився в XVI—XVIII ст. Картуші прикрашають парадні входи до палаців. В давнину їх зображали на документах, географічних картах, надгробках тощо. (uk) |
| rdfs:comment |
Cartel·la o targeta és l'adorn a manera d'orla que en un edifici, una escultura o una pintura es destina a emmarcar o contenir una inscripció o un emblema. També s'anomena cartel·la en arquitectura a la mènsula que suporta un cos. (ca) Kartuš nebo kartuše (z franc. cartouche, pouzdro, patrona) je v architektuře ozdobné, nejčastěji plastické orámování znaku, nápisu nebo obrazu na stěně budovy. Od rámu se liší tím, že je se svým obsahem pevně spojena. Kamenné, štukové i sádrové kartuše byly velmi oblíbené jako dekorativní prvek na fasádách budov i jako součást vnitřní výzdoby kostelů, slavnostních sálů na zámcích a podobně, a to od renesance až do 19. století. Pojem kartuše má zvláštní význam v egyptologii. (cs) Eine Kartusche ist in der Ornamentik ein Zierrahmen. Kartuschen können Wappen, Porträts, Gemälde oder Inschriftfelder umrahmen. Verwendet wurden Kartuschen vor allem von der Renaissance an bis zum Rokoko und wieder im Historismus. Gebräuchlich waren und sind Kartuschen in weiten Bereichen der Kunst und des Kunsthandwerks einschließlich der Architektur. (de) Cartela o tarjeta es el adorno a modo de orla que en un edificio, una escultura o una pintura se destina a enmarcar o contener una inscripción o un emblema. También se llama cartela en arquitectura a la ménsula o saliente que soporta un cuerpo. (es) En architecture, un cartouche est un ornement sculpté décorant la façade d'un bâtiment, constitué d'un encadrement bordant une surface affichant l'année de construction de l'édifice, son nom, une devise, une épitaphe, des armoiries ou un motif ornemental. (fr) Kartusz (fr. cartouche) – ozdobne obramowanie herbu, emblematu, monogramu, napisu lub malowidła, a także motyw ornamentowy w postaci ozdobnej tarczy. Od wczesnego renesansu stanowi jeden z najpopularniejszych motywów zdobniczych w architekturze. Kartusz przybierał różne kształty – owalny, prostokątny, sercowaty. Bywał flankowany lub podtrzymywany przez putta, zwierzęta itp. Był szeroko stosowany w dekoracji architektonicznej m.in. na elewacjach, a także umieszczany na nagrobkach, epitafiach i w malarstwie. (pl) Kartusch är ursprungligen ett ornament i form av en rulle, som till exempel en volut från ett joniskt kapitäl. Det kom senare att i skulptur och måleri användas som underlag för titlar och vapensköldar och är i denna funktion oftast oval till formen med upprullad ram. (sv) Карту́ш (фр. cartouche — «орнаментальная окантовка в виде свитка со свёрнутыми углами», от итал. cartoccio «бумажный свёрток, кулёчек, мешочек для порохового заряда», что восходит к итал. carta — бумага) — в архитектуре и декоративном искусстве — мотив в виде обрамлённого завитками щита или «полуразвернутого, часто с надорванными либо надрезанными краями рулона бумаги, свитка», на котором может помещаться герб, эмблема или надпись. (ru) Ка́ртуш (фр. cartouche, італ. cartoccio — згорток) — скульптурна (ліпна) або графічна прикраса у вигляді декоративно обрамленого щита чи напіврозгорнутого згортка, на яких вміщують написи, герби, емблеми тощо. Поширився в XVI—XVIII ст. Картуші прикрашають парадні входи до палаців. В давнину їх зображали на документах, географічних картах, надгробках тощо. (uk) Se vi serĉas en egiptologio, iru al Kartuŝo Kartuŝo estas kadro, kun rondaj finoj, entenanta la hieroglifajn nomojn k titolojn de la egiptaj reĝoj. Kaj ankaŭ enkadrita parto de verko, kiu entenas informojn kiel titolo, aŭtoro, dato, devizo, insigno kc.; simpla rektangulo en teknikaj aŭ sciencaj desegnoj, geografiaj kartoj ks, ĝi havas pli ornamajn formojn (ekz. disvolviĝanta karto) en arkitekturo. Laŭ Francisko Azorín Kartuŝo estas Ĉirkaŭornamita plataĵeto sur kiu estas skribaĵo, devizo, insigno. Li indikas etimologion el greka chartes kaj de tie la latina charta (karto). (eo) A cartouche (also cartouch) is an oval or oblong design with a slightly convex surface, typically edged with ornamental scrollwork. It is used to hold a painted or low-relief design. Since the early 16th century, the cartouche is a scrolling frame device, derived originally from Italian cartuccia. Such cartouches are characteristically stretched, pierced and scrolling. Another cartouche figures prominently in the 16th-century title page of Giorgio Vasari's Lives of the Most Excellent Painters, Sculptors, and Architects, framing a minor vignette with a pierced and scrolling papery cartouche. (en) Een cartouche was in de heraldiek oorspronkelijk een eenvoudig schild, waarop een tekst werd aangebracht. Wellicht is het een voortzetting van de middeleeuwse banderolle. De omlijsting van dit schild werd in de Zuidelijke Nederlanden (Antwerpen) steeds rijker versierd. Omkrullende uitsteeksels met openingen waardoor voluten bewogen gaven de cartouche een levendig aanzien. Later werden twee schilden op elkaar gelegd, waarvan de randornamenten door elkaar werden gevlochten en werden ook draperieën en bloemslingers gebruikt. (nl) Um cartucho, chamado também de cartela, uma palavra derivada do termo francês cartouche é um elemento decorativo oval ou oblongo com uma face ligeiramente convexa, tipicamente emoldurado por um floreios em forma rolo. É utilizado para abrigar uma pintura ou um baixo relevo. (pt) |
.jpg?width=300)
