En chamade (original) (raw)
Die Spanische Trompete ist ein Orgelregister, das horizontal im Prospekt der Orgel angeordnet ist.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Die Spanische Trompete ist ein Orgelregister, das horizontal im Prospekt der Orgel angeordnet ist. (de) La hispana trumpeto estas orgenregistro, kiu estas horizontale aranĝita en la orgenfasado. En tradiciaj hispanaj orgenoj, je kiuj la manualoj estas dividitaj inter c¹ kaj c diesa¹, oni trovas en plene elkonstruita „trompetería“ (trumpetaro; aŭ „lengüetería“ lamenfajfilaro) en la basduono (B) horizontaltrumpetoj je 8′, 4′ kaj 2′ kaj en la diskantoduono (D) horizontaltrompetojn je 16′, 8′ kaj 4′. La karakteriza sono de ĉi tiuj lamenfajfiloj, kiuj preskaŭ ĉiam havas surbatajn lamenojn, ekestas pro tio ke la sonondoj el ĉi tiuj fajfiloj preskaŭ senbare (de aliaj fajfiloj aŭ orgenkestoj) povas disvastiĝi en la spacon. Kutimaj nomoj estas: * Trompeta de batalla (8′ B/D) * Trompeta de campaña (8′ B/D) * Bajoncillo (4′ B) * Clarín claro (8′ D) * Clarín de batalla (8′ D) * Clarín de campaña (8′ D) * Clarín en quincena (2′ B) * Trompeta magna (16′ D) * Trompeta imperial (32′ D aŭ 16′ D) * Trompeta quinta (5 1/3′ D, B/D aŭ sen divido, maloftas) * Chamade (16′, 8′ aŭ 4′ kun aŭ sen divido) * Trompette en chamade (16′, 8′ aŭ 4′, kun aŭ sen divido) * Spanische Trompete (16′, 8′ aŭ 4′, kun aŭ sen divido) * Royal Trumpet (16′, 8′ aŭ 4′, kun aŭ sen divido, en modernaj orgenoj ofte kiel altpremoregistro) Foje ankaŭ ekzistas horizontaltrumpetoj 16′ en la baso kun duona tublongeco (trompeta bastarda). Trompeta magna ankaŭ povus esti ene staranta trumpeto 16′ (D aŭ B/D, tiam B kun duona tublongeco). Trompeta imperial ankaŭ povus esti ene staranta trumpeto 32′ D aŭ 16′ D. Trompeta real preskaŭ ĉiam estas ene staranta trumpeto, normale je 8′, kiu ekzistas en preskaŭ ĉiu orgeno kun horizontalaj lamenvoĉoj. Al la Trompetería ofte annkaŭ aparenas rigalecaj lamenregistroj Lingualregister (Dulzaina, Orlos, Viejas, Viejos) kun mallongaj konusaj aŭ cilindraj kalikoj en la pozicioj 16′ B/D, 8′ B/D, 4′ B/D (D malofte) kaj 2′ B. (eo) En chamade (French: "to sound a parley") refers to powerfully voiced reed stops in a pipe organ that have been mounted horizontally, rather than vertically, in the front of the organ case, projecting out into the church or concert hall. They produce a commanding, loud trumpet-like tone, used for fanfares and solos. It is known as Fan Trumpet, Horizontal Trumpet, and Trompette en Chamade. Any stop mounted en chamade will be much louder than a stop elsewhere in the organ, even though in church organs the stops may stand on the same windpressure. In theatre and concert organs, en chamade stops often stand on higher windpressure than the other stops, to sound even more powerful and commanding. (en) Dans l'orgue, un jeu d'anche est dit en chamade lorsque ses tuyaux sont posés à l'horizontale, en général postés sur la face avant du buffet, de sorte qu'ils soient bien visibles et parlent directement dans la salle ou la nef. Étant visibles, les tuyaux de chamades sont toujours plus soignés que ceux qui sont enfermés dans le buffet. Bien que faisant partie des éléments sonores, ils constituent aussi un élément décoratif. Ainsi le bord du résonateur est généralement ourlé et le métal brillant peut même être doré. Dans l'orgue français les chamades sont généralement des anches de type trompette ou clairon, mais on trouve aussi la bombarde en chamade, le hautbois en chamade et différents types de régales en chamade. C'est surtout dans l'orgue ibérique de la période baroque que se sont multipliés les jeux d'anche en chamade : Orlos, Cro orlo, Dulzayna, Viejas (Viejos, Viegas), Chirimía, Regalia, Gaitas, Trompeta de Batalla, Trompeta Imperial, Trompeta Magna, llamada, etc. Au XXe siècle, une mode probablement excessive voulait qu'à chaque restauration d'un instrument on en profite pour ajouter des chamades et on a ainsi affublé de tuyaux horizontaux même des buffets baroques qui n'avaient pas été prévus pour cela. Mais c'est surtout l'orgue moderne américain qui s'est paré de ces faisceaux de tubes alignés comme des canons et portant des noms faisant plus penser à des symboles de puissance qu'à de véritables instruments de musique, leurs pressions poussées au-delà du raisonnable, à tel point que pour les accorder, l'organier doit se protéger les oreilles avec un casque anti-bruit ! Ces jeux puissants ont pour noms Tuba Magna, Tuba Mirabilis, Festival Trumpet, Pontifical Trumpet, State Trumpet, Silver Trumpet, Fan Trumpet, Fan Tuba, Trompeta de Los Angeles. (fr) Het chamadewerk is een reeks orgelregisters - meer specifiek tongregisters - die karakteristiek is voor de Spaanse orgelbouwkunst. Het chamadewerk is de zuidelijke variant van het westerse (Brustwerk); hier werden een paar soloregisters uitgebouwd vlak boven de klavieren. Normaliter zijn deze registers altijd tongwerken die horizontaal worden uitgebouwd, een soort chromatische trompetvariant van de prestant. Zoals het borstwerk waren deze registers te bespelen vanaf een eigen klavier. Vooral in de laat-18de-eeuwse Spaanse orgelbouw kwamen verschillende registers erbij; de reeks werd uitgebreid met regaalvarianten en kende voor de grote orgels een 16'-, 8'-, 4'-, en 2-voets uitbouw. De Spaanse orgels, die in tweetallen in het priesterkoor werden opgesteld (een links en een rechts; zij worden aangeduid als het Organo di Evangelio en het Organo de Epistola), kennen elk twee zijden (voor- en achterzijde). Daarom werden deze orgels vaak langs voor en achter uitgerust met een reeks krachtige tongwerken, hetgeen het echo-effect ten goede kwam. In de 19de eeuw ontdekte Aristide Cavaillé-Coll de glans en kracht van deze merkwaardige registers; hij kopieerde ze naar zijn eigen symfonische orgels. Onder andere het Kathedraalorgel van de Abdijkerk van Saint-Ouen in Rouen, dat algemeen beschouwd wordt als het meesterwerk van de Franse bouwer, is voorzien van horizontaal geplaatste tongwerken (8'- en 4'-voet). Deze zijn te bespelen vanaf het Grand Orgue (Hoofdwerk). Bij de bouw van het orgel in de Église Saint-Sulpice in Parijs paste Cavaillé-Coll een variant van de Chamade toe: een Trompette Harmonique waarvan de bekers verkropt in de richting van het schip van de kerk wijzen. Dit register is bespeelbaar vanaf het Solo-klavier en mengt beter in het tutti dan de volledig horizontaal geplaatste exemplaren. Instrumenten met chamades van vóór de negentiende eeuw zijn nagenoeg alleen in Spanje en Portugal te vinden. Na de koloniale uitbreiding en kerstening in Zuid-Amerika werden daar ook orgels gebouwd met chamadetongwerken. In het Oost-Vlaamse Gaverland staat nog wel een authentiek laat-18de-eeuws Spaans instrument, met 3 chamaderegisters (8'-, 4'- en 2-voets trompet). De registers werden uitgebouwd op een losstaande kleppenkast en de luchtbevoorrading gebeurde met zeer lange conducten. Onder andere daardoor was de winddruk aan de lage kant, zodat de intonatie van deze tongwerken extra belangrijk is. Op latere instrumenten worden chamades soms uitgevoerd met een eigen extra krachtige windvoorziening. Hedendaagse kopieën vindt men terug op grote orgels, zoals het orgel in De Doelen te Rotterdam (Flentrop, 1967/2007), het Marcussen-orgel in de Laurenskerk van Rotterdam (1973) en het kathedraalorgel van Brussel (Grenzing 2001). (nl) Trąbka hiszpańska (trąbka horyzontalna, szamada, fr. chamade) – językowy głos w organach piszczałkowych o charakterystycznym, mocnym i agresywnym, niekiedy rżniętym i przeszywającym brzmieniu, podobnym do ryku. Ze względu na charakterystyczną barwę i donośność wydawanego dźwięku, jest doskonale słyszalna nawet podczas gry na pełnych organach (tutti). Stosowana jest najczęściej w organach wielkich (posiadających co najmniej kilkadziesiąt głosów i kilka manuałów). Ze względu na specyficzną barwę i położenie dominuje nad pozostałymi głosami instrumentu. (pl) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Cathedral_organ._Santiago_de_Compostela.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.organstops.org/c/Chamade.html http://organ.wicks.com/display_page%3Fp=290 |
| dbo:wikiPageID | 4680026 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 3389 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1108478502 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Provence dbc:Reed_type_organ_stops dbr:List_of_pipe_organ_stops dbr:Reed_pipe dbr:Aristide_Cavaillé-Coll dbr:Pipe_organ dbr:Iberia dbr:Chamade dbr:File:Cathedral_organ._Santiago_de_Compostela.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Convert dbt:Reflist dbt:Pipe_organs |
| dcterms:subject | dbc:Reed_type_organ_stops |
| rdf:type | yago:WikicatOrganStops yago:Artifact100021939 yago:Device103183080 yago:Instrumentality103575240 yago:MusicalInstrument103800933 yago:Object100002684 yago:OrganPipe103854815 yago:OrganStop103854998 yago:PhysicalEntity100001930 yago:WindInstrument104586932 yago:Whole100003553 |
| rdfs:comment | Die Spanische Trompete ist ein Orgelregister, das horizontal im Prospekt der Orgel angeordnet ist. (de) Trąbka hiszpańska (trąbka horyzontalna, szamada, fr. chamade) – językowy głos w organach piszczałkowych o charakterystycznym, mocnym i agresywnym, niekiedy rżniętym i przeszywającym brzmieniu, podobnym do ryku. Ze względu na charakterystyczną barwę i donośność wydawanego dźwięku, jest doskonale słyszalna nawet podczas gry na pełnych organach (tutti). Stosowana jest najczęściej w organach wielkich (posiadających co najmniej kilkadziesiąt głosów i kilka manuałów). Ze względu na specyficzną barwę i położenie dominuje nad pozostałymi głosami instrumentu. (pl) La hispana trumpeto estas orgenregistro, kiu estas horizontale aranĝita en la orgenfasado. En tradiciaj hispanaj orgenoj, je kiuj la manualoj estas dividitaj inter c¹ kaj c diesa¹, oni trovas en plene elkonstruita „trompetería“ (trumpetaro; aŭ „lengüetería“ lamenfajfilaro) en la basduono (B) horizontaltrumpetoj je 8′, 4′ kaj 2′ kaj en la diskantoduono (D) horizontaltrompetojn je 16′, 8′ kaj 4′. La karakteriza sono de ĉi tiuj lamenfajfiloj, kiuj preskaŭ ĉiam havas surbatajn lamenojn, ekestas pro tio ke la sonondoj el ĉi tiuj fajfiloj preskaŭ senbare (de aliaj fajfiloj aŭ orgenkestoj) povas disvastiĝi en la spacon. (eo) En chamade (French: "to sound a parley") refers to powerfully voiced reed stops in a pipe organ that have been mounted horizontally, rather than vertically, in the front of the organ case, projecting out into the church or concert hall. They produce a commanding, loud trumpet-like tone, used for fanfares and solos. It is known as Fan Trumpet, Horizontal Trumpet, and Trompette en Chamade. (en) Dans l'orgue, un jeu d'anche est dit en chamade lorsque ses tuyaux sont posés à l'horizontale, en général postés sur la face avant du buffet, de sorte qu'ils soient bien visibles et parlent directement dans la salle ou la nef. Étant visibles, les tuyaux de chamades sont toujours plus soignés que ceux qui sont enfermés dans le buffet. Bien que faisant partie des éléments sonores, ils constituent aussi un élément décoratif. Ainsi le bord du résonateur est généralement ourlé et le métal brillant peut même être doré. (fr) Het chamadewerk is een reeks orgelregisters - meer specifiek tongregisters - die karakteristiek is voor de Spaanse orgelbouwkunst. Het chamadewerk is de zuidelijke variant van het westerse (Brustwerk); hier werden een paar soloregisters uitgebouwd vlak boven de klavieren. Normaliter zijn deze registers altijd tongwerken die horizontaal worden uitgebouwd, een soort chromatische trompetvariant van de prestant. (nl) |
| rdfs:label | Spanische Trompete (de) Hispana trumpeto (eo) En chamade (en) Chamade (orgue) (fr) Chamadewerk (nl) Trąbka hiszpańska (pl) |
| owl:sameAs | freebase:En chamade yago-res:En chamade wikidata:En chamade dbpedia-bg:En chamade dbpedia-de:En chamade dbpedia-eo:En chamade dbpedia-fr:En chamade dbpedia-hu:En chamade dbpedia-nl:En chamade dbpedia-pl:En chamade https://global.dbpedia.org/id/556ZB |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:En_chamade?oldid=1108478502&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Cathedral_organ._Santiago_de_Compostela.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:En_chamade |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Horizontal_trumpet |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Boston_Avenue_Methodist_Church dbr:List_of_pipe_organ_stops dbr:Ophicleide_(organ_stop) dbr:Liverpool_Metropolitan_Cathedral dbr:Luleå_Cathedral dbr:Organ_pipe dbr:Music_in_Paris dbr:Auxerre_Cathedral dbr:Cathedral_of_the_Immaculate_Conception_(Albany,_New_York) dbr:Bamboo_Organ dbr:Notre-Dame_de_Paris dbr:Reed_pipe dbr:Greyfriars_Kirk dbr:Pipe_organ dbr:Horizontal_trumpet |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:En_chamade |
