Jus spolii (original) (raw)
Ius spolii (łac. prawo łupu, zaboru) – we wczesnym średniowieczu prawo monarchy do przejęcia majątku ruchomego, będącego prywatną własnością zmarłych duchownych. Uprawnienie to było przyczyną napięć między władzą świecką i duchownymi. W 1180 roku Kazimierz II Sprawiedliwy, panujący od niedawna w dzielnicy małopolskiej, chcąc wzmocnić swoją pozycję, zrzekł się iuris spolii po zmarłych biskupach i opatach na międzydzielnicowym zjeździe książąt i dostojników kościelnych w Łęczycy. Ten akt zapoczątkował formalne uniezależnianie się Kościoła od władzy świeckiej.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Das Spolienrecht (lat. ius spolii) ist die rechtliche Befugnis eines kirchlichen Oberen, den beweglichen Nachlass eines katholischen Säkularklerikers einzuziehen. Es basiert auf dem Grundgedanken, dass ein Kleriker nach seinem Tod nicht über seine Pfründen verfügen oder testieren kann. In manchen Fällen wurde auch gegen die Bestimmung im Klerikertestament die Hinterlassenschaft eingezogen, daher kamen die zynischen volkstümlichen Umschreibungen des Ius spolii als rapite capite oder rips raps. Diese Befugnis wurde im Mittelalter von den Grundherren, dem Kaiser und dem Landesherren ausgeübt und erhielt sich so für einige Teile Deutschlands bis ins 19. Jahrhundert. Missbrauchserscheinungen treten dort auf, wo Bischöfe die Benefizien der Klöster einziehen mit der Begründung, sie seien Kameralgut der Bischofskirche. Landesherren haben das Spolienrecht gegenüber verstorbenen Bischöfen ausgeübt; häufiger war jedoch der Missbrauch, dass Territorialherrscher sich des Nachlasses des niederen Klerus bemächtigt haben. Im 13. Jahrhundert wurde es allgemeine Praxis, dass beim Tod eines Klerikers – sofern dieser kein Testament hinterließ – dessen Nachlass der päpstlichen Schatzkammer zufiel. In Frankreich, Deutschland, Belgien und Portugal gelangte dieser Kanon nie zur Rechtsgültigkeit, weil das Spolienrecht sich nur schwer exekutieren ließ: Die Abgrenzung zwischen kirchlichem und privatem Besitz war in vielen Fällen schwer zu erkennen. Die mittelalterlichen Herrscher Otto IV., Philipp von Schwaben, Friedrich II. und Rudolf von Habsburg haben auf das Spolienrecht verzichtet. Obwohl zahlreiche päpstliche Dekrete das Spolienrecht verboten haben, überlebte es bis ins 16. Jahrhundert. Als das Konzil von Trient die Testierfreiheit aller Diözesankleriker gewährleistete, verschwand das Spolienrecht. (de) The jus spolii (also called jus exuviarum or rapite capite), the Latin for right of spoil, was a claim of succession to the property of deceased clerics, at least such as they had derived from their ecclesiastical benefices. It was an outcome of ancient canons which forbade clerics to dispose by will of goods accruing from their ecclesiastical office. These canons were gradually relaxed because of the difficulty of distinguishing between ecclesiastical and patrimonial property. Abuses then arose: Churches were despoiled at the death of their incumbents; bishops and archdeacons seized for the cathedral the spoil of abbeys and other benefices, on the pretence that all other churches were but offshoots of the cathedral. After the fall of the Western Empire, anyone present at the death of a cleric felt at liberty to carry off whatever property of the deceased, ecclesiastical or otherwise, he could seize (rapite capite, seize and take). As the civil power became more conscious of itself it began to restrain this indiscriminate plunder. The sovereign claimed for himself the "Jus Spolii" in the case of deceased bishops, while the smaller feudal lords laid similar claim to the property of all clerics who died in their domains. Councils (Tribur, 895; Trosly, 909; Clermont, 1095; II Lateran, 1139) of the Church legislated against these abuses, finally obtaining a renunciation of this so-called right. In the thirteenth century the Roman Church put forth in a modified way the same claim, and it eventually became a principle of canon law that the goods of beneficed ecclesiastics, dying intestate, belonged of right to the papal treasury. This right however was not allowed in France, Germany, Belgium or Portugal. In the Kingdom of Naples a compromise was made at the close of the sixteenth century, whereby the right was renounced for an annual payment to the papal treasury. (en) Ius spolii (łac. prawo łupu, zaboru) – we wczesnym średniowieczu prawo monarchy do przejęcia majątku ruchomego, będącego prywatną własnością zmarłych duchownych. Uprawnienie to było przyczyną napięć między władzą świecką i duchownymi. W 1180 roku Kazimierz II Sprawiedliwy, panujący od niedawna w dzielnicy małopolskiej, chcąc wzmocnić swoją pozycję, zrzekł się iuris spolii po zmarłych biskupach i opatach na międzydzielnicowym zjeździe książąt i dostojników kościelnych w Łęczycy. Ten akt zapoczątkował formalne uniezależnianie się Kościoła od władzy świeckiej. (pl) |
| dbo:wikiPageID | 5423963 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 2362 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1097309870 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Bishop dbr:Archdeacon dbr:Second_Council_of_the_Lateran dbr:Western_Roman_Empire dbr:Council_of_Clermont dbr:Council_of_Tribur dbr:Feudal_lord dbr:Abbey dbc:Latin_legal_terminology dbr:Latin dbr:Kingdom_of_Naples dbr:Canon_law dbr:Intestate dbr:Ecclesiastical_benefice |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:CathEncy dbt:Italic_title |
| dcterms:subject | dbc:Latin_legal_terminology |
| rdfs:comment | Ius spolii (łac. prawo łupu, zaboru) – we wczesnym średniowieczu prawo monarchy do przejęcia majątku ruchomego, będącego prywatną własnością zmarłych duchownych. Uprawnienie to było przyczyną napięć między władzą świecką i duchownymi. W 1180 roku Kazimierz II Sprawiedliwy, panujący od niedawna w dzielnicy małopolskiej, chcąc wzmocnić swoją pozycję, zrzekł się iuris spolii po zmarłych biskupach i opatach na międzydzielnicowym zjeździe książąt i dostojników kościelnych w Łęczycy. Ten akt zapoczątkował formalne uniezależnianie się Kościoła od władzy świeckiej. (pl) Das Spolienrecht (lat. ius spolii) ist die rechtliche Befugnis eines kirchlichen Oberen, den beweglichen Nachlass eines katholischen Säkularklerikers einzuziehen. Es basiert auf dem Grundgedanken, dass ein Kleriker nach seinem Tod nicht über seine Pfründen verfügen oder testieren kann. In manchen Fällen wurde auch gegen die Bestimmung im Klerikertestament die Hinterlassenschaft eingezogen, daher kamen die zynischen volkstümlichen Umschreibungen des Ius spolii als rapite capite oder rips raps. (de) The jus spolii (also called jus exuviarum or rapite capite), the Latin for right of spoil, was a claim of succession to the property of deceased clerics, at least such as they had derived from their ecclesiastical benefices. After the fall of the Western Empire, anyone present at the death of a cleric felt at liberty to carry off whatever property of the deceased, ecclesiastical or otherwise, he could seize (rapite capite, seize and take). (en) |
| rdfs:label | Spolienrecht (de) Jus spolii (en) Ius spolii (pl) |
| owl:sameAs | wikidata:Jus spolii dbpedia-de:Jus spolii dbpedia-pl:Jus spolii https://global.dbpedia.org/id/WXkq |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Jus_spolii?oldid=1097309870&ns=0 |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Jus_spolii |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Right_of_spoil dbr:Jus_Spolii dbr:Ius_exuviarum dbr:Right_of_Spoil dbr:Rapite_capite dbr:Jus_Exuviarum |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Erbreichsplan dbr:Jura_regalia dbr:Right_of_spoil dbr:Jus_Spolii dbr:Henryk_Kietlicz dbr:Ius_exuviarum dbr:Right_of_Spoil dbr:Rapite_capite dbr:Jus_Exuviarum |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Jus_spolii |