Jasz people (original) (raw)
Οι Γιας είναι Ιρανική εθνοτική ομάδα που ζει στην Ουγγαρία από το 13ο αιώνα. Ζουν κυρίως σε μια περιοχή γνωστή ως Jászság, που περιλαμβάνει το βορειοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Γιας-Νάγκυκουν-Σόλνοκ. Εμφανίσθηκαν ως Οσσετοί από τη Σαρματία.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Jasové, maďarsky jászok, jsou asimilovaný sarmatský kmen, který se ve 13. století usadil na území dodnes zvaném Jász(ság), na dolním povodí řeky Zagyva v dnešním středním Maďarsku. Někdy jsou zaměňováni s antickým kmenem Jazygů, s nimiž sice nejspíš mají společný původ, ale nejedná se o identické etnikum. Jasové přišli do Uher spolu s Kumány, a stejně jako oni získali od uherského krále právo jisté samosprávy. Jejich střediskem se stalo město Jászberény. Přestože jazykově do 15. století splynuli s Maďary, zachovali si kulturní svéráz a povědomí. Zvláštní politické postavení si více či méně udrželi až do uherské správní reformy roku 1876, kdy bylo jejich území začleněno do řadové župy Jász-Nagykun-Szolnok, a tak je tomu dosud. Jasovský kulturní region zhruba odpovídá dnešním okresům Jászapáti a Jászberény. (cs) Οι Γιας είναι Ιρανική εθνοτική ομάδα που ζει στην Ουγγαρία από το 13ο αιώνα. Ζουν κυρίως σε μια περιοχή γνωστή ως Jászság, που περιλαμβάνει το βορειοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Γιας-Νάγκυκουν-Σόλνοκ. Εμφανίσθηκαν ως Οσσετοί από τη Σαρματία. (el) Jaso estas posteula simbola ano de persodevena migra nomada popolo jasoj en Hungario. La plej frua apero de jasoj okazis apud Sirdarjo. Same - kiel la hungaroj - ili migradis longe. En la 13-a jarcento la jasoj atingis Hungarion kaj ili instalis sin en meza Hungario ĉe la rivero Zagyva [zadjva]. Ili havis aŭtonomion ĝis 1876, dume ili forgesis lingvon, religion, kutimojn. Nuntempe restis nur nomoj de vilaĝoj, kiuj komenciĝas per vorteto jász (=jaso laŭ hungara ortografio). La centro estas urbo Jászberény [jasberenj], la regiono havas la nomon "Jaslando". Postrestis unusola vortareto, laŭ tio la jasa lingvo parencas al la oseta lingvo. Moderna sangoanalizo pruvis la parencecon kun popolo en Irano. Nuntempe oni aranĝadas "Tutmondan Renkontiĝon" de jasoj en Jászberény. (eo) Los jasz o yásicos (en húngaro, jászok, en rumano, iași) son un grupo étnico iranio que vive principalmente en la región de Jászság de Hungría, (noroeste del condado de Jász-Nagykun-Szolnok). Tienen su origen en los alanos que se asentaron el siglo XIII en la Hungría medieval, tras ser desplazados por la llegada a su zona de origen en Osetia de las invasiones mongolas en 1238. El rey Bela IV les hizo una concesión de tierras al este de Buda, así como en el principado vasallo de Moldavia, donde la capital de su condado, Akci, aparecía con el nombre Civitas Iassiorum, en húngaro Jászvásár y en rumano: Iași. Salvo por una interrupción durante la ocupación otomana, cuando el área de los yásicos estaba en la parte otomana de Hungría, pertenecieron a los grupos del reino con privilegios feudales especiales, hasta mediados del siglo XIX. Desde finales de la Edad Media, los yásicos de Hungría a menudo se han mencionado conjuntamente con los cumanos de lengua túrquica, que vivían en una región vecina y a veces desarrollaron estructuras administrativas conjuntas con los yásicos. Son conocidos en inglés por el exónimo Jassic y también por los endónimos Iasi y Jassy. Su idioma, desplazado por el húngaro desde el siglo XVI, guardaba estrecha relación con el idioma osetio. El nombre proviene de un endónimo de un grupo occidental de alanos, Ās. (es) Die Jász (ungarisch, Plural Jászok) oder Jassi, Jassen, Jazonen oder fälschlich historisierend Jazygen waren ein vormals iranischsprachiger Verband, der im 13. Jahrhundert in das Gebiet des heutigen Ungarn eingewandert war. Ihre um das 16. Jahrhundert vom Ungarischen verdrängte Sprache war eng mit der ossetischen Sprache verwandt. Mit Unterbrechung durch die Türkenzeit, als das Gebiet der Jász im osmanischen Teil Ungarns lag, gehörten sie bis Mitte des 19. Jahrhunderts zu den mit besonderen feudalen Privilegien ausgestatteten Gruppen des Königreichs. Seit dem Spätmittelalter wurden die Jász in Ungarn oft in einem Atemzug mit den turksprachigen Kumanen genannt, welche in einer benachbarten Region lebten und mit den Jász zum Teil gemeinsame Verwaltungsstrukturen ausbildeten. Im Spätmittelalter bis in die Frühneuzeit lebten auch in anderen Regionen, wie im Fürstentum Moldau, einige Jassen. (de) The Jász are an Iranic ethnic group who have lived in Hungary since the 13th century. They live mostly in a region known as Jászság, which comprises the north-western part of Jász-Nagykun-Szolnok county. They are sometimes known in English by the exonym Jassic and are also known by the endonyms Iasi and Jassy. They originated as an Ossetian people from Sarmatia. (en) Les Iasses (hongrois Jászok ; roumain Iași) sont des mercenaires alains signalés au XIIIe siècle en Europe orientale, dans le royaume de Hongrie et ses marches moldaves. (fr) Treibh Ungárach is ea na Jász a bhfuil cónaí orthu sa cheantar ar a dtugtar Jászság, timpeall na cathrach úd Jászberény. Chuir siad fúthu san Ungáir an chéad uair sa tríú haois déag, in éineacht leis na Cúmánaigh. San am sin, ba dream eitneach ar leith iad, agus teanga Iaránach ó dhúchas acu a bhí an-chosúil leis an Óiséitis. Rinne an Rí Ungárach Béla IV Árpád iarracht dul i gcomhghuaillíocht leis na Cúmánaigh agus na Jász le cogadh a chur in éineacht ar an gcomhnámhaid, is é sin, na Mongólaigh a bhí díreach ag bagairt ar an Ungáir. Ní raibh na huaisle Ungáracha sásta leis an gcomhghuaillíocht, áfach, agus ruaigeadh an dá dhream seo as an Ungáir go gairid ina dhiaidh sin. D'fhorghabh na Mongólaigh an Ungáir ansin, agus chuaigh an Rí Béla ar an gcoigríoch le teacht slán uathu. Go gairid ina dhiaidh sin, tháinig an nuacht ón Mongóil go raibh an Cán Ögedei, rí na Mongólach, tar éis bháis, agus d'fhill na Mongólaigh abhaile ansin. Nuair a bhí na Mongólaigh bailithe leo as an tír, cheadaigh Béla do na Jász filleadh, agus shocraigh siad síos i lár an mhachaire Ungáraigh le dul le tréadaíocht ainmhithe mar shlí bheatha. De réir a chéile, chaill siad a dteanga agus a nósanna, agus iad ag dul chun Ungárachais agus ag labhairt Ungáirise. Mar sin féin, choinnigh siad a bhféinrialtas mar aonad ar leith i ríocht na hUngáire go dtí an bhliain 1876. Thángthas ar iarsmaí na teanga Jász i Leabharlann Náisiúnta na hUngáire sna 1950idí. Bhí na saineolaithe ábalta gramadach agus foclóir na teanga a anailísiú agus a mhíniú, agus iad ag dul i dtuilleamaí na hÓiséitise, teanga Iaránach a labhraítear sna Sléibhte Cugasacha. (ga) ヤース (ハンガリー語: Jász、オセット語: Ястæ) は、ハンガリーの少数民族である。 アラン人（現在のオセット人）に起源し、本来はオセット語のヤース方言を話したが、現在は固有の言語を失いマジャール語を話している。 ヤースが定着した、ヤース・ナチクン・ソルノク県のティサ川以西の地方を、ヤースまたはヤース地方 (ハンガリー語: Jászság) ともいう。中心都市は。 (ja) De Jász zijn een Iraanse etnische groep die sinds de 13e eeuw in Hongarije woont. Ze leven voornamelijk in een regio die bekend staat als Jászság, dat het noordwestelijke deel van de provincie Jász-Nagykun-Szolnok omvat. Ze zijn in het Engels soms bekend onder het exoniem Jassic en zijn ook bekend onder de endoniemen Iasi en Jassy. Ze zijn ontstaan als een Ossetisch volk uit Sarmatië. (nl) Jasowie – lud pochodzenia alańskiego (pokrewny współczesnym Osetyjczykom), a obecnie węgierska grupa etniczna zamieszkująca północne obszary Węgier, głównie rejon --Szolnok, który nosi historyczną nazwę Jazygia. (pl) Ясы (венг. jászok) — этническая группа в Венгрии, первоначально одно из аланских племён, пришедшее на территорию Венгрии в XIII веке. Они расселились на равнине к востоку от Дуная. Эта область, расположенная в 70 км восточнее Будапешта, на Среднедунайской низменности, получила название Ясшаг (венг. Jászság) и на протяжении нескольких веков пользовалась особыми привилегиями. (ru) Яси (угор. Jászok, осет. Ястæ) — одне з аланських племен, яке прийшло на територію Угорщини в XIII ст. Вони розселилися на рівнині на схід від Дунаю. Ця область, розташована за 70 км на схід від Будапешта, на Великій Угорській низовині, отримала назву Ясшаґ (угор. Jászság) і протягом декількох століть користувалася особливими привілеями. Мешканці Ясшаґу з часом стали угорцями за своєю мовою. Їхні побут і звичаї зблизилися або стали тотожними з угорськими. Хоча в Угорщині в жодному переписі населення вони не виділялися, зі слів самих ясів можна вважати, що наразі їх налічується в Угорщині понад 200 тис. осіб. (uk) |
| dbo:language | dbr:Hungarian_language dbr:Jassic_dialect |
| dbo:populationPlace | dbr:Hungary dbr:Jászság dbr:Jász-Nagykun-Szolnok_County |
| dbo:related | dbr:Ossetians dbr:Iranian_peoples |
| dbo:religion | dbr:Roman_Catholicism_in_Hungary |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Hungary_Jaszbereny_church.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.yazd.com/features/Jaszbereny/Jaszberenyyazd.htm |
| dbo:wikiPageID | 6482072 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 7153 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1120108863 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Sarmatian dbr:Sarmatians dbr:Animal_husbandry dbr:Hungarian_language dbr:Hungarians dbr:Hungary dbr:Peoples_of_the_Caucasus dbr:Saka dbc:Ossetian_diaspora dbr:Ossetian_people dbr:Endonym dbr:Moldavia dbr:Mongol_invasion_of_Europe dbr:Leopold_I,_Holy_Roman_Emperor dbr:Zagyva dbr:Árpád_dynasty dbc:Hungarian_people_by_ethnic_or_national_origin dbr:Austria-Hungary dbr:Béla_IV dbr:Jassic_dialect dbr:Jászság dbr:Alans dbr:Dacia dbr:Exonym dbr:First_Mongol_invasion_of_Hungary dbc:Iranian_ethnic_groups dbr:North_Caucasus dbr:Ossetian_language dbr:Ossetians dbr:Ottoman_Empire dbr:Habsburg_monarchy dbr:Iranian_peoples dbr:Iron_people dbr:István_Csukás dbr:Hungarian_nobility dbc:Iranian_nomads dbc:Ethnic_groups_in_Hungary dbc:Historical_Iranian_peoples dbr:Jász-Nagykun-Szolnok_County dbr:Jászalsószentgyörgy dbr:Jászberény dbr:Jászfényszaru dbr:Jászárokszállás dbr:Székelys dbr:Sándor_Csányi_(banker) dbr:Maria_Theresa dbr:Great_Hungarian_Plain dbr:Iazyges dbr:Iași dbr:Kingdom_of_Hungary dbr:Kingdom_of_Hungary_(1538–1867) dbr:National_Széchényi_Library dbr:Scythians dbr:Sarmatia dbr:Roman_Catholicism_in_Hungary dbr:Jász-Nagykun-Szolnok dbr:Roxolani dbr:Cumanians dbr:Pannonian_Plain dbr:Jazygia dbr:Ossetes dbr:Eastern_Iranian_language dbr:Knights_of_the_Teutonic_Order dbr:File:Hungary_Jaszbereny_church.jpg dbr:File:Jaszsag_jazygia_map.png dbr:File:Jászság.gif dbr:File:Cumania-Jazygia-1700s.png |
| dbp:group | Jasz people (en) |
| dbp:langs | dbr:Hungarian_language dbr:Jassic_dialect |
| dbp:popplace | dbr:Hungary dbr:Jászság dbr:Jász-Nagykun-Szolnok_County |
| dbp:related | Ossetians and other Iranian people (en) |
| dbp:rels | Christianity (en) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:! dbt:Cn dbt:Distinguish dbt:Infobox_ethnic_group dbt:Main dbt:Redirect dbt:Refimprove dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Iranian_peoples |
| dcterms:subject | dbc:Ossetian_diaspora dbc:Hungarian_people_by_ethnic_or_national_origin dbc:Iranian_ethnic_groups dbc:Iranian_nomads dbc:Ethnic_groups_in_Hungary dbc:Historical_Iranian_peoples |
| gold:hypernym | dbr:Language |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Language wikidata:Q41710 yago:WikicatAncientPeoples yago:Abstraction100002137 yago:EthnicGroup107967382 yago:Group100031264 yago:People107942152 yago:WikicatIranianPeoples dbo:EthnicGroup yago:WikicatEthnicGroups yago:WikicatEthnicGroupsInEurope yago:WikicatEthnicGroupsInHungary |
| rdfs:comment | Οι Γιας είναι Ιρανική εθνοτική ομάδα που ζει στην Ουγγαρία από το 13ο αιώνα. Ζουν κυρίως σε μια περιοχή γνωστή ως Jászság, που περιλαμβάνει το βορειοδυτικό τμήμα της Περιφέρειας Γιας-Νάγκυκουν-Σόλνοκ. Εμφανίσθηκαν ως Οσσετοί από τη Σαρματία. (el) The Jász are an Iranic ethnic group who have lived in Hungary since the 13th century. They live mostly in a region known as Jászság, which comprises the north-western part of Jász-Nagykun-Szolnok county. They are sometimes known in English by the exonym Jassic and are also known by the endonyms Iasi and Jassy. They originated as an Ossetian people from Sarmatia. (en) Les Iasses (hongrois Jászok ; roumain Iași) sont des mercenaires alains signalés au XIIIe siècle en Europe orientale, dans le royaume de Hongrie et ses marches moldaves. (fr) ヤース (ハンガリー語: Jász、オセット語: Ястæ) は、ハンガリーの少数民族である。 アラン人（現在のオセット人）に起源し、本来はオセット語のヤース方言を話したが、現在は固有の言語を失いマジャール語を話している。 ヤースが定着した、ヤース・ナチクン・ソルノク県のティサ川以西の地方を、ヤースまたはヤース地方 (ハンガリー語: Jászság) ともいう。中心都市は。 (ja) De Jász zijn een Iraanse etnische groep die sinds de 13e eeuw in Hongarije woont. Ze leven voornamelijk in een regio die bekend staat als Jászság, dat het noordwestelijke deel van de provincie Jász-Nagykun-Szolnok omvat. Ze zijn in het Engels soms bekend onder het exoniem Jassic en zijn ook bekend onder de endoniemen Iasi en Jassy. Ze zijn ontstaan als een Ossetisch volk uit Sarmatië. (nl) Jasowie – lud pochodzenia alańskiego (pokrewny współczesnym Osetyjczykom), a obecnie węgierska grupa etniczna zamieszkująca północne obszary Węgier, głównie rejon --Szolnok, który nosi historyczną nazwę Jazygia. (pl) Ясы (венг. jászok) — этническая группа в Венгрии, первоначально одно из аланских племён, пришедшее на территорию Венгрии в XIII веке. Они расселились на равнине к востоку от Дуная. Эта область, расположенная в 70 км восточнее Будапешта, на Среднедунайской низменности, получила название Ясшаг (венг. Jászság) и на протяжении нескольких веков пользовалась особыми привилегиями. (ru) Яси (угор. Jászok, осет. Ястæ) — одне з аланських племен, яке прийшло на територію Угорщини в XIII ст. Вони розселилися на рівнині на схід від Дунаю. Ця область, розташована за 70 км на схід від Будапешта, на Великій Угорській низовині, отримала назву Ясшаґ (угор. Jászság) і протягом декількох століть користувалася особливими привілеями. Мешканці Ясшаґу з часом стали угорцями за своєю мовою. Їхні побут і звичаї зблизилися або стали тотожними з угорськими. Хоча в Угорщині в жодному переписі населення вони не виділялися, зі слів самих ясів можна вважати, що наразі їх налічується в Угорщині понад 200 тис. осіб. (uk) Jasové, maďarsky jászok, jsou asimilovaný sarmatský kmen, který se ve 13. století usadil na území dodnes zvaném Jász(ság), na dolním povodí řeky Zagyva v dnešním středním Maďarsku. Někdy jsou zaměňováni s antickým kmenem Jazygů, s nimiž sice nejspíš mají společný původ, ale nejedná se o identické etnikum. (cs) Jaso estas posteula simbola ano de persodevena migra nomada popolo jasoj en Hungario. La plej frua apero de jasoj okazis apud Sirdarjo. Same - kiel la hungaroj - ili migradis longe. En la 13-a jarcento la jasoj atingis Hungarion kaj ili instalis sin en meza Hungario ĉe la rivero Zagyva [zadjva]. Ili havis aŭtonomion ĝis 1876, dume ili forgesis lingvon, religion, kutimojn. Nuntempe restis nur nomoj de vilaĝoj, kiuj komenciĝas per vorteto jász (=jaso laŭ hungara ortografio). La centro estas urbo Jászberény [jasberenj], la regiono havas la nomon "Jaslando". (eo) Los jasz o yásicos (en húngaro, jászok, en rumano, iași) son un grupo étnico iranio que vive principalmente en la región de Jászság de Hungría, (noroeste del condado de Jász-Nagykun-Szolnok). Tienen su origen en los alanos que se asentaron el siglo XIII en la Hungría medieval, tras ser desplazados por la llegada a su zona de origen en Osetia de las invasiones mongolas en 1238. El rey Bela IV les hizo una concesión de tierras al este de Buda, así como en el principado vasallo de Moldavia, donde la capital de su condado, Akci, aparecía con el nombre Civitas Iassiorum, en húngaro Jászvásár y en rumano: Iași. (es) Die Jász (ungarisch, Plural Jászok) oder Jassi, Jassen, Jazonen oder fälschlich historisierend Jazygen waren ein vormals iranischsprachiger Verband, der im 13. Jahrhundert in das Gebiet des heutigen Ungarn eingewandert war. Ihre um das 16. Jahrhundert vom Ungarischen verdrängte Sprache war eng mit der ossetischen Sprache verwandt. Mit Unterbrechung durch die Türkenzeit, als das Gebiet der Jász im osmanischen Teil Ungarns lag, gehörten sie bis Mitte des 19. Jahrhunderts zu den mit besonderen feudalen Privilegien ausgestatteten Gruppen des Königreichs. Seit dem Spätmittelalter wurden die Jász in Ungarn oft in einem Atemzug mit den turksprachigen Kumanen genannt, welche in einer benachbarten Region lebten und mit den Jász zum Teil gemeinsame Verwaltungsstrukturen ausbildeten. Im Spätmittelalt (de) Treibh Ungárach is ea na Jász a bhfuil cónaí orthu sa cheantar ar a dtugtar Jászság, timpeall na cathrach úd Jászberény. Chuir siad fúthu san Ungáir an chéad uair sa tríú haois déag, in éineacht leis na Cúmánaigh. San am sin, ba dream eitneach ar leith iad, agus teanga Iaránach ó dhúchas acu a bhí an-chosúil leis an Óiséitis. Rinne an Rí Ungárach Béla IV Árpád iarracht dul i gcomhghuaillíocht leis na Cúmánaigh agus na Jász le cogadh a chur in éineacht ar an gcomhnámhaid, is é sin, na Mongólaigh a bhí díreach ag bagairt ar an Ungáir. Ní raibh na huaisle Ungáracha sásta leis an gcomhghuaillíocht, áfach, agus ruaigeadh an dá dhream seo as an Ungáir go gairid ina dhiaidh sin. D'fhorghabh na Mongólaigh an Ungáir ansin, agus chuaigh an Rí Béla ar an gcoigríoch le teacht slán uathu. Go gairid ina (ga) |
| rdfs:label | Jasové (cs) Jász (de) Γιας (el) Jasoj (eo) Pueblo yásico (es) Jász (ga) Iasses (fr) Jasz people (en) ヤース (ja) Jász (nl) Jasowie (pl) Ясы (ru) Яси (uk) |
| owl:differentFrom | dbr:Jassy_(disambiguation) |
| owl:sameAs | dbpedia-ja:Jasz people freebase:Jasz people yago-res:Jasz people wikidata:Jasz people http://azb.dbpedia.org/resource/یاسیلر dbpedia-bg:Jasz people dbpedia-cs:Jasz people dbpedia-de:Jasz people dbpedia-el:Jasz people dbpedia-eo:Jasz people dbpedia-es:Jasz people dbpedia-fa:Jasz people dbpedia-fi:Jasz people dbpedia-fr:Jasz people dbpedia-ga:Jasz people dbpedia-hu:Jasz people dbpedia-mk:Jasz people dbpedia-nl:Jasz people dbpedia-os:Jasz people dbpedia-pl:Jasz people dbpedia-ro:Jasz people dbpedia-ru:Jasz people dbpedia-sh:Jasz people dbpedia-sr:Jasz people http://tg.dbpedia.org/resource/Ёсиҳо dbpedia-uk:Jasz people https://global.dbpedia.org/id/eBHB |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Jasz_people?oldid=1120108863&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Cumania-Jazygia-1700s.png wiki-commons:Special:FilePath/Hungary_Jaszbereny_church.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Jaszsag_jazygia_map.png wiki-commons:Special:FilePath/Jászság.gif |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Jasz_people |
| foaf:name | Jasz people (en) |
| is dbo:related of | dbr:Ossetians |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Jasc_people dbr:Jasic_people dbr:Jassic_people dbr:Jász_people dbr:Jazones dbr:Jassi dbr:Jazig |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Beehive_stone dbr:Sarmatians dbr:List_of_contemporary_ethnic_groups dbr:Basarab_I_of_Wallachia dbr:Battle_of_Velbazhd dbr:History_of_the_western_steppe dbr:Hungarians dbr:Hungary dbr:List_of_ancient_Iranian_peoples dbr:List_of_geographic_names_of_Iranian_origin dbr:Jassy dbr:Origin_of_the_Székelys dbr:Andy_Jassy dbr:Frank_Szécsényi dbr:Pechenegs dbr:Jassic_dialect dbr:Cumans dbr:Ossetians dbr:History_of_Hungary dbr:Iranian_peoples dbr:Jasc_people dbr:Jasic_people dbr:Jassic_people dbr:Jesza dbr:Jászberény dbr:Great_Hungarian_Plain dbr:Iazyges dbr:Kingdom_of_Hungary_(1000–1301) dbr:Kolárovo dbr:Kunság dbr:Iasi_(disambiguation) dbr:Jász_people dbr:Evolution_of_languages dbr:Finno-Ugric_languages dbr:Palóc dbr:Jazones dbr:Jassi dbr:Jazig |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Jasz_people |
