Mandible (insect mouthpart) (original) (raw)
Kousací ústrojí je základní ústní ústrojí hmyzu, které se vyvinulo jako první, tudíž se s ním setkáváme hlavně u primitivnějších skupin hmyzu. Tvoří ho nepárový (labrum), párová (mandibuly) a (maxily), (labium) a . Kousací ústní ústrojí: (1) horní pysk, (2) kusadla, (3) čelisti s makadly, (4) spodní pysk, (5) Hypopharynx Kousací ústní ústrojí mají hlavně brouci, švábi a termiti, dále vážky, sarančata a někteří blanokřídlí, jako mravenci. Některé druhy hmyzu mají kousací ústní ústrojí pouze v larválním stádiu (mol šatní).
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Kousací ústrojí je základní ústní ústrojí hmyzu, které se vyvinulo jako první, tudíž se s ním setkáváme hlavně u primitivnějších skupin hmyzu. Tvoří ho nepárový (labrum), párová (mandibuly) a (maxily), (labium) a . Kousací ústní ústrojí: (1) horní pysk, (2) kusadla, (3) čelisti s makadly, (4) spodní pysk, (5) Hypopharynx Kousací ústní ústrojí mají hlavně brouci, švábi a termiti, dále vážky, sarančata a někteří blanokřídlí, jako mravenci. Některé druhy hmyzu mají kousací ústní ústrojí pouze v larválním stádiu (mol šatní). (cs) تأشير (جمع: تآشير) (بالإنجليزية: mandibles) هي الأجزاء الفموية المتساوية الجانبية الارتكاز الموجودة تحت الجاضم والتي تقبض بواسطتها الحشرة على فريستها أو ما تتغذى به. (ar) Die Mandibeln sind die typischen Mundwerkzeuge einiger großer Gruppen der Gliederfüßer wie der Krebstiere, Insekten, Hundertfüßer und Tausendfüßer. Die Mandibel besteht im Wesentlichen aus einer kräftigen Kaulade. Die Mandibeln dienen zum Zerbeißen und Zerkauen pflanzlicher und tierischer Nahrung oder als Greifwerkzeug beim Transport bzw. Manipulieren von Objekten. Räuberische Arten benutzen ihre Mandibeln zum Beutefang. (de) Insect mandibles are a pair of appendages near the insect's mouth, and the most anterior of the three pairs of oral appendages (the labrum is more anterior, but is a single fused structure). Their function is typically to grasp, crush, or cut the insect's food, or to defend against predators or rivals. Insect mandibles, which appear to be evolutionarily derived from legs, move in the horizontal plane unlike those of vertebrates, which appear to be derived from gill arches and move vertically. (en) In entomologia la mandibola è un'appendice pari e, in genere, simmetrica dell'apparato boccale degli Insetti. Secondo alcuni autori deriva dalla differenziazione del primo somite dello gnatocefalo. Morfologicamente rappresenta il secondo paio delle appendici boccali (dopo il labbro superiore). (it) Żuwaczka (łac. mandibula) − parzysta część narządu gębowego skorupiaków i tchawkowców (owadów, skrytoszczękich i wijów) należących do typu stawonogów. Posiadające je stawonogi łączone bywały w grupę żuwaczkowców. Żuwaczki służą do chwytania, rozrywania i rozdrabniania pokarmu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego lub jako narząd chwytny do transportu obiektów. Żuwaczki rozwojową są przekształconymi trzeciej pary, położonymi na czwartym segmencie głowy, zwanym . Należą one do pierścienia górnej wargi. Wyróżnia się część trzonową (krający brzeg). Zazwyczaj ostre brzegi skierowane są do wewnątrz. U niektórych owadów żuwaczki przystosowane są do pobierania pokarmu płynnego (np. larwy mrówkolwowatych z siatkoskrzydłych, pływak żółtobrzeżek z pływakowatych). Wyróżniane są żuwaczki typu ortopteroidalnego oraz typu tyzanuroidalnego. Żuwaczki pareczników unerwione są przez , zaopatrywane w hemolimfę przez odgałęzienia , a poruszane za pomocą zwieraczy przyczepionych do poprzecznej listwy tentorium. Żuwaczka krociongów zbudowana jest z nasadowego, osadzonego na kotwiczce i dystalnego schowanego pod (gnathochilarium). U widłogonków żuwaczka nie jest w ogóle połączona z , zaś u pozostałych sześcionogów połączona jest z nią jednym lub dwoma stawami. W pierwszym przypadku staw tworzą guzek dorsalnej główki stawowej z jamką stawową. W dwustawowej żuwaczce Dicondylia staw tylny tworzy tylna główka stawowa, a staw przedni panewka żuwaczki i główka stawowa . Za ruch każdej z żuwaczek u Dicondylia odpowiedzialnych jest 8 następujących mięśni: m. craniomandibularis internus, m. craniomandibularis externus anterior, m. craniomandibularis externus posterior, , , , , . (pl) Жва́лы, или манди́булы (лат. mandibules) — верхние (парные) челюсти ротового аппарата членистоногих. У ракообразных, многоножек и насекомых служат для разгрызания и размельчения пищи, а у общественных насекомых (муравьи, пчёлы, осы, шмели, термиты) также и для построения гнёзд. (ru) Манди́були (лат. mandibulae; верхні щелепи, жувальця) — пара придатків спереду від ротового отвору членистоногих, частина їхнього ротового апарата. Утворилися в ході еволюції, коли декілька перших члеників тіла увійшли до складу голови. Вони злилися між собою, а їх кінцівки утворили придатки голови. Зокрема, на мандибули трансформувалася пара кінцівок, що були на третьому членику тіла предків членистоногих. Тож, у членистоногих мандибули й ноги є гомологічними органами. Мандибули призначені для відгризання й подрібнення твердої їжі, захисту від ворогів і нападу на здобич. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Bullant_head_detail.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://web.archive.org/web/20100704192147/http:/dbs.umt.edu/research_labs/emlenlab/Research/documents/EmlenAnnualReview2008.pdf |
| dbo:wikiPageID | 5578958 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 8889 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1058637983 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Proboscis dbr:Scale_insect dbr:Ephemeroptera dbr:Beetle dbr:Deer dbr:Housefly dbr:Hymenoptera dbr:Curculionidae dbr:Insect_mouthparts dbr:Sexual_selection dbr:Nymph_(biology) dbr:Stable_fly dbr:Coccinellidae dbr:Fungus dbr:Grasshopper dbr:Mosquito dbr:Aphid dbr:Lepidoptera dbr:Longhorn_beetle dbr:Louse dbr:Sisyridae dbr:Stag_beetle dbr:Colorado_potato_beetle dbr:Micropterigoidea dbr:Muscomorpha dbr:Thrips dbr:Thysanoptera dbr:Dobsonfly dbr:Head_louse dbr:Firefly dbr:Paraneoptera dbr:Family_(biology) dbr:File:Bullant_head_detail.jpg dbr:Ground_beetle dbr:Hemiptera dbr:Invertebrate dbc:Insect_anatomy dbr:Ecosystem dbr:Diptera dbr:Phthiraptera dbr:Polyneoptera dbr:Insect dbr:Neuropterida dbr:Odonata dbr:Orthoptera dbr:Scarabaeidae dbr:Trigona_corvina dbr:Yellow_jacket dbr:Polar_region dbr:Sea_sponge dbr:Blow-fly dbr:Wiktionary:distal dbr:File:AntMandible.jpg dbr:File:Lucanus_cervus.jpg dbr:File:Vespula_germanica_2.jpg dbr:Wiktionary:basal |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Citation_needed dbt:For dbt:More_citations_needed |
| dct:subject | dbc:Insect_anatomy |
| gold:hypernym | dbr:Pair |
| rdf:type | dbo:Place |
| rdfs:comment | Kousací ústrojí je základní ústní ústrojí hmyzu, které se vyvinulo jako první, tudíž se s ním setkáváme hlavně u primitivnějších skupin hmyzu. Tvoří ho nepárový (labrum), párová (mandibuly) a (maxily), (labium) a . Kousací ústní ústrojí: (1) horní pysk, (2) kusadla, (3) čelisti s makadly, (4) spodní pysk, (5) Hypopharynx Kousací ústní ústrojí mají hlavně brouci, švábi a termiti, dále vážky, sarančata a někteří blanokřídlí, jako mravenci. Některé druhy hmyzu mají kousací ústní ústrojí pouze v larválním stádiu (mol šatní). (cs) تأشير (جمع: تآشير) (بالإنجليزية: mandibles) هي الأجزاء الفموية المتساوية الجانبية الارتكاز الموجودة تحت الجاضم والتي تقبض بواسطتها الحشرة على فريستها أو ما تتغذى به. (ar) Die Mandibeln sind die typischen Mundwerkzeuge einiger großer Gruppen der Gliederfüßer wie der Krebstiere, Insekten, Hundertfüßer und Tausendfüßer. Die Mandibel besteht im Wesentlichen aus einer kräftigen Kaulade. Die Mandibeln dienen zum Zerbeißen und Zerkauen pflanzlicher und tierischer Nahrung oder als Greifwerkzeug beim Transport bzw. Manipulieren von Objekten. Räuberische Arten benutzen ihre Mandibeln zum Beutefang. (de) Insect mandibles are a pair of appendages near the insect's mouth, and the most anterior of the three pairs of oral appendages (the labrum is more anterior, but is a single fused structure). Their function is typically to grasp, crush, or cut the insect's food, or to defend against predators or rivals. Insect mandibles, which appear to be evolutionarily derived from legs, move in the horizontal plane unlike those of vertebrates, which appear to be derived from gill arches and move vertically. (en) In entomologia la mandibola è un'appendice pari e, in genere, simmetrica dell'apparato boccale degli Insetti. Secondo alcuni autori deriva dalla differenziazione del primo somite dello gnatocefalo. Morfologicamente rappresenta il secondo paio delle appendici boccali (dopo il labbro superiore). (it) Жва́лы, или манди́булы (лат. mandibules) — верхние (парные) челюсти ротового аппарата членистоногих. У ракообразных, многоножек и насекомых служат для разгрызания и размельчения пищи, а у общественных насекомых (муравьи, пчёлы, осы, шмели, термиты) также и для построения гнёзд. (ru) Манди́були (лат. mandibulae; верхні щелепи, жувальця) — пара придатків спереду від ротового отвору членистоногих, частина їхнього ротового апарата. Утворилися в ході еволюції, коли декілька перших члеників тіла увійшли до складу голови. Вони злилися між собою, а їх кінцівки утворили придатки голови. Зокрема, на мандибули трансформувалася пара кінцівок, що були на третьому членику тіла предків членистоногих. Тож, у членистоногих мандибули й ноги є гомологічними органами. Мандибули призначені для відгризання й подрібнення твердої їжі, захисту від ворогів і нападу на здобич. (uk) Żuwaczka (łac. mandibula) − parzysta część narządu gębowego skorupiaków i tchawkowców (owadów, skrytoszczękich i wijów) należących do typu stawonogów. Posiadające je stawonogi łączone bywały w grupę żuwaczkowców. Żuwaczki służą do chwytania, rozrywania i rozdrabniania pokarmu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego lub jako narząd chwytny do transportu obiektów. Żuwaczki rozwojową są przekształconymi trzeciej pary, położonymi na czwartym segmencie głowy, zwanym . Żuwaczka krociongów zbudowana jest z nasadowego, osadzonego na kotwiczce i dystalnego schowanego pod (gnathochilarium). (pl) |
| rdfs:label | تأشير (ar) Ústní ústrojí kousací (cs) Mandibel (de) Mandibola (entomologia) (it) Mandible (insect mouthpart) (en) Żuwaczka (pl) Жвалы (ru) Мандибули (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-de:Mandible (insect mouthpart) wikidata:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-ar:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-cs:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-et:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-it:Mandible (insect mouthpart) http://lt.dbpedia.org/resource/Mandibulės dbpedia-nds:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-no:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-pl:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-ru:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-tr:Mandible (insect mouthpart) dbpedia-uk:Mandible (insect mouthpart) https://global.dbpedia.org/id/54maY |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Mandible_(insect_mouthpart)?oldid=1058637983&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Bullant_head_detail.jpg wiki-commons:Special:FilePath/AntMandible.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Lucanus_cervus.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Vespula_germanica_2.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Mandible_(insect_mouthpart) |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Mandible_(disambiguation) |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Mandible_(insect) dbr:Mandible_(insect_anatomy) dbr:Insect_mandible |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Cardiocondyla_pirata dbr:Amblycera dbr:Ampulex_dementor dbr:Promyopias dbr:Epomis dbr:Epomis_circumscriptus dbr:Epomis_dejeani dbr:Epomis_nigricans dbr:Muisca_bitaeniata dbr:Megadromus_antarcticus dbr:Omaliinae dbr:2020_in_paleoentomology dbr:Bee dbr:Beetle dbr:Belidae dbr:Black-headed_sugar_ant dbr:Black_fly dbr:Bombus_eximius dbr:Bradoponera dbr:Alkali_bee dbr:Anostostomatidae dbr:Archichauliodes_diversus dbr:Home-stored_product_entomology dbr:Hybosoridae dbr:Hymenoptera dbr:List_of_Doctor_Who_universe_creatures_and_aliens_(H–P) dbr:Phasmatodea dbr:Rhysodinae dbr:Rivacindela_hudsoni dbr:Usomyrma dbr:Deer_fly dbr:Devil's_coach_horse_beetle dbr:Dorylus dbr:Dorylus_laevigatus dbr:Eastern_carpenter_bee dbr:Oemona_hirta dbr:Paraponera_clavata dbr:Novomessor_albisetosus dbr:Xylocopa_sonorina dbr:Prehistoric_Lepidoptera dbr:Pseudacteon_tricuspis dbr:Pincer_(biology) dbr:Pollenia_rudis dbr:Corydalus dbr:Coxoplectoptera dbr:Anautogeny dbr:Mayfly dbr:Megachile_campanulae dbr:Megalomyrmex_incisus dbr:Megalomyrmex_reina dbr:Meganisoptera dbr:Megaponera dbr:Meloetyphlus_fuscatus dbr:Elthusa_californica dbr:Myrmecia_nigriceps dbr:Strumigenys_formosensis dbr:Schizodactylus_monstrosus dbr:Electromyrmex dbr:Electromyrmococcus dbr:Grasshopper dbr:Brachycera dbr:Brachytrupes_membranaceus dbr:Mosquito dbr:Myrmecia_(ant) dbr:Mystrium dbr:Conservation_and_restoration_of_fur_objects dbr:Coptotermes_gestroi dbr:Corydalus_cornutus dbr:Creophilus_maxillosus dbr:Cryptophilus dbr:Them! dbr:Anochetus_conisquamis dbr:Anochetus_corayi dbr:Anochetus_dubius dbr:Anochetus_exstinctus dbr:Anochetus_intermedius dbr:Anochetus_lucidus dbr:Antherophagus_ochraceus dbr:Anthophorula_persephone dbr:Aphaenogaster_mayri dbr:Aphid dbr:Arixenia_esau dbr:Lenomyrmex dbr:Lepidoptera dbr:Leptomyrmex dbr:Linguamyrmex dbr:Cacosceles_newmannii dbr:Colobopsis_anderseni dbr:Colobopsis_saundersi dbr:Colobopsis_schmitzi dbr:Ypresiomyrma dbr:Halictus_sexcinctus dbr:Hammock dbr:Hemideina_crassidens dbr:Hemideina_thoracica dbr:Idolomantis dbr:Khamul_(wasp) dbr:Lepidosaphes_ulmi dbr:Leptanilla_japonica dbr:Leptoconops_torrens dbr:Leptostylopsis_annulipes dbr:Leptothorax_pocahontas dbr:Macrodontia_(beetle) dbr:Macrodontia_batesi dbr:Macrodontia_cervicornis dbr:Meat_ant dbr:Median_wasp dbr:Micropterix_aureatella dbr:Xyleborus_glabratus dbr:Parischnogaster_alternata dbr:Solenopsis_saevissima dbr:Agathidium dbr:Tyrannomyrmex dbr:Wasp dbr:Disteniidae dbr:Dobsonfly dbr:Dolichovespula_maculata dbr:Habronyx_minutus dbr:Hawthorn_shield_bug dbr:Rhynchitidae dbr:Myrmecia_inquilina dbr:Ophiocordyceps_unilateralis dbr:Trichomyrmex_destructor dbr:Steirastoma_pustulata dbr:Acheronauta dbr:Amitermitinae dbr:Cucujidae dbr:Cyclommatus dbr:Cyclommatus_elaphus dbr:Daceton_armigerum dbr:Daceton_boltoni dbr:Euprenolepis dbr:Evolution_of_insects dbr:Fire_ant dbr:Banded_sugar_ant dbr:Broscus_cephalotes dbr:Nicrophorus_nepalensis dbr:Pachycondyla_parvula dbr:Pachycondyla_petiolosa dbr:Pachycondyla_petrosa dbr:Palaeovespa dbr:Carabus_auratus dbr:Ceafornotensis dbr:Chrysolopus_spectabilis dbr:Chrysomelinae dbr:Dinocampus_coccinellae dbr:Fontanellar_gun dbr:Formicinae dbr:Glyptosceloides dbr:Tachystola_acroxantha dbr:List_of_Doctor_Who_universe_creatures_and_aliens dbr:Mud_dauber dbr:Parktown_prawn dbr:Histeridae dbr:Atta_sexdens dbr:Iridomyrmex dbr:Termite dbr:Tessaratomidae dbr:Tetramorium_atratulum dbr:Hypothenemus_hampei dbr:Polyergus_rufescens dbr:Archimyrmex dbr:Archodontes dbr:Army_ant dbr:Arostropsis dbr:Arthropod dbr:Acanthophorus dbr:Acanthoplus_discoidalis dbr:Acropyga_acutiventris dbr:African_armyworm dbr:Jerusalem_cricket dbr:Kalligrammatidae dbr:Syndesus_ambericus dbr:Eating_behavior_in_insects dbr:Eciton_burchellii dbr:Honey dbr:Honeycomb dbr:Yellowjacket dbr:Dinoponera_gigantea dbr:Dorylus_gribodoi dbr:Azteca_andreae dbr:Polyarthron_pectinicorne dbr:Sphecomyrma dbr:Sphinctomyrmex_schoerederi dbr:Huhu_beetle dbr:Insect dbr:Insect_morphology dbr:Nealiolus_curculionis dbr:Nylanderia dbr:Odontomachus_paleomyagra dbr:Camponotus_hyatti dbr:Camponotus_vagus dbr:Ravavy dbr:Red_imported_fire_ant dbr:Cephalon_(arthropod_head) dbr:Xyelidae dbr:Polistes_carnifex dbr:Mandible_(disambiguation) dbr:Nepenthes_infauna dbr:New_Zealand_giraffe_weevil dbr:Nicrophorus_tomentosus dbr:Wharf_borer dbr:Taveuni_beetle dbr:Euprenolepis_procera dbr:External_morphology_of_Lepidoptera dbr:Lutzomyia_shannoni dbr:Polyergus dbr:Ochetellus dbr:Odontomachus_assiniensis dbr:Platypus_apicalis dbr:Trigona_corvina dbr:Trigona_fuscipennis dbr:Evania_appendigaster dbr:Mallodon_downesi dbr:Mycocepurus_castrator dbr:Myrmica_cadusa dbr:Suboesophageal_ganglion dbr:Schedorhinotermes_intermedius dbr:Vespula_infernalis dbr:Monochamus_scutellatus dbr:Xenococcus_annandalei dbr:Phragmosis dbr:Polistes_exclamans dbr:Pheidole_megacephala dbr:Panoploscelis dbr:Paratrechina dbr:Strumigenys_minutula dbr:Tetragonula_iridipennis dbr:Strumigenys_metazytes dbr:Wētā dbr:Valanga_irregularis dbr:Xylocopa_micans dbr:Xylocopa_pubescens dbr:Mandible_(insect) dbr:Mandible_(insect_anatomy) dbr:Insect_mandible |
| is rdfs:seeAlso of | dbr:Insect_morphology |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Mandible_(insect_mouthpart) |
