Chitimacha (original) (raw)
Die Chitimacha, auch Chetimachan oder Sitimacha, sind Angehörige eines nordamerikanischen Indianerstammes aus der Makro-Algonkin-Sprachfamilie und waren einst ein mächtiger Stamm an der Nordküste des Golfes von Mexiko im Mississippi-Delta. Sie bewohnten das Gebiet rund um den im heutigen südlichen Louisiana und wurden schon 1916 als Chitimacha Tribe of Louisiana bundesstaatlich anerkannt.
Property | Value |
---|---|
dbo:abstract | Els chitimacha són una tribu índia que parla una llengua aïllada propera al tunica, el nom de la qual prové de la llengua choctaw Chuti Masha "couen recipients". Tanmateix, ells s'anomenen Pantch-pinunkansh "homes vermells junts". Es dividien en tres grups: washa, chawasha i chitimacha. Originàriament ocupaven la costa est de Florida i Grand Lake (Louisiana). Actualment viuen a la reserva de Charenton (Louisiana), on són 350 a 509 hectàrees. Alguns calculen que eren 20.000 el 1600 però el 1650 eren uns 3.000 individus, que augmentaren a 4.000 el 1700, malgrat que el 1881 només en restaven 35. El 1930 eren 100 i el 1960 en restaven 260, d'ells 128 a Louisiana; i el 1995 eren 850. La seva llengua s'ha perdut, però està molt ben documentada mercè el lingüista Morris Swadesh, que va gravar dues-centes hores de converses en cilindres de cera. Segons el cens dels Estats Units del 2000, hi havia 1.001 purs, 409 barrejats amb altres tribus, 410 barrejats amb altres races i 58 amb altres races i tribus. En total 1.878 individus. (ca) La ĉitimaĉoj (angle: Chitimacha, elp. [ˈtʃɪtɪməʃɑː] aŭ [tʃɪtɪˈmɑːʃə], aŭ Chetimachan aŭ Sitimacha), estas usonindiana tribo agnoskita fare de la federacia usona registaro, kiu vivas en la usona ŝtato Luiziano, plejparte en sia rezervejo en St. Mary Parish proksime al Charenton ĉe la riverego Bayou Teche. Ili estas la nuraj indiĝenoj en la ŝtato, kiuj ankoraŭ posedas la rajtojn super parto de siaj iamaj teritorioj, kie ili longe okupis areojn de Aĉafalaja Baseno (angle Atchafalaya Basin), "unu el la plej riĉaj enlandaj estuaroj sur la kontinento." En 2011 la tribo konsistis el pli ol 1100 personoj. La ĉitimaĉa estas unu el la kvar federacie rekonitaj triboj en la usona subŝtato Luiziano. Krome, Luiziano agnoskas plurajn aliajn tribojn, kiuj ne havas federacian agnoskon. Fine de la 20-a jarcento Luiziano havis la trie plej grandan indiĝenan loĝantaron en la orienta parto de Usono. La ĉitimaĉoj estis dividitaj en kvar subtribojn: la ĉavaŝoj, la vaŝoj, la jaganeĉitoj kaj la ĉitimaĉoj malvastsence, La nomo "ĉavaŝo" (Chawasha) estas ĉakta vorto, kiu signifas prociona loko (loko de lavursoj). Ankaŭ "vaŝo" (Washa) estas ĉakta vorto kaj signifas "ĉasloko". "Jaganeĉito" (Yaganechito) signifas "granda lando". Inter la jaroj 1706 kaj 1718, la ĉitimaĉoj longe militis kontraŭ la francoj. Per siaj superaj armiloj la francoj neniigis plimulton de la ĉitimaĉoj. Tiujn, kiuj supervivis, la francaj aŭtoritatoj relokis for de la Golfo de Meksiko kaj pli norden laŭlonge de la rivero Misisipo, al la areo, kie ili vivas hodiaŭ. Malsanoj kaŭzis pli da mortoj ol la milito, kaj fine okazis drameca socia rompiĝo kaj malvenko de la ĉitimaĉa popolo. Ankaŭ uzado de alkoholo kaŭzis perdojn, ĉar la tribanoj havis nesufiĉan fiziologian reziston kontraŭ alkoholo. Ĝis 1784, la suma nombro de la tribanoj malgrandiĝis ĝis 180. Komence de la 19-a jarcento, malgrandan grupon da ĉitimaĉoj absorbis la humaoj de Luiziano. Fine de la 18-a jarcento, la britoj elpelis plejparton de la franclingvaj akadianoj el orienta Kanado, post kiam ili venkis la francojn en la Sepjara Milito kaj konkeris iliajn teritoriojn en Nord-Ameriko, oriente de la rivero Misisipo. Kelkaj Akadiajn rifuĝintojn estis relokitajn en Luiziano laŭlonge de la rivero Misisipo. iliaj posteuloj iĝis konataj kiel kaĵunoj. Ili ankaŭ metis premon sur la ĉitimaĉan loĝantaron, ĉar ili transprenis ties teritoriojn. (eo) Die Chitimacha, auch Chetimachan oder Sitimacha, sind Angehörige eines nordamerikanischen Indianerstammes aus der Makro-Algonkin-Sprachfamilie und waren einst ein mächtiger Stamm an der Nordküste des Golfes von Mexiko im Mississippi-Delta. Sie bewohnten das Gebiet rund um den im heutigen südlichen Louisiana und wurden schon 1916 als Chitimacha Tribe of Louisiana bundesstaatlich anerkannt. (de) The Chitimacha (/ˈtʃɪtɪməʃɑː/ CHIT-i-mə-shah; or /tʃɪtɪˈmɑːʃə/ chit-i-MAH-shə) are a federally recognized tribe of Native Americans who live in the U.S. state of Louisiana, mainly on their reservation in St. Mary Parish near Charenton on Bayou Teche. They are the only Indigenous people in the state who still control some of their original land, where they have long occupied areas of the Atchafalaya Basin, "one of the richest inland estuaries on the continent." In 2011 they numbered about 1100 people. The people historically spoke the Chitimacha language, a language isolate. The last two native speakers died in the 1930s, but the tribe has been working to revitalize the language since the 1990s. They are using notes and recordings made by linguist Morris Swadesh around 1930. They have also started immersion classes for children and adults. In 2008 they partnered with Rosetta Stone in a two-year effort to develop software to support learning the language. Each tribal household was given a copy to support use of the language at home. The Chitimacha have used revenues from gambling to promote education and cultural preservation, founding a tribal museum and historic preservation office, and restoration of their language. The Chitimacha are one of four federally recognized tribes in the state. The State of Louisiana does recognize several other tribes who do not have federal recognition. In the late 20th century, Louisiana had the "third-largest Native American population in the eastern United States." (en) Los chitimacha son una tribu india tunica, cuyo nombre proviene del choctaw Chuti Masha “cogen recipientes”. Sin embargo, ellos se hacían llamar Pantch-pinunkansh “hombres rojos juntos”. Se dividían en tres grupos: washa, chawasha y chitimacha. Su lengua se conoce con el nombre de idioma chitimacha. (es) Les Chitimachas sont une tribu amérindienne vivant en Louisiane, principalement dans la paroisse de Sainte-Marie. Ils sont actuellement environ 720. (fr) Читимача (англ. Chitimacha) — индейский народ в США, коренные жители штата Луизиана, являются единственным коренным народом в штате, который всё еще контролирует часть своей традиционной территории. (ru) |
dbo:language | dbr:Chitimacha_language dbr:American_English dbr:French_language_in_the_United_States dbr:Cajun_French |
dbo:religion | dbr:Catholicism |
dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Bandera_Chitimacha.png?width=300 |
dbo:totalPopulation | 1250 (xsd:nonNegativeInteger) |
dbo:wikiPageExternalLink | https://www.census.gov http://catalog.hathitrust.org/Record/002951852 http://www.chitimacha.net |
dbo:wikiPageID | 680389 (xsd:integer) |
dbo:wikiPageLength | 23442 (xsd:nonNegativeInteger) |
dbo:wikiPageRevisionID | 1121068930 (xsd:integer) |
dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Bayou_Teche dbr:Rosetta_Stone_(software) dbr:Epidemic dbr:Sabal dbr:Beans dbr:Houma_people dbr:Cypress dbr:Dugout_canoe dbr:Indian_reservation dbr:Measles dbr:Melons dbr:Christine_Navarro_Paul dbr:Franklin_D._Roosevelt dbr:Mississippi_River dbr:Mississippi_River_Delta dbr:Morris_Swadesh dbr:National_Heritage_Fellowship dbr:Louisiana dbr:Louisiana_(New_France) dbr:Maize dbc:American_Indian_reservations_in_Louisiana dbr:Chitimacha_language dbr:Choctaw dbr:Tattoo dbr:Bureau_of_Indian_Affairs dbr:Catholicism dbr:Typhoid_fever dbr:U.S._state dbr:Language_isolate dbr:Acadia dbr:Ada_Thomas dbr:American_English dbr:Estuaries dbr:Eurasia dbr:Federally_recognized_tribe dbr:Granary dbr:Religious_conversion dbr:Smallpox dbr:At-large dbr:Atchafalaya_Basin dbr:Thatched dbr:Rivercane dbr:Acadians dbc:Chitimacha dbc:Federally_recognized_tribes_in_the_United_States dbc:Indigenous_peoples_of_the_Southeastern_Woodlands dbc:Native_American_tribes_in_Louisiana dbr:Charenton,_Louisiana dbr:Alcoholic_beverage dbr:Tabasco_sauce dbr:Archaeological dbr:Philadelphia,_Mississippi dbr:Squash_(plant) dbr:French_language_in_the_United_States dbr:Carlisle_Indian_School dbr:Indian_Territory dbr:Infection dbr:National_Endowment_for_the_Arts dbr:Native_Americans_in_the_United_States dbr:New_Deal dbr:Chaouacha dbr:Seven_Years'_War dbr:Cajun_French dbr:Single-member_district dbr:Indian_Removal dbr:Indian_Reorganization_Act_of_1934 dbr:Immunity_(medical) dbr:Mississippi_River_Valley dbr:St._Mary_Parish,_Louisiana dbr:Matrilineal dbr:Kinship_system dbr:Choctaw_people dbr:Indian_boarding_schools dbr:Blood_quantum dbr:Mixed-race dbr:United_States_Census,_2000 dbr:Saint_Mary_Parish,_Louisiana dbr:File:Chitimacha_lang.png dbr:File:0635R_Chitimacha_Reservation_Locator_Map.svg dbr:File:Bandera_Chitimacha.PNG dbr:File:Two-Chitimacha-Indians_F_Bernard.jpg dbr:File:General_douglas_macarthur_meets_a...acific_navajo_pima_island_hopping.JPG |
dbp:group | Chitimacha (en) |
dbp:langs | dbr:Chitimacha_language dbr:American_English dbr:French_language_in_the_United_States dbr:Cajun_French |
dbp:population | 1250 (xsd:integer) |
dbp:rels | Catholicism, other (en) |
dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Commons_category-inline dbt:Coord dbt:Flag dbt:For dbt:IPAc-en dbt:Infobox_ethnic_group dbt:Official dbt:Reflist dbt:Respell dbt:Short_description dbt:USA dbt:St._Mary_Parish,_Louisiana dbt:Ethnicity_in_Louisiana |
dcterms:subject | dbc:American_Indian_reservations_in_Louisiana dbc:Chitimacha dbc:Federally_recognized_tribes_in_the_United_States dbc:Indigenous_peoples_of_the_Southeastern_Woodlands dbc:Native_American_tribes_in_Louisiana |
georss:point | 29.88388888888889 -91.53111111111112 |
rdf:type | owl:Thing wikidata:Q41710 yago:WikicatNativeAmericanTribesInLouisiana geo:SpatialThing yago:Abstraction100002137 yago:EthnicGroup107967382 yago:Group100031264 yago:People107942152 yago:WikicatIndigenousPeoplesOfNorthAmerica yago:WikicatIndigenousPeoplesOfTheSoutheasternWoodlands dbo:EthnicGroup yago:SocialGroup107950920 yago:Tribe108372411 yago:WikicatFederallyRecognizedTribesInTheUnitedStates umbel-rc:CommunityOrganization |
rdfs:comment | Die Chitimacha, auch Chetimachan oder Sitimacha, sind Angehörige eines nordamerikanischen Indianerstammes aus der Makro-Algonkin-Sprachfamilie und waren einst ein mächtiger Stamm an der Nordküste des Golfes von Mexiko im Mississippi-Delta. Sie bewohnten das Gebiet rund um den im heutigen südlichen Louisiana und wurden schon 1916 als Chitimacha Tribe of Louisiana bundesstaatlich anerkannt. (de) Los chitimacha son una tribu india tunica, cuyo nombre proviene del choctaw Chuti Masha “cogen recipientes”. Sin embargo, ellos se hacían llamar Pantch-pinunkansh “hombres rojos juntos”. Se dividían en tres grupos: washa, chawasha y chitimacha. Su lengua se conoce con el nombre de idioma chitimacha. (es) Les Chitimachas sont une tribu amérindienne vivant en Louisiane, principalement dans la paroisse de Sainte-Marie. Ils sont actuellement environ 720. (fr) Читимача (англ. Chitimacha) — индейский народ в США, коренные жители штата Луизиана, являются единственным коренным народом в штате, который всё еще контролирует часть своей традиционной территории. (ru) Els chitimacha són una tribu índia que parla una llengua aïllada propera al tunica, el nom de la qual prové de la llengua choctaw Chuti Masha "couen recipients". Tanmateix, ells s'anomenen Pantch-pinunkansh "homes vermells junts". Es dividien en tres grups: washa, chawasha i chitimacha. Originàriament ocupaven la costa est de Florida i Grand Lake (Louisiana). Actualment viuen a la reserva de Charenton (Louisiana), on són 350 a 509 hectàrees. (ca) La ĉitimaĉoj (angle: Chitimacha, elp. [ˈtʃɪtɪməʃɑː] aŭ [tʃɪtɪˈmɑːʃə], aŭ Chetimachan aŭ Sitimacha), estas usonindiana tribo agnoskita fare de la federacia usona registaro, kiu vivas en la usona ŝtato Luiziano, plejparte en sia rezervejo en St. Mary Parish proksime al Charenton ĉe la riverego Bayou Teche. Ili estas la nuraj indiĝenoj en la ŝtato, kiuj ankoraŭ posedas la rajtojn super parto de siaj iamaj teritorioj, kie ili longe okupis areojn de Aĉafalaja Baseno (angle Atchafalaya Basin), "unu el la plej riĉaj enlandaj estuaroj sur la kontinento." En 2011 la tribo konsistis el pli ol 1100 personoj. (eo) The Chitimacha (/ˈtʃɪtɪməʃɑː/ CHIT-i-mə-shah; or /tʃɪtɪˈmɑːʃə/ chit-i-MAH-shə) are a federally recognized tribe of Native Americans who live in the U.S. state of Louisiana, mainly on their reservation in St. Mary Parish near Charenton on Bayou Teche. They are the only Indigenous people in the state who still control some of their original land, where they have long occupied areas of the Atchafalaya Basin, "one of the richest inland estuaries on the continent." In 2011 they numbered about 1100 people. (en) |
rdfs:label | Chitimacha (en) Chitimacha (ca) Chitimacha (de) Ĉitimaĉoj (eo) Chitimacha (es) Chitimachas (fr) Читимача (народ) (ru) |
owl:sameAs | freebase:Chitimacha yago-res:Chitimacha wikidata:Chitimacha http://arz.dbpedia.org/resource/شيتيماتشا dbpedia-be:Chitimacha dbpedia-bg:Chitimacha dbpedia-ca:Chitimacha dbpedia-de:Chitimacha dbpedia-eo:Chitimacha dbpedia-es:Chitimacha dbpedia-fr:Chitimacha dbpedia-hr:Chitimacha http://ml.dbpedia.org/resource/ചിറ്റിമച്ച_ഇന്ത്യൻ_വർഗ്ഗം dbpedia-ru:Chitimacha dbpedia-sh:Chitimacha https://global.dbpedia.org/id/4kmCk |
geo:geometry | POINT(-91.531112670898 29.883888244629) |
geo:lat | 29.883888 (xsd:float) |
geo:long | -91.531113 (xsd:float) |
prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Chitimacha?oldid=1121068930&ns=0 |
foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/0635R_Chitimacha_Reservation_Locator_Map.svg wiki-commons:Special:FilePath/Bandera_Chitimacha.png wiki-commons:Special:FilePath/Chitimacha_lang.png wiki-commons:Special:FilePath/Two-Chitimacha-Indians_F_Bernard.jpg wiki-commons:Special:FilePath/General_douglas_macar...acific_navajo_pima_island_hopping.jpg |
foaf:homepage | http://www.chitimacha.net |
foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Chitimacha |
foaf:name | Chitimacha (en) |
is dbo:related of | dbr:Chaouacha |
is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Chitimacha_Indian_Reservation dbr:Chitimacha_Tribe_of_Louisiana dbr:Chitimacha_tribe dbr:Chitimachan dbr:Chitimachan_language dbr:Chitimachan_languages dbr:Yagenchito |
is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Cajuns dbr:Bayou_Lafourche dbr:Bayou_Teche dbr:Same-sex_marriage_in_Louisiana dbr:Timeline_of_Christian_missions dbr:Taensa dbr:Antoine-Simon_Le_Page_du_Pratz dbr:Appalousa dbr:Houma,_Louisiana dbr:Indigenous_peoples_of_the_Southeastern_Woodlands dbr:List_of_indigenous_artists_of_the_Americas dbr:List_of_museums_in_Louisiana dbr:List_of_nomadic_peoples dbr:Yuki–Wappo_languages dbr:Creston,_Louisiana dbr:Chiac dbr:Cinque_Hommes_Creek dbr:Edward_Douglass_White_House dbr:National_Heritage_Fellowship dbr:Basket_weaving dbr:Livonia,_Louisiana dbr:Louisiana_French dbr:Louisiana_Highway_87 dbr:Chitimacha_language dbr:Butte_La_Rose,_Louisiana dbr:Acadiana dbr:Ada_Thomas dbr:Cypremort_Point_State_Park dbr:History_of_Louisiana dbr:History_of_slavery_in_Louisiana dbr:Visual_arts_by_indigenous_peoples_of_the_Americas dbr:Louisiana_Creole_people dbr:List_of_Indian_reservations_in_the_United_States dbr:List_of_Louisiana_state_parks dbr:List_of_Native_American_actors dbr:List_of_Native_American_artists dbr:List_of_Spanish_Americans dbr:Gueydan,_Louisiana dbr:Hasinai dbr:Atchafalaya_Basin dbr:Atakapa dbr:Atchafalaya_Basin_Mounds dbr:Aboriginal_title_in_Louisiana dbr:Charenton,_Louisiana dbr:LaPlace,_Louisiana dbr:Labadieville,_Louisiana dbr:Languages_of_the_United_States dbr:Black_drink dbr:Blood_quantum_laws dbr:Mobilian_Jargon dbr:Redface dbr:Donaldsonville,_Louisiana dbr:Arundinaria dbr:Avoyel dbr:Plaquemine,_Louisiana dbr:Classification_of_Indigenous_peoples_of_the_Americas dbr:Indigenous_peoples_of_Louisiana dbr:Ned_Romero dbr:New_Orleans dbr:One-drop_rule dbr:Chaouacha dbr:Christianity_in_the_18th_century dbr:Vermilion_Parish,_Louisiana dbr:Tribal_disenrollment dbr:Native_American_Heritage_Sites_(National_Park_Service) dbr:Native_American_recognition_in_the_United_States dbr:Natural_dye dbr:Pointe-au-Chien_Tribe dbr:Population_history_of_Indigenous_peoples_of_the_Americas dbr:Taensa_language dbr:Chitimacha_Indian_Reservation dbr:Chitimacha_Tribe_of_Louisiana dbr:Chitimacha_tribe dbr:Chitimachan dbr:Chitimachan_language dbr:Chitimachan_languages dbr:Yagenchito |
is dbp:cultures of | dbr:Atchafalaya_Basin_Mounds |
is dbp:ethnicity of | dbr:Chitimacha_language |
is dbp:related of | dbr:Chaouacha |
is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Chitimacha |