Transit instrument (original) (raw)
Pasážník (též průchodní stroj) je astronomický dalekohled, který se pohybuje výhradně v rovině místního poledníku a slouží k přesnému měření poloh vesmírných těles ve chvíli, kdy procházejí tímto poledníkem, tedy středovým svislým vláknem dalekohledu. Z přesně změřeného průchodu tělesa poledníkem (kulminace) lze určit hvězdný čas nebo rektascenzi (tyto dvě hodnoty se při průchodu poledníkem rovnají).
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Pasážník (též průchodní stroj) je astronomický dalekohled, který se pohybuje výhradně v rovině místního poledníku a slouží k přesnému měření poloh vesmírných těles ve chvíli, kdy procházejí tímto poledníkem, tedy středovým svislým vláknem dalekohledu. Z přesně změřeného průchodu tělesa poledníkem (kulminace) lze určit hvězdný čas nebo rektascenzi (tyto dvě hodnoty se při průchodu poledníkem rovnají). (cs) Ein Passageninstrument (auch: Passage-, Durchgangsinstrument oder Mittagsrohr) ist ein Messinstrument der Astrogeodäsie und Astrometrie, das mit seiner horizontalen Achse beliebige Vertikalkreise definiert. Es dient dazu, an einem vertikalen Fadennetz die Zeitpunkte von Sterndurchgängen (d. h. von „Passagen“) zu beobachten und ist infolge seiner – gegenüber dem Meridiankreis sehr kompakten – Bauweise in beschränkter Weise transportabel. Im Gegensatz zum Meridiankreis dient es nicht zur Messung von Sternörtern, sondern zur astronomischen Längen- und Zeitbestimmung sowie teilweise zur Azimutmessung. Das Prinzip des Instruments wurde 1689 von Ole Rømer erfunden und zur Zeitbestimmung durch Beobachtung der Meridiandurchgänge von Sternen eingesetzt. Dazu montierte er ein Fernrohr, das um eine feste, genau horizontale Ost-West-Achse (Kippachse) drehbar ist, und registrierte die Sterndurchgänge mittels der Schläge einer Präzisionspendeluhr. Seit Ende des 19. Jahrhunderts hat sich die Bauweise als gebrochenes Fernrohr durchgesetzt. (de) Ionstraim réalteolaíochta chun aistear rinn spéire os cionn fadlíne an bhreathnadóra a bhrath. Cheap an réalteolaí Danmhargach Ole Roemer (1644-1710) an chéad cheann i 1689. Go ginearálta, is teileascóp í atá feistithe ar ais chothrománach fhosaithe ionas gur féidir leis scuabadh trí phlána ceartingearach tríd an bhfadlíne. D'úsáidtí é le cloig a cheartú, trí am fosaithe áitiúil (meán lae, mar shampla) a thaifeadadh trí bhrath. Ós rud é go bhfuil an difríocht ama idir meán lae ag áit ar bith agus meán lae i nGreenwich cothrom le domhanfhad na háite sin, is féidir an ionstraim seo a úsáid chun domhanfhad áite a dhéanamh amach. (ga) In astronomy, a transit instrument is a small telescope with extremely precisely graduated mount used for the precise observation of star positions. They were previously widely used in astronomical observatories and naval observatories to measure star positions in order to compile nautical almanacs for use by mariners for celestial navigation, and observe star transits to set extremely accurate clocks (astronomical regulators) which were used to set marine chronometers carried on ships to determine longitude, and as primary time standards before atomic clocks. The instruments can be divided into three groups: meridian, zenith, and universal instruments. (en) Instrument przejściowy – astronomiczny instrument pomiarowy, służący do precyzyjnego pomiaru czasu przejścia obiektu przez miejscowy południk astronomiczny. Pomiar ten pozwala na wyznaczenie miejscowego czasu gwiazdowego (gdy znamy rektascensję gwiazdy) lub rektascensji (przy znanym miejscowym czasie gwiazdowym). Pierwowzorem instrumentów przejściowych był używany już w czasach starożytnych kwadrant ścienny (quadrans muralis). Współczesne instrumenty przejściowe wyposażone są w lunetę, która może poruszać się w taki sposób, aby jej oś optyczna precyzyjnie zakreślała na sferze niebieskiej południk astronomiczny. W zależności od rodzaju konstrukcji wyróżniamy: * Instrument przejściowy prosty, w którym ognisko obiektywu znajduje się w tylnej części tubusu lunety, * Instrument przejściowy łamany, w którym dla wygody obserwatora ognisko jest wyprowadzone w bok pod kątem 90 stopni, często wewnątrz osi obrotu lunety. (pl) Пассажный инструмент (фр. instrument de passage) — в астрономии служит для определения времени прохождения светил через какую-нибудь вертикальную плоскость, обыкновенно меридиан или . Введён в употребление Рёмером в XVII веке. Бывают переносные и постоянные. (ru) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Meridian_Circle_-_Kuffner_Observatory.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://web.archive.org/web/20100528070240/http:/www.ast.cam.ac.uk/~dwe/SRF/camc.html https://www.jstor.org/stable/112655 http://content.cdlib.org/ark:/13030/ft6f59p0v8/%3Flayout=metadata&brand=calisphere http://www.jostjahn.de/roboterteleskop/ http://www.encyclopedia.com/doc/1E1-transinst.html http://www.arm.ac.uk/history/instruments/Jones-transit.html |
| dbo:wikiPageID | 16139161 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 4267 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1111994471 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Telescope_mount dbr:Meridian_circle dbr:Star_transit dbr:Charge-coupled_device dbr:Nautical_almanac dbc:Astrometry dbr:Geodetic_astronomy dbr:Longitude dbr:Tycho_Brahe dbr:Karl_Ramsayer dbc:Geodesy dbr:Celestial_navigation dbr:Chronograph dbr:Telescope dbr:Marine_chronometer dbr:Astronomical_transit dbr:Prime_vertical dbr:Astrolabe dbr:Astronomical_observatory dbr:Latitude dbr:Zenith_camera dbr:Positional_astronomy dbr:Cinetheodolite dbr:Vertical_deflection dbr:Theodolite dbr:Zenith_telescope dbr:Star_position dbr:Electro_optic dbr:Stopwatch dbr:Astro-geodesy dbr:Mural_quadrant dbr:Naval_observatory dbr:Regulator_clock dbr:Impersonal_micrometer dbr:Altaz dbr:Cauvenet dbr:Circumzenital dbr:Ni2 dbr:Photozenith_tube dbr:Passage_instrument dbr:File:Meridian_Circle_-_Kuffner_Observatory.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Cite_EB1911 dbt:Cite_encyclopedia dbt:Short_description |
| dct:subject | dbc:Astrometry dbc:Geodesy |
| rdfs:comment | Pasážník (též průchodní stroj) je astronomický dalekohled, který se pohybuje výhradně v rovině místního poledníku a slouží k přesnému měření poloh vesmírných těles ve chvíli, kdy procházejí tímto poledníkem, tedy středovým svislým vláknem dalekohledu. Z přesně změřeného průchodu tělesa poledníkem (kulminace) lze určit hvězdný čas nebo rektascenzi (tyto dvě hodnoty se při průchodu poledníkem rovnají). (cs) Ionstraim réalteolaíochta chun aistear rinn spéire os cionn fadlíne an bhreathnadóra a bhrath. Cheap an réalteolaí Danmhargach Ole Roemer (1644-1710) an chéad cheann i 1689. Go ginearálta, is teileascóp í atá feistithe ar ais chothrománach fhosaithe ionas gur féidir leis scuabadh trí phlána ceartingearach tríd an bhfadlíne. D'úsáidtí é le cloig a cheartú, trí am fosaithe áitiúil (meán lae, mar shampla) a thaifeadadh trí bhrath. Ós rud é go bhfuil an difríocht ama idir meán lae ag áit ar bith agus meán lae i nGreenwich cothrom le domhanfhad na háite sin, is féidir an ionstraim seo a úsáid chun domhanfhad áite a dhéanamh amach. (ga) In astronomy, a transit instrument is a small telescope with extremely precisely graduated mount used for the precise observation of star positions. They were previously widely used in astronomical observatories and naval observatories to measure star positions in order to compile nautical almanacs for use by mariners for celestial navigation, and observe star transits to set extremely accurate clocks (astronomical regulators) which were used to set marine chronometers carried on ships to determine longitude, and as primary time standards before atomic clocks. The instruments can be divided into three groups: meridian, zenith, and universal instruments. (en) Пассажный инструмент (фр. instrument de passage) — в астрономии служит для определения времени прохождения светил через какую-нибудь вертикальную плоскость, обыкновенно меридиан или . Введён в употребление Рёмером в XVII веке. Бывают переносные и постоянные. (ru) Ein Passageninstrument (auch: Passage-, Durchgangsinstrument oder Mittagsrohr) ist ein Messinstrument der Astrogeodäsie und Astrometrie, das mit seiner horizontalen Achse beliebige Vertikalkreise definiert. Es dient dazu, an einem vertikalen Fadennetz die Zeitpunkte von Sterndurchgängen (d. h. von „Passagen“) zu beobachten und ist infolge seiner – gegenüber dem Meridiankreis sehr kompakten – Bauweise in beschränkter Weise transportabel. (de) Instrument przejściowy – astronomiczny instrument pomiarowy, służący do precyzyjnego pomiaru czasu przejścia obiektu przez miejscowy południk astronomiczny. Pomiar ten pozwala na wyznaczenie miejscowego czasu gwiazdowego (gdy znamy rektascensję gwiazdy) lub rektascensji (przy znanym miejscowym czasie gwiazdowym). Pierwowzorem instrumentów przejściowych był używany już w czasach starożytnych kwadrant ścienny (quadrans muralis). Współczesne instrumenty przejściowe wyposażone są w lunetę, która może poruszać się w taki sposób, aby jej oś optyczna precyzyjnie zakreślała na sferze niebieskiej południk astronomiczny. (pl) |
| rdfs:label | Pasážník (cs) Passageninstrument (de) Ionstraim trasdula (ga) Instrument przejściowy (pl) Transit instrument (en) Пассажный инструмент (ru) |
| owl:sameAs | dbpedia-de:Transit instrument freebase:Transit instrument wikidata:Transit instrument dbpedia-cs:Transit instrument dbpedia-da:Transit instrument dbpedia-fa:Transit instrument dbpedia-ga:Transit instrument dbpedia-lb:Transit instrument dbpedia-nn:Transit instrument dbpedia-pl:Transit instrument dbpedia-ru:Transit instrument dbpedia-sk:Transit instrument https://global.dbpedia.org/id/4rqPD |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Transit_instrument?oldid=1111994471&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Meridian_Circle_-_Kuffner_Observatory.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Transit_instrument |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Transit_telescope |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Carkeek_Observatory dbr:Star_transit dbr:Washington_meridians dbr:George_Graham_(clockmaker) dbr:City_Observatory dbr:Alexander_Strange dbr:Edward_Riddle dbr:Gotha_Observatory dbr:Sidereal_time dbr:Stephen_Carkeek dbr:Town_Clock_(Dubuque) dbr:Transit_Township,_Sibley_County,_Minnesota dbr:Wilhelm_Schur dbr:James_Hamilton_(priest) dbr:First_Russian_Antarctic_Expedition dbr:Harold_Jacoby dbr:Astrograph dbr:Transit_telescope dbr:Yerkes_Observatory dbr:Natal_Observatory dbr:Neuchâtel_Observatory dbr:Old_University_of_Alabama_Observatory dbr:Troughton_&_Simms dbr:Theodolite dbr:Star_position |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Transit_instrument |
